İmam Gazâlî ve Thomas Aquinas’in Siyasal Adalet Anlayışlarının Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 162 - 177, 21.05.2019

Gökhan Kömür

Öz

Bu çalışma, bilim dünyası için çok önemli iki isim
olan İmam Gazâlî ve Thomas Aquinas’ı ele almaktadır. Her ikisi de dönemlerinde
derin bir eğitim süzgecinden geçmiş, inançları doğrultusunda çok önemli eserler
ortaya koymuş ve biri Hristiyan dünyası için diğeri ise Müslüman âlemi için birer
yapı taşı olmuşlardır. Her iki düşünür de adalet
konusuna ayrı önem vermişlerdir ve kendi düşünceleri doğrultusunda adalet
tanımları yapmışlardır. Her ikisi de insanların mutlu olmalarının adil bir
yönetim ile mümkün olacağını savunmuşlardır. Mutlu olmanın kaynağının akıl olduğuna vurgu
yapmışlardır. Adaletli olmanın akıl ile olan ilişkisi üzerinde de durmuşlardır.
Hristiyan ve İslam düşüncesinde genel bir yargı
olduğu gibi devleti, toplumsal düzenin zaruretinden kaynaklandığını ileri
sürmüşlerdir.  Özellikle,
ilahiyat, felsefe ve din konularında yazmış oldukları eserlerin yanında devlet
idarecilerine hitaben yazmış oldukları eserleri de bulunmaktadır. Bu eserlerde
yöneticilere nasihatler vererek adaletli davranmaları konusunda tavsiyede
bulunarak siyasal adalet anlayışlarını da ortaya koymuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Devlet, Adalet, Siyasal Adalet

Kaynakça

• Ağaoğulları M, A (2011). Sokratesten Jakobenlere Batı’da Siyasal Düşünceler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arnhart, L. (2008).Platondan Rawls’a Siyasi Düşünce Tarihi.(Çeviren: Ahmet Kemal Bayram). Ankara: Adres Yayınları.
• Ayni, M,A. (2011). İslam Düşüncesinin Zirvesi İmam Gazali.(Hazırlayan: Erol Kılınç). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Büyük, C. (2003). “Devlet ve Toplumsal Rolü” Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi III. Sayı: 4, S.101-111.
• Cevizci, A.(2001). Ortaçağ Felsefesi Tarihi. İstanbul: Asa Kitabevi.
• Cevizci, A. (2005), ‘’Felsefe Sözlüğü’’ İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Çeçen, A. (1990). Adalet Kavramı, Adalet Kavramının Göreliği Üzerine Bir Deneme, Siyaset I Sosyoloji Dizisi, Ankara: Gündoğan Yayınları
• Çotuksöken, B, Babür S.(2000). Ortaçağda Felsefe. İstanbul :Kabalcı Yayınevi
• Çüçen, K.(2000). Orta Çağ Felsefesi Tarihi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Ekinci, A. (2008). ‘’İbni Haldun’da Adalet Anlayışı’’. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezListe.jsp. 228337.
• El Gazali Kimdir. Erişim Tarihi: 27.11.2013 http://www.felsefe.gen.tr/el_gazali_kimdir.asp
• Gaarder, J.(2004).Sofi’nin Dünyası. (Çev.Sabir Yücesoy).İstanbul. Pan Yayınları.
• Göze, A. (2011). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. İstanbul. Beta Yayınları.
• Güriz, A. ’’Adalet Kavramı’’ Erişim: 26.Aralık 2013 http://www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anyarg7/adnan.pdf.
• Heywood, A. (2006). Siyaset,(Çev.Mete Yıldız-Bican Şahin) Ankara: Liberte Yayınları.
• Hükümdarların Yönetimine Dair. Erişim 27 Kasım 2013 http://www.dusuncetarihi.com/makale/huekuemdarlarin-yoenetimine-dair.
• İmam-ı G. (1969).Devlet Başkanlarına Nasihatül-Müluk.(Çev. Osman Şekerci). İstanbul: Sinan Yayın Evi.
• İşçi, M. (2004). Siyasi Düşünceler Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
• Korkmaz, F.(2000)’’Toplumsal Olaylar Karşısında Gazali’nin Tutumu’’. İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt:13. Sayı 3-4. S.492-494.
• Orman, S.‘’Gazali Düşüncesinde Adalet Ve Sosyal Adalet Meselesi’’ Erişim: 08 Şubat 2019 https://www.academia.edu/35609012/Gazali_D%C3%BC%C5%9F%C3%BCncesinde_Adalet_Ve_Sosyal_Adalet_Meselesi_Sabri_Orman.
• Osmanoğlu, Ö (2011). Orta Çağ Siyaset Felsefesinde Adalet. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezListe.jsp. 291553.
• Russell, B.(2004). Batı Felsefesi Tarihi 2.(Çeviren:Muammer Sencer).İstanbul: Say Yayınları.
• Sarıoğlu, H.(1996). ‘’İbn Rüşd’ün Bakışıyla Gazzali ve Felsefe’’ İlmi Araştırmalar, 3. s.88-90.
• Sezgin, A. (1986). “İslam’da Adalet Üzerine Bir İnceleme.” Diyanet Dergisi Cilt: XXII Sayı: 3.ss.37.
• Şahin, B. “Siyasal Düşünceler Tarihi I” (Antik Çağ ve Orta Çağ Siyasi Düşüncesi) Erişim:12 Ekim 2013 www.acikders.org.tr .
• Tarakçı, M. (2006). “St. Thomas Aquinas”. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Thomas Aquinas. Erişim: 19 Kasım 2013 http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/thomas_aquinas.
• Thomas Aquinas (Aquinalı Thomas) Kimdir? Erişim: 19.Kasım 2013 http://www.felsefe.gen.tr /thomas_aquinas_kimdir.asp
• Toprakkaya, A. (2009). “Aristotales’te Adalet Kavramı”. The Journal of International Social Research. Volume 2/6 Winter 2009. Ss 628-633.
• Türcan, T. (2006).’’Saint Thomas Aquinus’un Egemenlik Teorisi ve İslam Hukuk Düşüncesindeki Temelleri Üzerine’’ [ErişimTarihi:26.11.2013http://ktp.isam.org.tr/?url =makaleilh/findrecords.php]
• Urhan, Veli. (2016) “Siyaset Felsefesinde Adalet, Özgürlük, Eşitlik” Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi Sayı: 26. S. 104-105.
• Watt, W. M. (1989). Müslüman Aydın Gazali Hakkında Bir Araştırma.(çev.:Hanifi Özcan). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Nursial%C4%B1_Benedikt Erişim 19 Kasım 2013.