TÜRKİYE’DE SAĞLIK İŞGÜCÜ KAMU İSTİHDAMI

Yıl 2021, , 59 - 69, 14.04.2021

Ayşe Özdemir

https://doi.org/10.35345/johmal.902400

Öz

Bu çalışmanın amacı, sağlık alanında ortaya çıkan yeni meslekleri ve bunların kamuda istihdam edilmelerinin incelenmesidir. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı sağlık hizmetlerinde yönlendirici ve denetleyici rol üstlendiği kadar sağlık hizmeti sunumunda da önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada sağlık alanında iş gücü planlaması, sağlık mesleği mezunlarının hangi oranda kamuda istihdam edildiklerini göstermekte ve sağlık iş gücü planlayıcılarının karar almasına destek sağlaması noktasında önem arz etmektedir. Araştırma verilerine Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) resmi internet sitelerinden elde edilip mezun olan öğrencilerin atanma oranları ile betimleyici bir çalışma yürütülmüştür. Çalışma bulgularına göre, lisans mezunu olarak atanma ihtimali ön lisans olarak atanma ihtimalinden yaklaşık 5 kat daha fazladır. 2018 yılında Perfüzyon bölümünden mezun olanların neredeyse tamamı, 2019 yılında ise mezunların yarıdan fazlası kamuda istihdam edilmektedir. Sosyal Çalışma ve Çocuk Gelişimi mezunlarının istihdam oranı %2’nin altındadır. Sağlık iş gücünün kamuda istihdamına yönelik yapılacak araştırmalarda, teknolojik ve sağlık alanındaki gelişmeler göz önünde bulundurularak gelecekte en çok ihtiyaç duyulacak veya yok olma sürecine girebilecek çalışma alanlarının istihdam durumu, dönemsel olarak belirlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamuda İstihdam, Sağlık İş Gücü, Sağlıkta Yeni Meslekler

PUBLIC HEALTH WORKFORCE EMPLOYMENT IN TURKEY

Öz

The aim of this study is to examine new professions emerging in the field of health and their employment in the public sector. In Turkey, the Ministry of Health plays a guiding and supervisory role in health services, as well as also plays an important role in healthcare delivery. In this study, workforce planning in the field of health is important in showing the extent to which health profession graduates are employed in the public sector and in providing support to health workforce planners in decision-making. A descriptive study was conducted with the research data obtained from the official websites of the Council of Higher Education (YÖK) and the Student Selection and Placement Center (ÖSYM) and the rate of appointment of graduates. According to the study findings, the probability of being appointed as a bachelor's degree is approximately 5 times more than the probability of being appointed as an associate degree. Almost all of the graduates of the Perfusion department in 2018 and more than half of the graduates in 2019 are employed in the public sector. The employment rate of Social Work and Child Development graduates is below 2%. In studies to be conducted on the employment of the health workforce in the public sector, it is recommended to determine the employment status of the work areas that will be most needed in the future or that may enter the process of extinction, taking into account the developments in technology and health. 

Anahtar Kelimeler

Kamuda İstihdam, Sağlık İş Gücü, Sağlıkta Yeni Meslekler

Kaynakça

• Ak, M. (2018). Yeniden Yapılandırılan Sağlık Bakanlığı’nda Değişen İnsan Kaynakları Uygulamaları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 62-78.
• Akdağ, R. Erkoç, Y. (2011). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2010). TC Sağlık Bakanlığı Yayın , (839).
• Akdur, R. (1998). Türkiye’de sağlık politika ve hizmetleri. Yeni Türkiye, 4(23-24), 1984-95.
• Altındağ, Ö. Yıldız, A. (2020). Türkiye’de Sağlık Politikalarının Dönüşümü. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 157-84.
• Amaç, B. (2020). Perfüzyonist: Geleceğin Mesleği Olabilir. Medical Records, 2(2), 34-8.
• Anand, S., & Bärnighausen, T. (2004). Human resources and health outcomes: cross-country econometric study. The Lancet, 364(9445), 1603-9.
• Atunes, V. Moreira, J.P. (2013). Skill mix in healthcare: An international update for the management debate. International Journal of Healthcare Management, 6(1), 12-7.
• Avcı, K. Ağaoğlu, S. (2014). Türkiye’de Sağlık İnsan Kaynakları Planlaması. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 7(1), 83-94.
• Barber, P., & López-Valcárcel, B. G. (2010). Forecasting the need for medical specialists in Spain: application of a system dynamics model. Human resources for health, 8(1), 1-9.
• Bloor, K. Maynard, A. Hall, J. Ulmann, P. Farhauer, O. Lindgren, B. (2003). Planning human resources in health care: towards an economic approach: an international comparative review. Canadian Health Services Research Foundation Fondation canadienne de la recherche sur les Services de santé.
• Brunner, J.O. (2010). Flexible Shift Planning in the Service İndustry: The Case of Physicians in Hospitals (Vol. 640). Springer Science & Business Media.
• Çapar, H. (2019). Sağlık Alanında Meslekleşme ve Türkiye'nin Yaşadığı Sorunlar: Yeni Mesleklere Doğru. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 803-16.
• Dereli, F. Kabataş, S. (2009). Sağlık yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin iş bulma endişeleri ve umutsuzluk düzeylerinin belirlenmesi. Yeni Tıp Dergisi, 26(1), 31-6.
• Ertaş, H. Kıraç, F.Ç. (2017). Küreselleşmenin ülkelerin sağlık sistemleri ve politikaları üzerine etkileri. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 28-34.
• Etiler, N. (2015). Neoliberal Politikalar ve Sağlık Emekgücü Üzerindeki Etkileri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 11(42), 2-11.
• Farahani M, Subramanian S.V, Canning D. (2009). The effect of changes in health sector resources on infant mortality in the short-run and the long-run: a longitudinal econometric analysis. Soc Sci Med. 68(11), 1918–25. doi: 10.1016/j.socscimed.2009.03.023. [PubMed: 19362762].
• Flegg, A.T. (1982). Inequality of income, illiteracy and medical care as determinants of infant mortality in underdeveloped countries. Population studies, 36(3), 441-58.
• Halfer, D. Graf, E. (2006). Graduate Nurse Perceptions of The Work Experience. Nursing Economics, 24 (3), 150-5.
• https://www.memurlar.net/haber/450957/lise-mezunu-hemsire-artik-olmayacak.html Erişim Tarihi: 23.03.2021.
• Haydari, S. M., Kocaman, G., & Tokat, M. A. (2016). Farklı kuşaklardaki hemşirelerin işten ve meslekten ayrılma niyetleri ile örgütsel ve mesleki bağlılıklarının incelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(3), 119-31
• Köse, A. (2020). Sağlığın Dönüşümünde Hemşire İnsan Gücü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 300-6.
• Lavieri, M.S. and Puterman, M.L. (2009). Optimizing nursing human resource planning in British Columbia. Health care management science, 12(2), 119-28.
• Léonard, C. Stordeur, S. Roberfroid, D. (2009). Association between physician density and health care consumption: A systematic review of the evidence. Health Policy, 91(2), 121-34.
• Lucero, R.J. Lake, E.T. & Aiken, L.H. (2009). Hastaneler Arasında Hemşirelik Bakımı Kalitesindeki Farklılıklar. İleri Hemşirelik Dergisi, 65(11), 2299-310.
• Narine, L. (2000). Impact of health system factors on changes in human resource and expenditures levels in OECD Countries. Journal of Health and Human Services Administration, 22(3),292-307.
• Niessen, L.W., Grijseels, E. W., & Rutten, F.F. (2000). The evidence-based approach in health policy and health care delivery. Social science & medicine, 51(6), 859-69.
• O’Brien-Pallas, L., Birch, S., Baumann, A., Murphy, G., Tomblin (2001), Integrating Workforce Planning, Human Resources and Service Planning. Human Resources for Health Development Journal (HRDJ) Vol. 5 No. (1–3), 35-58. http://www.who.int/hrh/en/HRDJ_5_02.pdf, Erişim Tarihi: 27.02.2021.
• Özgül, B. (2018). Türkiye'de Önlisans Düzeyinde Sağlık Eğitimi ve Geleceği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(21), 129-44.
• Roberfroid, D., Stordeur, S., Camberlin, C., Van de Voorde, C., Vrijens, F., & Leonard, C. (2008). Physician Workforce Supply in Belgium: Current Situation and Challenges. Health Care Knowledge Center: Brussels, Belgium. KCE Reports 72C.
• Speybroeck, N., Kinfu, Y., Dal Poz, M.R., & Evans, D. B. (2006). Reassessing the relationship between human resources for health, intervention coverage and health outcomes. Geneva: World Health Organization.
• Sünter, M. (2019). Sağlık Kurumlarında İnsan Kaynakları Yönetiminin Önemi. Verimlilik Dergisi, (3), 143-60.
• Şantaş, F., Özer, Çıraklı, Ü. (2012). Türk kalkınma planlarında sağlık insan gücü planlaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 45-59.
• Tandi T.E. Cho, Y. Akam, A.J. Afoh, C.O. Ryu, S.H. Choi, M.S. et al. (2015). Cameroon Public Health Sector: Shortage and İnequalities in Geographic Distribution of Health Personnel. Int J Equity Health, 14(1), 1-12. doi: 10.1186/s12939-015-0172-0. [PubMed: 25962781]. [PubMed Central: PMC4440287].
• Tekbalkan, M., Sevim, B. (2016). Meslek Yüksekokulu Mezunlarının Program Bazında Kamuda İstihdamı: 2015 Yılı Örneği. Organizing Committee Members, 739, 523-37.
• Türkmen, E. (2015). Hemşire İstihdamının Hasta ve Hemşire Sonuçları ile Organizasyonel Çıktılara Etkisi: Yataklı Tedavi Kurumlarında Hemşire İnsan Gücünü Planlama. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 2(3), 69-80.
• Ünal, A. Tagiyev, R. (2016). Sağlık Sisteminde Desantralizasyon: Türkiye Ve Azerbaycan Sağlık Sistemleri Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, CİEP Özel Sayısı.
• WHO, 1993. https://www.who.int/water_sanitation_health/publications/gdwq2v1/en/
• WHO, (2003). The world health report 2003: shaping the future. World Health Organization. https://books.google.com.tr/ Erişim Tarihi: 03.03.2021.
• WHO, (2013). The World health report 2013: Research for universal health coverage. Genava, World Health Organization. 2013. URL: http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/85761/2/9789240690837_eng. pdf, Erişim Tarihi: 03.03.2021.
• Yavuz, Ö.S. Kocaman, E. (2017). Hemşirelik Piyasaları ve Analizi. International Anatolia Academic Online Journal Health Sciences, 1(2), 10-23.
• Yılgör, E. (2006). Sağlıkta İnsan Gücü Planlaması Nasıl Yapılmalı?. XII. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı, 24.