HASTA GÖZÜYLE ANNE DOSTU HASTANE KRİTERLERİ

Yıl 2023, Sayı: 1, 1 - 13, 26.04.2023

Aysun Yeşiltaş , Ş. Didem Kaya , Aydan Yüceler , Hüseyin Görkemli , Gülnur Eren

https://doi.org/10.35345/johmal.1166937

Öz

ÖZ
Bu çalışmada kadın hastalıkları ve doğum kliniği ile gebe polikliniğinden hizmet alan gebe ya da doğum yapan kadınların anne dostu hastane kriterlerini değerlendirmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı tipte nicel olarak hazırlanan çalışmanın evrenini NEÜ Meram Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği ile gebe polikliniğinden hizmet alan gebe ya da doğum yapmış kadınlar oluşturmaktadır. Çalışma kapsamına 382 kadın dahil edilmiştir. Veriler 06.01.2022-07.04.2022 tarihleri arasında anket formu aracılığıyla toplanmış olup, veri analizleri SPSS paket programı kullanılarak yapılmıştır. Kadınların yaş ortalaması 31,35±8.4 şeklinde olup %47,1’i ilköğretim mezunu ve %34,6’sı iki kez doğum yapmıştır. Anne dostu hastane kavramına ilişkin bilgi sahibi olmayan katılımcı oranı ise %63,9’dur. Araştırma bulgularına göre “Anne adayının rahat hissetmesi için yanında uygun bir refakatçi kalmalıdır” (4,175±1,397), “Anne adayının konforunun sağlanması (rahat hareket etmesine izin verilmesi) önemlidir” (4,144±1,400) ifadelerine katılımcılar diğer ifadelere göre daha yüksek düzeyde katılım göstermiştir. Katılımcıların anne dostu hastane kriterlerine ilişkin en az katıldığı ilk iki madde ise “Bir hastanenin “Anne Dostu Hastane” ünvanı almış olması hastaneyi tercih sebebimdir” (3,513±1,454), “Anne adaylarının kendisi ile ilgili konulara ilişkin planlamalara katılımı sağlanmalıdır” (3,945±1,373) şeklindedir. Çalışmaya katılan kadınların anne dostu hastane kriterlerine ilişkin değerlendirmeleri pozitif yöndedir. Bu doğrultuda daha fazla sağlık kurumu anne dostu hastane kriterlerine sahip olması yönünde teşvik edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Anne Dostu, Anne Dostu Hastane Kriterleri, Kadın Doğum, Gebe

MOTHER-FRIENDLY HOSPITAL CRITERIA FROM THE PATIENT’S PERSPECTIVE

Öz

ABSTRACT
In this study, it was aimed to evaluate the mother-friendly hospital criteria of pregnant women or women giving birth ,who received service from the obstetrics and gynecology clinic and the pregnant outpatient clinic. The population of the study, which was prepared as a descriptive quantitative study, consists of pregnant women or women who have given birth, who received service from NEU Meram Medical Faculty Hospital Gynecology and Obstetrics Clinic and pregnancy polyclinic. 382 women were included in the scope of the study. The data were collected through a questionnaire between 06.01.2022 and 07.04.2022, and data analyzes were made using the SPSS package program. The mean age of the women was 31.35±8.4 and 47.1% were primary school graduates and 34.6% gave birth twice. The rate of participants who do not know about the concept of mother-friendly hospital is 63.9%. According to the research findings, “In order for the expectant mother to feel comfortable, a suitable companion should stay with her” (4,175±1,397), “It is important to ensure the comfort of the expectant mother (allowing her to move freely)” (4.144±1,400) statements were more agreeable than the other statements. The first two items that the participants least agree with regarding the criteria of mother-friendly hospital are "The fact that a hospital has received the title of "Mother-Friendly Hospital" is the reason why I prefer the hospital" (3,513±1,454). The evaluations of the women participating in the study regarding the mother-friendly hospital criteria are positive. In this direction, more health institutions should be encouraged to have mother-friendly hospital criteria.

Anahtar Kelimeler

Mother-Friendly, Mother-Friendly Hospital, Obstetrics, Pregnant

Kaynakça

• Abu El Yazeed, A.A., Abul-Fadl, A.M., Noseir, M., ElMahdy, M.H. (2012). Promoting mother friendly practices as a strategy towards Baby friendly Hospitals. Egyptian Journal of Breastfeeding, 4,99-116.
• Afshar, Yalda., Wang, E. T., Mei, J., Esakoff, T. F., Pisarska, M.D., Gregory, K. D. (2016). Childbirth Education Class and Birth Plans Are Associated with a Vaginal Delivery. Birth,44(1),29-34, doi:10.1111/birt.12263.
• Ak, P.S, Vardar, O., Özkan, S. (2018). Anne dostu hastanelerin yaygınlaşması türkiye için neden önemlidir?. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi,1(1), 25-29.
• Bahar, S. (2021). Anne dostu olan ve olmayan hastane uygulamalarının obstetrik sonuçları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı; 2021.
• Başgöl, Ş. ve Oskay, Ü. (2014). Anne sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesinde anne dostu hastane modeli. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(2),125-129.
• Betrán, A.P., Ye, J., Moller, A.B., Zhang, J., Gülmezoglu, A.M., Torloni, M.R. (2016).The increasing trend in caesarean section rates: global, regional and national estimates: 1990-2014. PLoS ONE, 11(2), e0148343. doi:10.1371/journal.pone.0148343.
• Bietsch, K., Arbaji, A., Mason, J., Rosenberg, R., Ouri, M.A.(2021). Shifting dynamics: changes in the relationship between total fertility rate and contraceptive prevalence rate in jordan between 2012 and 2017. Gates Open Research, 4,160, doi: 10.12688/gatesopenres.13188.2
• Bostancı, G. ve İnal, S. (2015). Bebek dostu özel bir hastanede doğum yapan annelerin, emzirmeye ilişkin bilgi düzeylerinin ve bebeklerini emzirme durumlarının değerlendirilmesi. Journal of Health Sciences and Professions HSP, 2(3), 260-270.
• CIMS - The Coalition for Improving Maternity Services (1997). The Mother-Friendly Childbirth Initiative: The First Consensus Initiative of the Coalition for Improving Maternity Services. Erişim tarihi: (25.07.2022). Journal of Nurse Midwifery, 1997;42(1),59-63.
• CIMS - The Coalition for Improving Maternity Services (2015). CIMS' mother-friendly childbirth ınitiative. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: http:// www. mot herfriendly.org/resources/Documents/CIMS'%20Mother-Friendly%20 Child birth %20 Ini tiative%20(2015).pdf.
• CIMS - The Coalition for Improving Maternity Services (2016). mother-friendly 6.T.C.Sağlık Bakanlığı (2018a). Anne dostu hastane genelgesi, Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/Eklenti/33 217/0/anne-dostu-hastaneek8ff310b4-cfa1-42dc-94a3-868 c16378 e79---kopyapdf.pdf
• CIMS-The Coalition for Improving Maternity Services (2022). The History Of CIMS. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: http://www.motherfriendly.org/.
• Çalım, S.İ., Amanak, K., Öztürk, R., Güleç, D., Karagöz, B., Kavlak, O. ve ark. (2015). Anne dostu hastane kriterleri doğrultusunda anne sağlığı hizmetlerinin gözden geçirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 31(1), 120-130.
• Çelikel, Ö.Ö. (2022).Gebe okuluna başvuran gebelerin sosyodemografik özellikleri, doğum şekilleri ve emzirme sürelerinin incelenmesi. KSÜ Tıp Fak Dergisi, 17(1), 53-58.
• Demir Yıldırım, A. ve Hotun Șahin, N.(2022). Anne ölümlerinin önlenmesi: uluslararası bakım ve izlem modelleri. Jinekoloji Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 19(1), 1184-1191.
• Erbaydar, N. (2021). Mother-friendly hospital programme of Turkey: national intervention to improve the quality of maternity services. East Mediterr Health J, 27(2), 202-210.
• Faramarzi, M. ve Pasha, H. (2015).The role of social support in prediction of stress during pregnancy.J Babol Univ Med Sci,17(11),52-60.
• Fisher F.J., Wynter K., Hammarberg K., McBain, J, Gibson F, Boivin J. ve ark. (2013). Age, mode of conception, health service use and pregnancy health: a prospective cohort study of Australian women, BMC Pregnancy and Childbirth, 13:88.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2019). 2018 Türkiye nüfus ve sağlık araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• Kahvecioğlu, D., Tatar Aksoy, H., Özen, G., Yılmaz, A., Üstün, Y. (2018). Kadın hastalıkları ve doğum servisinde doğan, doğum travması nedeniyle takip edilen yenidoğanların tanı ve prognozlarının incelenmesi, anne dostu hastane modelinin doğum travmaları üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi. Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi Dergisi, 51(2),104-109.
• Kahyaoğlu Süt, H. ve Hür, S. (2020).Üreme çağında, gebe ve postpartum dönemde olan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi,5(2), 243-56.
• Kim, Y.Y., Kang, H.J., Ha, S., Park, J.H. (2019). Effects of living in the same region as one’s workplace on the total fertility rate of working women in Korea. Epidemiol Health,41, e2019043,doi: 10.4178/epih.e2019043.
• López-Toribio, M., Bravo, P., Llupià, A. (2021). Exploring women’s experiences of participation in shared decision-making during childbirth: a qualitative study at areference hospital in Spain, BMC Pregnancy and Childbirth, 21(1), 631.
• Lothiani, J.A. (2007).The coalition for ımproving maternity services. The Journal of Perinatal Education, 16(1), 1-4.
• Makvandi, S., Mirzaiinajmabadi, K., Mirteimoori, M., Esmaily, H.(2018). Effect of normal physiologic childbirth program in mother-friendly hospitals on duration of labor. Electronic Journal Of General Medicine, 15(3), 1-6.
• Mgolozeli, S.E., Shilubane, H.N., Khoza, L.B. (2019). Nurses' attitudes towards the implementation of the Mother-Baby Friendly Initiative in selected primary healthcare facilities at Makhuduthamaga Municipality, Limpopo province. Curationis, 5(42):e1-e9. doi: 10.4102/curationis.v%vi%i.1929.
• Monti, D., Wang, C.Y., Yee, L.M., Feinglass, J.(2021). Antepartum hospital use and delivery outcomes in California. Am J Obstet Gynecol MFM, 3:100461.
• Olgaç, Z. (2015). Doğum ve kadın hastalıkları alanında çalışan hemşire, ebe ve hekimlerin anne-dostu doğum uygulamalarına ilişkin görüşleri [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı.
• Olgaç, Z. ve Karaçam, Z. (2017). Doğum ve kadın hastalıkları alanında çalışan hemşire, ebe ve hekimlerin anne-dostu doğum uygulamalarına ilişkin görüşleri. FNJN Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 25(3), 153-165.
• Özkan, H., Gür, E.Y., Gümüşdaş, M. (2020).Ebe ve hemşirelerin anne dostu uygulama ve yaklaşımlara bakışı: erzurum örneği. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 22-29.
• Palteki, T. (2019). Bir kamu hastanesinde maliyet analizi çalışması. Sağlık Yönetimi ve Liderlik Dergisi, 1, 01-15.
• Pan American Health Organization /PAHO (2015). Caesarean sections should only be performed when medically necessary. Erişim tarihi: (19.04.2022) Erişim adresi: ww3.paho.org/hq/index. php?option=com_content&view=article&id=106 46:2015 -la-cesarea-solo-deberia-realizarse-cuando-es-medicamente-necesaria&Itemid=19 26&lan g=en#:~:text=Since%201985 %2C% 20the%20international %2 0healthcare,maternal %20and% 20new born %20deaths%20decreases.
• Roustaei, Z., Räisänen, S., Gissler, M., Heinonen, S. (2019). Fertility rates and the postponement of first births: a descriptive study with Finnish population data. BMJ Open, 9:e026336.
• Sayıner, F. ve Özerdoğan, N. (2009). Natural birth, (doğal doğum). Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 143-148.
• Shahid, A., Malik, N.I., Shahid, F., Ullah, I., Abbass, Z. (2021). Psychosocial predictors of mental health among pregnant women. Perspect Psychiatr Care, 1–6.
• Sin, S. ve Şener, E. (2020).Bebek dostu hastane girişimi: örgütsel düzeyde bir kavram analizi. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 2(2), 65-79.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018b). Anne dostu hastane katılımcı rehberi. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: https://khgmsaglikhizmetleridb.sa glik.gov.tr/Eklenti/33209/0/a nne-dostu-hastaneeka298b125-1348-438d-9242-b8a9101 211d4---kopyapdf.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018c). Anne dostu hastane eğitimci rehberi. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.go v.tr/ Eklenti/33 203/0/anne-dostu-hastaneek0a6335ec-4d6f-4c05-a29f-1f0e9bb03241---kopyapdf.pdf
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2022). Anne dostu hastane listesi. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi:https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/TR-42835 anne-dostu -ha stane -listesi.html.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018d). Anne dostu hastane değerlendirmeci rehberi. Erişim adresi: Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: https://khgmsaglikhizmetlerid b .saglik.gov.tr/Eklenti/33216/0/anne-dostu-hastaneek0cc18120-edd3-42f7-8f22-db740a cb5f8b---kopy apdf.pdf (25.07.2022).
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018a). Anne Dostu Hastane Genelgesi. Erişim tarihi: (25.07.2022).https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/Eklenti/33217/0/anne-dostu hastaneek8ff310b4-cfa1-42dc-94a3-868c16378e79---kopyapdf.pdf.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2018e). Anne dostu hastane kriterleri. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: https://khgmsaglikhizmetleridb.saglik.gov.tr/ TR,42834/ anne -dostu -hastan e- kriterleri.html (25.07.2022).
• TÜİK (2021). Doğum İstatistikleri 2021. Erişim tarihi: 13.08.2022 Erişim adresi:https://data.tuik.gov.tr/Bulten/In dex?p=Dogum-Istatistikleri-2021-4.
• TÜSEB (2018). Ulusal anne ve bebek dostu hastane kriterleri ve unvan alan hastaneler listesi. Erişim tarihi: (25.07.2022). Erişim adresi: https://www.tuseb. gov.tr/t cese/uploads/genel/files/yayinlar/raporlar/TACESE_2018_anne_bebek_dostu_hastane_krite rleri_liste.pdf (25.07.2022).
• Tzeng, S., Chen, K.H., Lee, Y.L., Yang, W.S. (2019). Trends and age-period-cohort effects of fertility rate: analysis of 26,224 married women in taiwan. Int J Environ Res Public Health, 16(24): 4952.
• Uçkan, K. ve Uçkan, T. (2019). Kliniğimizdeki dört yıllık doğum verileri ve sezaryen endikasyonlarının değerlendirilmesi. Jinekoloji - Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 17(1), 285-290.
• Worldbank Fertility rate, total (births per woman). Erişim tarihi: (19.04.2022). Erişim adresi: https://data.worldbank.org/indicator /SP. DYN .TF RT.IN.
• Yapıcı, G., Ögenler, O., Öztosun, E., Durukan, H. (2021). Bir hastane örneğinde gebe kadınların bildikleri ve uyguladıkları geleneksel yöntemler. Millî Folklor,5-23.
• Yıldırım, A.D. ve Oskay, Ü. (2020). Dünyada ve türkiye’de optimal perinatal bakıma yönelik programlar. EGE HFD, 36(1), 45-52.