Bibliometric Analysis of Studies on Food and Fragrance

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 132 - 147, 30.12.2023

Ayşegül Eker , Sinem Soylu , Mehmet Kabacık

https://doi.org/10.51525/johti.1385310

Öz

In this research, published works (articles, papers, notes, book chapters, etc.) related to the fields of fragrance and gastronomy were examined within the scope of bibliometric analysis method. In the international literature, 6335 studies published between 1980 and 2022, in which the topics of smell and gastronomy were used together, were included in the review. The data used in the bibliometric analysis were analyzed on 09.04.2023 in order to present a summary view to the Web of Science database by using the limitation of title, abstract and keywords. bibliometric analysis of data; publication year, authors, institutions, countries and keywords parameters. The data were transferred to the VOSviewer bibliographic analysis program and co-authorship and co-existence analyzes were performed. In addition, the United States and Germany are seen as prominent countries. In studies on smell and gastronomy; “odor” (smell), “odour” (smell), “food” (food), “food intake” (food intake), “obesity” (obesity) are the most used keywords. In the context of publication and citation relationship, the author with the highest link strength is Peng and Mei. Among the authors who published studies on food and odor, the most cited authors are Hauser et al. (2017) 2610 citations, Sriam et al. (2018) 1202 citations, Croy et al. (2014) 1073 citations and Han et al. (2012) has 909 citations.

Anahtar Kelimeler

food, smell, gastronomy, bibliometric analysis

Yiyecek ve Koku Konulu Çalışmaların Bibliyometrik Analizi

Öz

Birçok noktadan akılda kalıcı etkiye sahip olan koku, tüketicilerin deneyimleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve bir yiyecek veya içeceğin lezzetinin yanında unutulmaz bir faktör olarak hafızada kalıcı olmasına sebebiyet vermektedir. Bu çalışmada yiyecek ve koku kavramlarıyla ilgili yayımlanan eserlerin (makale, bildiri, not, kitap bölümü vb.) bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak araştırılması amaçlanmıştır. Uluslararası alanyazında yiyecek ve koku konularının bir arada kullanıldığı, 1980-2022 yılları arasında yayımlanmış 6335 çalışma incelemeye dahil edilmiştir. Bibliyometrik analizde kullanılan veriler, 09.04.2023 tarihinde Web of Science veri tabanında başlık, özet ve anahtar kelimeler incelenmiştir. Verilerin bibliyometrik analizi; yayın yılı, yazarlar, kurumlar, ülkeler ve anahtar kelimeler parametrelerine göre yapılmıştır. Veriler, VOSviewer bibliyografik analiz programına aktarılmış ve ortak yazarlılık ve birlikte bulunma analizleri yapılmıştır Gerçekleştirilen bibliyografik analiz sonucunda, konu ile ilgili en fazla çalışmanın 2021 yılında (527 makale) olduğu saptanmıştır. Ayrıca çalışmaların en çok Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya da yapıldığı belirlenmiştir. Yiyecek ve koku konulu çalışmalarda; “odor” (koku), “odour” (koku), “food” (yiyecek), “food intake” (gıda alımı), “obesity” (şişmanlık) en fazla kullanılan anahtar kelimelerdir Yiyecek ve koku konulu çalışmalara yönelik yayın yapan yazarlardan en fazla atıf alan yazarlar Hauser vd. (2017) 2610 atıf, Sriam vd. (2018) 1202 atıf, Croy vd. (2014) 1073 atıf ve Han vd. (2012) 909 atıf şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

yiyecek, koku, gastronomi, bibliyometrik analiz

Kaynakça

• Adabalı, M. M. (2023). Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi alanında akademik çalışmalara ürün özelinde konu edilmesi üzerine bibliyometrik analiz: Konya İli örneği. Turizm ve Destinasyon Araştırmaları III, 147-161.
• Ağan, C. & Doğan, M. (2022). Lezzet ve lezzetin bilimi: Mutfak şeflerinin lezzet algıları üzerine bir araştırma. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 199‐219.
• Al, U. & Soydal, İ. (2014). Akademinin atıf dizinleri ile savaşı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 31(1), 23-42.
• Bakır, A. N., Doğan, E., Gençol, H. & Kaya, İ. (2022). Bireylerin yeme-içme tercihlerini etkileyen faktörler: Bir model önerisi. Anatolia Social Research Journal, 1(1), 34-51.
• Bayram, Ö. (1998). Atıf verisi (citation data) ve enformetrik yasalar: Türk kütüphanecilik literatüründeki doktora tezleri üzerinde bir uygulama. Türk Kütüphaneciliği, 12(1), 21-32.
• Behremen, C. (2022). Gastronomi ve nörobilim ilişkisi üzerine kavramsal bir çalışma. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(4), 1810-1819.
• Black, R. (2013). Philosophy and food. İçinde K. Albala (Ed.) Routledge International Handbook of Food Studies (ss. 201–208), Routledge.
• Boyacı, D. & İçigen, M. (2021). Profesyonel aşçıların tat ve lezzet kavramlarına ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 24(2), 310‐329.
• Bruno, N., Martani, M., Corsini, C., & Oleari, C. (2013). The effect of the color red on consuming food does not depend on achromatic (michelson) contrast and extends to rubbing cream on the skin. Appetite, 71(1), 307-313.
• Canan, S., Dokuyucu, R., (2018). Duyu ve algının temelleri. Nobel yayınları, İstanbul.
• Cavalcante, W. Q. D. F., Coelho, A. & Bairrada, C. M. (2021). Sustainability and tourism marketing: A bibliometric analysis of publications between 1997 and 2020 using VOSviewer software. Sustainability, 13(9), 1-21.
• Chang, R. C. Y. & Mak, A. H. N., (2018) Understanding gastronomic image from tourists’ perspective: A repertory grid approach. Tourism Management, 68, 89–100.
• Chavarro, D., Ràfols, I., & Tang, P. (2018). To what extent is inclusion in the Web of Science an indicator of journal ‘quality’?. Research evaluation, 27(2), 106-118.
• Çılgınoğlu, H., & Çılgınoğlu, Ü. (2022). Nörogastronomi ve duyuların lezzet algısına etkisinin yarı yapılandırılmış. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(2), 837-855.
• Dhini, D., & Astrianoor, M. (2022). The effect of food presentation and ingredients modifications on patient’s leftovers at harapan insani medical center hospital. GHMJ (Global Health Management Journal), 5(1), 32-35.
• Doğan, S., & Doğan, T. G. B. (2020). Uluslararası alanyazında sağlık turizmi alt bileşenleri üzerine bibliyometrik bir analiz. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(4), 561-586.
• Dülgaroğlu, O. (2023). Neurogastronomy as a new trend in the fıeld of gastronomy. Recent Advances in Humanities and Social Sciences, (75-88).
• Erciyas, N. (2021). Besin sunum tekniklerinin kişilerin yeme arzusunun üzerine etkisine yönelik bir araştırma. V. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi (ss. 93-114), 7‐8 Ekim, Sakarya, Türkiye.
• Gillespie C. H., (1994). Gastrosophy and nouvelle cuisine: Entrepreneurial fashion and fiction. British Food Journal, 96 (10), 19-23.
• Ginieis, R., Abeywickrema, S., Oey, I., & Peng, M. (2022). Testing links of food-related olfactory perception to peripheral ghrelin and leptin concentrations. Frontiers in Nutrition, 9, 888608.
• Gökkurt, Ö. (1997). “Citation” indeks ve “citation” analizi: Enformetrik bir model enformetrik bir model çalışması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Jaeger, S. R., McRae, J. F., Bava, C. M., Beresford, M. K., Hunter, D., Jia, Y., ... & Newcomb, R. D. (2013). A Mendelian trait for olfactory sensitivity affects odor experience and food selection. Current Biology, 23(16), 1601-1605.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2020). Yazma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir inceleme: Web of Science veri tabanında eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 67-86.
• Kivela, J., & Crotts J. C. (2006). Tourism and gastronomy: Gastronomy’s influence on how tourists experience a destination. Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(3), 354–377.
• Kurnaz, A., Babür, T. E., & Akyurt Kurnaz, H. (2018). Gastronomi eğitiminde bir sosyal sorumluluk projesi örneği: Mengen ulusal aşçılık kampı. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(8), 504-520.
• Levent, S., Uygun, E. & Özkul, E. (2019). Bir konumlandırma aracı olarak duyusal pazarlama ve turizm uygulamaları: Yapılan çalışmalar üzerine bir bibliyometrik analiz. Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi (Bahar) 2019 Bildiriler Kitabı (Sosyal Bilimler). 794-805.
• Li, K., Rollins, J., & Yan, E. (2018). Web of science use in published research and review papers 1997–2017: A selective, dynamic, cross-domain, content-based analysis. Scientometrics, 115, 1–20.
• Long L., (2002). Food studies: Interdisciplinary buffet and main course. Appetite, 38(1), 81–82. Maberly, C., & Reid, D. (2014). Gastronomy: An approach to studying food, Nutrition And Food Science, 44(4), 272-278.
• Mather, G. (2016). Foundations of sensation and perception. Psychology Press.
• Muslu, M., & Gökçay, G. F. (2021). Lezzet algısının oluşmasında çevresel ve genetik faktörlerin etkileri. Batı Karadeniz Tıp Dergisi, 5(1), 7-18.
• Niimi, J., Eddy A., I., Overington A., R. , Heenan, S., P., Silcock, P., Bremer, P., J., & Delahunty, C., M., (2014). Aroma-taste interactions between a model cheese aroma and five basic tastes in solution. Food Quality and Preference, 31, 1-9.
• Özbaş, S. (2022). Beş duyu algısının turistlerin restoran tercihine etkisi: kartepe yöresel restoranları üzerinde bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi.
• Santich, B. (2004). The study of gastronomy and its relevance to hospitality education and training. International Journal of Hospitality Management, 23(1), 15–24.
• Scarpato, R. (2002). Gastronomy as a tourist product: The perspective of gastronomy studies (A.-M. and R. G. Hjalager (Ed.)). Routledge.
• Sheik, K. (2017). The science that could make you crave broccoli more than chocolate. The Atlantic. ErişimAdresi:https://www.theatlantic.com/science/archive/2017/02/neurogastronomy/516267/ Erişim Tarihi: (10. 04. 2023).
• Shepherd, G. M. (2012). Neurogastronomy how the brain creates flavor and why ıt matters. Columbia University Press.
• Shepherd, M.G. (2013). Neurogastronomy: How the brain creates flavour and why it matters. New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press.
• Small, D. M. (2012). Flavor is in the brain. Physiology & Behavior, 107(4), 540-552.
• Spence, C., & Betina Piqueras-Fiszman, B. (2014). The perfect meal: The multisensory science of food and dining. John Wiley & Sons., London.
• Spence, C. (2015). Multisensory flavor perception. Cell, 161(1), 24-35.
• Spence, C. (2016). The neuroscience of flavor. multisensory flavor perception. (235– 248). Woodhead Publishing.
• Spence, C., & Piqueras-Fiszman, B. (2014). The perfect meal: Them ultisensory science of food and dining. John Wiley&Sons, London.
• Taş, M., Tabak, T., Orhan, H. İ., Mehdızadehtapeh, L., & Tekiner, İ. H. (2021). Moleküler gastronomi: Mutfakta bilimsellik. 5. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi. (45-65).
• Uçuk, C., Kahraman, A. G., & Özdemir, S. S., (2022). Tabak prezantasyonunun kötü görünümlü yiyeceklerin kabulüne etkisi. Journal Of Tourism and Gastronomy Studies, 10(1), 171-192.
• Van Eck, N., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538.
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2017). Citation-based clustering of publications using CitNetExplorer and VOSviewer. Scientometrics, 111, 1053-1070.
• Wang, S. S. (2015). The science of neurogastronomy, or how our brains perceive the flavor of food. The Wall Street Journal, Europe Edition.
• Yıldız, E. (2022). Yeni yiyecek deneme korkusu ve yeni yiyecek deneme arzusu ile ilgili yapılmış ulusal çalışmaların bibliyometrik analizi. Erciyes Akademi, 36(3), 1006-1024.
• Yıldız, M., & Yılmaz, M., (2020) . Gastronomi alanındaki trendlere bir bakış. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, 5, 19-35.
• Yılmaz, G. (2017a). Gastronomi ve turizm ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 171-191.
• Yılmaz, G. (2017b). Restoranlarda bahşiş ile ilgili yayınlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 65-79.
• Zang, Y., Han, P., Burghardt, S., Knaapila, A., Schriever, V., & Hummel, T. (2019). Influence of olfactory dysfunction on the perception of food. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology, 276, 2811-2817.