Karşılaştırmalı Bir Kültürel Coğrafya Araştırması: Bulak ve Yazıköy (Safranbolu) Kırsalında Keşkek Yapımı ve Kültürü

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 680 - 689, 30.09.2020

Burhan Yavaş Taşkın Deniz

Öz

Karadeniz Bölgesi Batı Karadeniz Bölümü’nde yer alan Karabük iline bağlı Safranbolu, coğrafi bakımdan eski ticaret yolu üzerinde bulunan önemli bir konuma sahiptir ve bu özelliği ile çok sayıda kültür ve medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Safranbolu bir ilçe olmasına rağmen sahip olduğu tarihi değer ile oldukça zengin hem somut hem de somut olmayan kültürel miras birikimine sahiptir. Bu durum Safranbolu’ya özgü yerel kıyafetlerden halk oyunlarına, mimariden yemek türlerine kendisini hissettirmektedir. Keşkek yemeği de bu kültür yelpazesinin bir parçası olarak Safranbolu’nun kültürel unsuru haline gelmiştir. Çalışmanın amacı, UNESCO tarafından tescillenen tören keşkeğinin Safranbolu’ya özgü olan halinin araştırılarak Safranbolu keşkeğinin karakteristik özelliklerinin ortaya konulmasıdır. Safranbolu’nun Yazıköy ve Bulak kırsal yerleşmelerinde karşılaştırmalı şekilde yürütülen araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, keşkek yapımı sürecinin her aşaması ve keşkeğin günlük yaşamdaki yeri hakkında daha fazla bilgi edinmek amacı ile veri toplama aracı olarak yüz yüze mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler sonucunda Bulak ve Yazıköy’ün birbirine yakın yerleşmeler olmasına karşın keşkek yapımında kullanılan malzemeler açısından farklılıkların olduğu gözlemlenmiş, ancak yaşatılan kültür açısından keşkeğin üretim amacında ise benzerlikler olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca Safranbolu keşkeğinin karakteristik özelliklerini taş dibeklerde dövülerek kabuklarından ayrılan buğdayın su içerisinde kaynatılması, büyükbaş ya da küçükbaş hayvan etinin haşlanarak haşlanmış buğdayın üzerine didiklenmesi ve üzerine yağ dolaştırılması oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Coğrafya, Safranbolu, Keşkek, Bulak, Yazıköy

Kaynakça

• Çekiç, İ., (2015). Geçmişten Günümüze Törensel Bir Yemek: Keşkek. (Yüksek Lisans Tezi) ; https://tez.yok.gov.tr/ (405494) Hacısalihoğlu, İ. (1995). Geleneksel Türk Şehri: Safranbolu. Türk Coğrafya Dergisi, 30:411.
• Mejuyev, V. (1987). Kültür ve Tarih. (Çev. S. H. Yokova). Ankara: Başak Yayınları.
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2):125.
• Tunçözgür, Ü., (2012), Dünden Bugüne Safranbolu, Safranbolu Belediyesi Kültür Yayınları 1, Karist Baskı, İstanbul, s: 15-18. İnternet Kaynakçası
• Anonim, (2008). Yazıköy. https://yazikoyum.wordpress.com/yazikoy/ Erişim Tarihi: 08.12.2019
• Bulak Köyü Tarihçesi. http://www.bulakonline.net/koy/koy.asp Erişim Tarihi: 10.12.2019