Şekillendirilmiş Çömlekçi Kilinin En Düşük Pişme Derecesine Dair Basit Bir Deney

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 272 - 289, 15.07.2021

İrem Çalışıcı Pala

Öz

Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları kapsamında Çini yani geleneksel Türk kültüründe pişmiş toprak sanatı restorasyonu ve konservasyonu konusunu da kapsayan, kolay ulaşılabilir bir yayında, düşük pişen seramikler, hatalı olarak “0- 600OC derece” olarak belirtilmiş ve bu bilgi, lisansüstü tezde alıntılanarak çoğalmıştır. Sıfır derecede seramik pişirilemeyeceği için ifadenin hatalı olduğu belli olsa da bu ifadenin yanlış yönlendirebilmesi nedeniyle konuya güzel sanatlar bakış açısı ile yani üreten olarak açıklık getirmek, çamura neler olduğunu gözlemek, dokunarak anlamak amaçlanmıştır. Bir eşyanın pişmiş toprak veya seramik, çömlek, bardak olarak nitelenebilmesi için öncelikli olarak kullanılması gerekmektedir. Çömlek ürünlerinin de birçoğu su ile temas ederek kullanılmaktadır. Belirtilen amaca ulaşabilmek için, kil, genel pişirim ve 573OC’ye kadar sınırlandırılan, düşük pişirim ile ilgili literatür araştırması yanısıra basit olarak nitelenebilecek bir deney yapılmıştır. Basit deney, iki farklı çömlekçi kilinin, şekillendirilip, 573OC dereceden başlayarak fırın göstergesine göre 50 şer derece ısı eksilterek ısıtılıp, daha sonra suda bekletilip ve tekrar şekillendirilmesi uygulamalarını kapsamaktadır. Basit deneyde gözlenen 573OC’den 50 derece daha düşük ısıda pişirilen formların, suya karşı dirençsiz olduğu ve geri dönüştürülebilip tekrar kullanılabildiği gibi bilgiler yanısıra sonuçta, pişmiş toprak ürünler pişme derecelerine göre sınıflandırılırken uzmanların belirttiği gibi en düşük derece olarak 573OC nin gösterilmesi gerektiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kil Pişirim, Çömlek, Çini Restorasyon, Sahra Fırın, Düşük Derece Pişirim

Kaynakça

• Arcasoy, A. (1983). Seramik Teknolojisi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Breuer, S. (2012). The Chemistry of Pottery, Education in Chemistry 1 (July), 17- 20.
• Çalışıcı, İ. (2003). Ege Bölgesinde Geleneksel Çömlekçiliğin Bugünkü Durumu, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü. Çizer, S. (2014). Terra Sigillata, İzmir: Kültür Bakanlığı.
• Finkelnburg, D. (2017). Electric Kiln Firing, Ceramics Monthly, February.
• Fındık O. (2017). Pişmemiş Toprak Malzeme İle form Üretimi ve Bir Uygulama, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Hacızade F. (2019). Seramiğin Kimyası, Konya: Çizgi Kitabevi.