Çağdaş Tasarımda Optik Yanılsamalar ve SHIGEO FUKUDA Örneği

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 284 - 299, 30.07.2022

Köksal Bilirdönmez

Öz

1960’larda ortaya çıkan bir sanat akımı olan Op-Art (Optik Sanat) öncelikle geometrik şekiller ve çizgiler aracılığı ile izleyicide derinlik algısının yanı sıra göz yanılsamalarına odaklanmaktadır. Bu derinlik ve göz yanılsamalarının sağlanması bağlamında genellikle siyah-beyaz renk kullanımlarının tercih edilmesinin yanı sıra soyut ifadeler/tasarımlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Belli teknik ilkeler ve optik kurallara ihtiyaç duyan Op-Art, fiziksel ve psikolojik etkiler yaratarak izleyiciyi etkisi altına almaktadır. Bu sanat akımı içerisinde sanatçılar, yapıtlarını belli geometrik desenlerle bir kurgulama mantığına ve yanılsama yapısına göre oluşturmuşlardır. Çağdaş sanatta tasarım alanlarında sanatçılar optik yanılsama alanlarını yaygın biçimde kullanmaktadır. 20. yüzyılın dikkat çeken akımlarından biri olan Optik Sanat’ın uygulamalarına resim, heykel, seramik, grafik, mimari gibi görsel sanatların her alanında rastlamak mümkündür. Bu çalışmanın amacı, optik yanılsamanın çağdaş sanat alanındaki uygulamalarını sanatçılar ve üretimleri açısından değerlendirmektir. Konu bağlamında çağdaş tasarımda optik uygulamalar üzerinden Victor Vasarely, Salvador Dali, Maurits Cornelis Escher, Kurt Wenner ve Velimir Vukicevic özelinde sanatçı okumaları yapılmıştır. Bu çalışma ayrıca hem tasarım anlayışı hem de tasarımcı kimliği bakımından 20. yüzyılın en önemli tasarımcılarından biri olan Shigeo Fukuda’nın Op Art bağlamındaki sanat çalışmalarına odaklanmaktadır. Fukuda’nın tasarımlarında evrensel değerlerin yanı sıra ürettiği özgün tasarımlar kendi dönemi kadar 21. yüzyılın tasarım anlayışını da derinden etkilemiştir. Sanatçı özellikle çağdaş grafik tasarım tarihine önemli katkılarda bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Op-Art (Optik Sanat), Grafik, Shigeo Fukuda

Kaynakça

• Ağaç, S. ve Sakarya, M. (2015). Optik yanılsama ve giysi tasarımına etkileri. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 3(2), 137-157.
• Akdeniz, H. (1995). Plastik sanatlarda günümüz sanat eğilimlerinin düşünsel dayanakları ve bunun Çağdaş Türk Sanatına yansıması üzerine bir değerlendirme. Anadolu Sanat, 862, 9-34.
• Arslan, D. (2015). Sanat ve tasarımda optik illüzyona bağlı imge kullanımı. Süleyman Demirel Üniversitesi ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 8 (16), 287-302.
• Atasoy, S. N. (2018). Afiş tasarımlarında artırılmış gerçeklik uygulamaları. Yayımlanmamış sanatta yeterlik tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• Atay, İ. C. (2017). 1945 sonrası toplumsal olayların etkisindeki sanat ortamı ve seramik sanatı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Avcı, U. (2018). Polar panoramanın resim sanatına yansımaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aydoğan, M. Y. (2020). Yüzey-boyut-hareket üzerine deneysel çalışmalar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.