Modern Heykel Sanatında Taşın Değişen Biçim Dili

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 4, 752 - 765, 31.12.2022

Osman Yılmaz

Öz

Bu makale geleneksel figüratif anlayıştan koparak modern sanatta yeni bir ifade olanağına kavuşan taşın değişen biçim dilini, değişen öznel-nesnel biçim kodları üzerinden göstererek, modern dönemden günümüze kadar yapılan taş heykellerin bir "biçim dili” olarak okunmasına ve anlaşılmasına katkıda bulunmayı amaçlar. Taş, heykel sanatının kadim malzemesi olmuştur, olmaya da devam etmektedir. Biçim ve malzemenin ifade olanakları bir imgenin yaratılmasında temel etkendir ve bir dili işaret eder. İnsanın sanatla olan macerasında, taş hem geleneksel bir heykel malzemesi hem de duygu ve düşüncelerin ifade edildiği bir biçim dili olmuştur. Modern dönemde taş değişen sanat ifadeleri bakımından gelenekte görmediğimiz bir biçim diline dönüşür. Taşın dilinde değişen kodlar ritim, ışık, gölge, doku, hareket, boşluk, doluluk ve benzeri değerleri de etkilemiştir. Geleneksel düşüncedeki taşın biçim dili modernle birlikte büyük bir değişime uğramıştır. Taş hem malzeme dili hem de bir biçim dili olduğu gibi bir sanatçının da sanat dili olur. Bu bakımdan taş geleneksel heykelin bir malzemesi olmasına tezat modern heykelin de vazgeçilmez bir malzemesidir. Modern zamanlarda, taş değişen biçim diline göre şekillenerek somuttan soyuta plastik özellikleriyle sanatçıların ilgi odağı olmuştur. Heykelde August Rodin’le başlayan değişim Constantin Brancusi, Hans Arp, Henry Moore, Tony Cragg, İsamu Noguchi, gibi sanatçıların yapıtlarında taş, yeni bir biçim diline dönüşmüştür. Modern süreçte değişen ve kendine özgü ifade gücüne ulaşan, taş bir biçim-malzeme dili olarak yeni anlatım ve ifade olanakları kazanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Modern, Heykel, Sanat, Taş, Değişen Biçim, Dil

Kaynakça

• Bergson, H. (2007). Madde ve Bellek, (Çev. Işık Ergüden), , Ankara: Dost KitabeviYayınları.
• Cömert, B. (1979). Croce’nin Estetiği, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• Deleuze, G. (2015). Anlamın Mantığı, (Çev. Hakan Yüceler), İstanbul: Norgunk Yayınları.
• Harrison, C. ve Wood, P. (2016). Sanat ve Kuram, (Çev. Sabri Gürses), İstanbul: Küre Yayınları.
• Kandinski, V. (1993). Sanatta Zihinsellik Üstüne, (Çev. Tevfik Turan), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gombrich, E.H. (1997). Sanatın Öyküsü, (Çev. Erol Erduran ve Ömer Erduran), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sartre, J.P. (2009). İmgelem, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İthaki Yayınları
• İnternet Kaynakları A Journal, (2021, Ocak 12). Isamu Noguchi: Mekan ve Heykel, 06.08.2022 tarihinde erişildi, https://ajournal.blog/Ajournal/Icerik/isamu-noguchi-mekan-ve-heykel.html Artflyer, Master of Materials, (2016). 02.09.2022 tarihinde, https://artflyer.net/tony-cragg/. Html
• Constantin Brancusi, 10.09.2022 tarihinde, http://www.artnet.com/artists/constantin-brancusi/ .html
• Correia, A. (2013). Four-Piece Composition: Reclining Figure 1934, 06.08.2022tarinde, https://www.tate.org.uk/art/research-publications/henry-moore/henry-moore-om-ch-four-piece-composition-reclining-figure-r1147464. htm adresinden erişildi.
• Haskell, A. (1932, Mayıs 5). İnterview, Henry Moore, ‘On Carving’, 16.08.2022 tarihinde, https://www.tate.org.uk/art/research-publications/henry-moore/henry-moore-on-carving-r1175899. htm adresinden erişildi.
• Haskell, A. (1932, Mayıs 5). İnterview, Henry Moore, ‘On Carving’, 16.08.2022 tarihinde, https://www.tate.org.uk/art/research-publications/henry-moore/henry-moore-on-carving-r1175899. htm adresinden erişildi.
• Işık, R. (2008), 06.08.2022 tarihinde, Ölümsüzlüğün Özgün Formları Isamu Noguchi, http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR&sectionID=8&articleID=346&bhcp=1. htm adresinden erişildi.
• Loft, H. (2019a). 06.08.202 tarihinde, https://www.sothebys.com/en/articles/rodins-fallen-caryatid-is-an-entrancing-masterpiece-of-symbolism
• Loft, H. (2019). Auguste Rodin's Fallen Caryatid Is an Entrancing Masterpiece of Symbolism 18.07.2022 tarihinde, https://www.sothebys.com/en/articles/rodins-fallen-caryatid-is-an-entrancing-masterpiece-of-symbolism. htm adresinden erişildi.