Zonguldak Kandilli Bölgesi Endüstriyel Mirasının Korunması ve Turizme Kazandırılması Bağlamında Bir Öneri*

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 146 - 165, 30.06.2024

Gizem Kalay , A.esra Bölükbaşı Ertürk

Öz

Kentlerin sahip olduğu endüstri mirasının aydınlatılması hem o bölge hem de ülkenin sosyo-ekonomik gelişim sürecine ışık tutmaktadır. Günümüze miras kalan üretim tesisi ve fabrika yapılarının araştırılmasından endüstri arkeolojisi, söz konusu yapılardan ise endüstri anıtları olarak bahsetmek mümkündür. Ülkemizde çok sayıda üretim tesisi zamanla kullanım dışı kalarak atıl duruma düşmekle birlikte 1990’lı yıllardan itibaren bu yapı/yapı toplulukları yeniden işlevlendirilerek koruma yoluna gidilmiştir. Batı Karadeniz bölgesinin endüstri tarihinde kömür önemli bir yer altı kaynağı olarak Zonguldak’ın ve bölgenin gelişimine katkı sağlamıştır. Dolayısıyla kömüre bağlı gelişmiş bir kent olan Zonguldak en önemli kömür işletmelerine uzun yıllar ev sahipliği yapmıştır. Çalışma kapsamında Zonguldak Ereğli ilçesi, Armutçuk beldesi Aşağı Kandilli bölgesinde yer alan elektrik santrali, galeri, gümrük ev, lambahane, ocak girişi ve nefeslik tüneli, silo yapıları, sinema, varagel ve yazıhane olarak belirlediğimiz ve belgelediğimiz yapı stoğu, dünyadan turizme kazandırılarak aynı zamanda korunması ve kent belleğindeki yerinin sürdürülebilirliği sağlanmış Şili Sewell Madenci Kasabası, Romanya Turda Tuz Madeni ve İsveç Falun Bakır Madeni örnekleri bağlamında değerlendirilecektir. Bu çalışmayla Batı Karadeniz turizm potansiyelinin ortaya konulması ve âtıl durumda olan yapıların müzecilik anlayışı içerisinde yeniden ele alınmasıyla bölgenin endüstriyel turizm çerçevesinde canlandırılmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Endüstri Mirası, Endüstriyel Miras Turizmi, Ereğli, Aşağı Kandilli Bölgesi

Kaynakça

• Adıgüzel, O., & Yüksel, H. (2011). Tarihsel Süreçte Çalışma Kavramı ve Bir Kırılma Noktası Olarak Sanayi Devrimi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 69-81.
• Alpan, A. (2012). Eski Sanayi Alanlarının Yazındaki Yerine ve Endüstri Arkeolojisinin Tarihçesine Kısa Bir Bakış. Planlama, 21-28.
• Apaydın, A. (2020). Zonguldak Şehrinin Kömüre Bağlı Tarihi ve Talihi Üzerine Bir İnceleme. MT Bilimsel, 1- 20.
• Apaydın, A., & Durmaz, M. (2021). Zonguldak’ta Madencilik Tarihine Işık Tutan Anıt Yapılar. Yer Altı Kaynakları Dergisi, 1-12.
• Aydemir, Ç. E. (2022). Conservation of Complex Cultural Landscapes of Extraction as Heritage Places: The Case of Kandilli/Armutçuk Coal Mining Region in Zonguldak. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Ayyıldız, K. (2018, 03 07). Ben Zonguldak’ı Küçük Bir Türkiye Örneği Olarak Görüyorum. (T. Aydın, Röportaj Yapan) Arkitera. https://www.arkitera.com/soylesi/ben-zonguldaki-kucuk-bir-turkiye-ornegi-olarak- goruyorum/ adresinden alındı BAKKA. (2017). Kömüre Giden Demiryolu Proje Raporu. Ankara: Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı. BAKKA. (2018). “Kozlu Zonguldak Üzülmez Demiryolu Hattı Fizibilite Raporu ve Konsept Geliştirme Çalışması. Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı.