Mikroçoğaltımda Phormium Tenax (Yeni Zelanda Keteni) Besi Ortamı Optimizasyon Çalışması

Yıl 2022, Cilt 3, Sayı 1, 25 - 30, 30.06.2022

Neslihan BABALI Taki DEMİR

Öz

Phormium tenax (Yeni Zelanda Keteni) lifli yapısı sayesinde keten endüstrisi başta olmak üzere, kağıt, ilaç, kozmetik, peyzaj ve hatta yakın zamanda gıda endüstrisi gibi bir çok sektörde kullanılan bir bitkidir. Son yıllarda Türkiye'de ve Dünya’da dış mekânda sık kullanılan ve bu nedenle en çok ithal edilen süs bitkilerinden biri olan Phormium tenax (Yeni Zelanda Keteni) bitkisinin mikroçoğaltımda kullanılabilecek ortamların belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla yaygın olarak kullanılan MS, DKW, WPM, GAMBORG B5 ve bitkinin toprak istekleri dikkate alınarak hazırlanan MS-Mod besin ortamları kullanılmıştır. Phormium tenax ortam denemelerinde, eksplant başına sürgün sayısı (1,53 sürgün/eksplant) 1,00 mg L-1 BAP, 0,01 mg L-1 IBA ile MS-Mod ortamında görülmüştür. Ayrıca diğer parametrelerde de MS-Mod ortamı daha iyi sonuçlar verdiğinden mikroçoğaltım için uygun olduğu belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre Phormium tenax (Yeni Zelanda Keteni) bitkisi için daha düşük azot içeriğine sahip MS-Mod ortamının hem ekonomik hem de çevreci olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Phormium tenax, Yeni Zelanda Keteni, mikroçoğaltım, doku kültürü, klonal çoğaltım, besi ortamı.

Nutrition Media Optimization Study in Micropropagation: Phormium tenax (New Zealand Flax)

Öz

Phormium tenax (New Zealand Flax) is a plant used in many sectors such as the flax industry, paper, medicine, cosmetics, landscaping and even recently the food industry, thanks to its fibrous structure. It has been aimed to determine the environments that can be used in micropropagation of Phormium tenax (New Zealand Flax), which is one of the most imported ornamental plants, which is frequently used in landscapes in Turkey and the world in recent years. For this purpose, widely used MS, DKW, WPM, GAMBORG B5 and MS-Mod nutrient media prepared considering the soil requirements of the plant were used. In Phormium tenax media trials, the number of shoots per explant (1.53 shoots/explant) was seen in MS-Mod media with 1,00 mg L-1 BAP, 0,01 mg L-1 IBA. In addition, since MS-Mod medium gave better results in other parameters, it was determined that it was suitable for micropropagation. According to the results obtained in the research, it has been determined that the MS-Mod medium with lower nitrogen content for the Phormium tenax (New Zealand Flax) plant is both economical and environmentally friendly.

Anahtar Kelimeler

Phormium tenax, New Zealand Flax, micropropagation, Tissue Culture, clonal propagation, plant media.

Kaynakça

• Babalı, N. ve Demir, T. (2020). A Research on Micropropagation of Loropetalum chinense. JOINABT, 1(1).
• Battistini, A. Masini, M., Paoli, G. M. (2003). Micropropagation of Bamboo and Phormium- ornamental plants with variegated leaves. Italus Hortus, 10(4), 165-167.
• Driver, J. A., Kuniyuki, A. H. (1984). In vitro propagation of Paradox walnut rootstock. HortScience, 19, 507-509.
• Düzer, E. (2010). Origanum Onites Ve Origanum Majorana Bitkileri İle Meristem Kültürü Kullanilarak Stres Fizyolojisi Çalişmasi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Furtado, F., Flores-Sahagun, T.H., Franco, T.S. (2022). Analysis of Polymeric Composites of Phormium Tenax. Biointerface Research in Applied Chemistry, 13(2), 1-16. doi:10.33263/BRIAC132.124.
• Gamborg, O. L. (1968). Nutrient Requirements of suspension cultures of soybean root cells. Exp. Cell Research, 50, 151-158.
• Hamidi Birecikli, A. (2018). Balcı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşidinin Mikroçoğaltımı. Yüksek Lisans Tezi. Batman: Batman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Jebrell, M. (2021). Assessing the potential of Flax (Phormium tenax; Harakeke) for utilisation by dairy cow. Yüksek Lisans Tezi. Yeni Zelanda: Massey Üniversitesi.
• Lloyd, G., McCown, B. H. (1981). Commercially-feasible micropropagation of Mountain Laurel, Kalmia latifolia, by shoot tip culture. Proc. Int. Plant Prop. Soc, 30, 421-427.
• Murashige, T. S. (1962). A revised medium for rapid growth and bio-assays with tobacco tissue cultures. Physiologia Plantarum, 15, 473-497.
• Rigg, T. W. (1945). Phormium tenax manurial and cultural experiments at Westport. New Zealand Journal of Science and Technology, 27, 336-342.
• Rouinsard, A. H. (2021). Effects of the in vitro behavior of micropropagated plants on the stability of variegation in Yucca gloriosa, Phormium tenax, and Cordylineaustralis cultivars. Scientia Horticulturae, 287, 110-115. doi:10.1016/j.scienta.2021.110115
• Zhu, Q. Q. (2009). Study on rapid propagation in vitro of phormium. Acta Agriculturae Shanghai, 25(1), 101-104.