Türkiye’deki Kentsel Dönüşüm Süreç Analizi; İstanbul-Gaziosmanpaşa Örneği

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 101 - 116, 31.12.2022

Mustafa Ergen , Ümmügülsüm Peker

Öz

Kentler zaman içinde yaratmış bulundukları mekânların sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla farklı yaklaşımlarla çözüm yolları üretmişlerdir. Kentsel dönüşümde sanayi alanlarının gelişmiş ülkelerde terk edilmeye başlaması sonucu ortaya çıkan çözüm yaklaşımlarından bir tanesi olarak dikkati çekmektedir. Kentsel mekânlardaki eskime, yıpranma ve terk edilmişlik sorunları fonksiyonel değişim yaklaşımları ile yeniden kentsel gelişim içerisine adapte edilmeye çalışılmaktadır. Kentsel dönüşümün uygulanmasının günümüzde ülkemiz için önemli bir duruma gelmiştir. Kentsel yenileme, kentsel koruma, kentsel sağlıklaştırma vb. birçok uygulama tekniğini büyük alanlarda projeler içinde uygulanmaktadır. Bu uygulamalar genelde ülkemizde kentsel yenileme aşamasında kalmakta ve kentsel dönüşüm uygulamasına dönüşememektedir. Ülkemizde elde edilen inceleme sonuçlarında kentsel dönüşüm uygulamaları kentsel yenileme ile elde edilen mekânların geri kazanılmasında uygulanmaya çalışılmıştır. Kentsel yenilemenin fiziksel yıpranmaya yönelik yaklaşımları her ne kadar olumlu sonuçlar doğursa da sosyal açıdan da kentsel dönüşümün yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu da ister istemez kentsel dönüşümün tam anlamıyla uygulanamadığı bir ortam yaratmıştır. Bu makalenin amacı kentsel dönüşüm uygulamalarının ülkemizde nasıl bir yol izlediği ve yapılan uygulamaların kentsel dönüşümü ne kadar sağladığının tespit edilmesidir. Bu anlamda makale içerisinde uygulanan projelerin sonucunda kentsel dönüşümün sağlanıp sağlanmadığının saptanması araştırmamızın yöntemini oluşturmuştur. Elde edilen sonuçlara göre ülkemizde birçok kentsel dönüşüm projesinin kent içerisinde konut, sanayi ve ticaret alanından başka bir fonksiyona dönüştürülmemiştir. Aksine konut alanlarının tekrar konut alanlarına dönüştürülmesi yani kentsel yenileme yapıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel dönüşüm, kentsel gelişme, yaşanabilir mekanlar, yaşam kalitesi

Analysis of Urban Transformemin Process in Turkey; The Case Of İstanbul-Gaziosmanpaşa

Öz

Cities have been produced solutions with different approaches in order to ensure the sustainability of the spaces that they have created over time. Urban transformation draws attention as one of the solution approaches that emerged as a result of the abandonment of industrial areas in developed countries. The problems of aging, abrasion and abandonment in urban spaces are tried to be adapted into urban development again with functional change approaches. The implementation of urban transformation has become an important issue for our country today. Urban transformation are applied for large areas with many application techniques such as urban renewal, urban protection, urban rehabilitation, etc. These applications generally remain at the stage of urban renewal in our country and cannot be transformed into urban transformation applications. In the results of the examinations obtained in our country, urban transformation applications have been tried to be applied in the recovery of the spaces obtained by urban renewal. Although the approaches of urban renewal towards physical depreciation have produced positive results, the necessity of urban transformation has emerged from a social point of view. This inevitably created an environment where urban transformation could not be fully implemented. The aim of this article is to determine how urban transformation practices follow in our country and how much the implementations provide urban transformation. In this sense, determining whether urban transformation has been achieved as a result of the projects implemented in the article has formed the method of our research. According to the obtaining results, it has been determined that many urban transformation projects in our country have not been provided transformation from housing, industry and commercial areas function to another function in the city. On the contrary, it was determined that the residential areas were converted back into residential areas, that is called urban renewal.

Anahtar Kelimeler

Urban transformation, urban development, livable spaces, quality of life

Kaynakça

• [1] Sjoberg, G. “Cities in Developing and Industrial Societies a Cross Cultural Analysis”, Hause, Schnore (Ed.) The Study of Urbanisation, (1967).
• [2] Ergen, Y. B. “Şehircilik”, Yüksek Teknik Öğretmen Okulu, Ankara, (1981)
• [3] Akyıldız, N. A. “Kentleşme ve Kentsel Gelişim Bağlamında Açık Kamusal Alanların Sürdürülebilir Kentler Açışından Değeri”. Milli Folklor, 16(125), 188-201, (2020)
• [4] Bookchin, M. “Devrimci halk hareketleri tarihi, köylü isyanlarından Fransız devrimine” [The Third Revolution- Volume 1: Popular Movements in the Revolutionary Era, 1996] (S. Ata, Çev.). Ankara, Türkiye: Dipnot Yayınları, (2012)
• [5] Uğurlu, Ö. “Kentlerin Tarihsel Gelişimi”, Örgün Yayınevi, 25-69, (2010)
• [6] Akkoyun, N. “Kentsel Dönüşüm ve Sarıgöl Örneği”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, (2007)
• [7] Yıldırım, A. E. “Güncel bir kent sorunu: Kentsel dönüşüm”, Planlama Dergisi, (2006)
• [8] Akkar, Z.M. “Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar Tanımlar, Süreçler ve Türkiye”, Planlama Dergisi (2006)
• [9] Roberts, P., “The Evaluation, Definition and Purpose of Urban Regeneration”, Urban Regeneration. A Handbook içinde. Peter Roberts ve Hugh Sykes (Der.). (2000).
• [10] Andersen, H.S., “Housing rehabilitation and Urban Renewal in Europe: A Cross National Analysis of Problems and Policies”, ed. Andersen H.S. and Leather, P., The Policiy Press, Britain, (1999)
• [11] Atalık, G., Çetiner, A., Göçer, O., “Şehircilik”, İstanbul Teknik Üniversitesi Kütüphanesi, Sayı,1317, İstanbul. (1985)
• [12] Çalan, M. ve Akyıldız, N. “A Sustainable Disaster Management and Urban Transformation: The Case of Elazıg Karsıyaka”. Architectural Sciences and Technology, Livre De Lyon, Book Chapter, 18-39, ISBN: 978-2-38236-193-1, (2021)
• [13] Aytürk, T., “Tarihsel Alanlardaki Kentsel Yenileme Çalışmalarında Lazer Tarayıcıların yeri ve İzmir Kemeraltı Öğrneği”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katıp Çelebi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, (2019)
• [14] Anonim-2021. www.googleearth.com [Erişim Tarihi: 22 Temmuz 2021]
• [15] GOPAŞ, 2020-2021-2022. Gaziosmanpaşa İnşaat Yatırım Taahhüt Hizmetleri San. ve Tic A.Ş
• [16] Meçik, O., Avşar, M., “Ekonomide Sanayisizleşme ve OECD Ülkelerine Etkileri”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 33, Sayı 2, 2015 s. 85-111, (2015)
• [17] Kayasu, S., Yaşar, S. S., “Kentsel Dönüşüm Üzerine Bir Değerlendirme: Kavramlar, Gözlemler", Özden, Pelin P. - Karakaş, İlknur - Turgut, Sırma -Yakar, Hülya - Erdem, Demet - Palaoğlu, Neslihan (Eds.), Kentsel Dönüşüm Sempozyumu - Bildiriler - 11-13 Haziran 2003 Yıldız Teknik Üniversitesi - İstanbul, YTÜ Basım-Yayın Merkezi, İstanbul, s. 20-28, (2003)