Verimlilik ve Dış Ticaret Hadleri: OECD Ülkeleri İçin Nedensellıik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 94 - 107, 24.06.2022

Aykut Şarkgüneşi , Azize Demirhan

Öz

Uluslararası ticaret performansı büyük oranda üretim performansı ile alakalıdır. Verimli üretim süreçleri ve lojistik ağlara sahip olan ülkeler dış ticarette de avantajlı konuma sahip olurlar. Diğer yandan verimlilik ve dış ticaret haddindeki gelişmelerin ülkelerin refah artışına etki etmesi beklenmektedir. Bu bağlamda verimlilik, dış ticaret hadleri ve ekonomik refah arasında bir ilişkinin tespiti tarafımızca bir araştırma konusu olarak değerlendirilmiştir. Buradan sağlanan motivasyon ile çalışmamızda verimlilik, dış ticaret hadleri ve refah arasındaki nedensellik ilişkisi 36 OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) ülkesinin 1995 ile 2020 yılları arasındaki verimlilik, dış ticaret hadleri ve kişi başı gayri safi yurt içi hasıla verileri ile ele alınmıştır. Kurulan nedensellik modeli Dumitrescu ve Hurlin (2012) Panel Nedensellik Testi ile çözümlenmiş ve verimlilik ile dış ticaret hadleri, verimlilik ile refah arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Refahtan ticaret hadlerine doğru nedensel bir ilişki bulunmuş, fakat dış ticaret hadlerinden refaha doğru bir nedenselliğe rastlanmamıştır. Elde edilen sonuçlara göre çeşitli politik önermelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

verimlilik, dış ticaret, refah, panel nedensellik testi

Verimlilik ve Dış Ticaret Hadleri: OECD Ülkeleri İçin Nedensellıik Analizi

Öz

Uluslararası ticaret performansı büyük oranda üretim performansı ile alakalıdır. Verimli üretim süreçleri ve lojistik ağlara sahip olan ülkeler dış ticarette de avantajlı konuma sahip olurlar. Diğer yandan verimlilik ve dış ticaret haddindeki gelişmelerin ülkelerin refah artışına etki etmesi beklenmektedir. Bu bağlamda verimlilik, dış ticaret hadleri ve ekonomik refah arasında bir ilişkinin tespiti tarafımızca bir araştırma konusu olarak değerlendirilmiştir. Buradan sağlanan motivasyon ile çalışmamızda verimlilik, dış ticaret hadleri ve refah arasındaki nedensellik ilişkisi 36 OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) ülkesinin 1995 ile 2020 yılları arasındaki verimlilik, dış ticaret hadleri ve kişi başı gayri safi yurt içi hasıla verileri ile ele alınmıştır.
Kurulan nedensellik modeli Dumitrescu ve Hurlin (2012) Panel Nedensellik Testi ile çözümlenmiş ve verimlilik ile dış ticaret hadleri, verimlilik ile refah arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Refahtan ticaret hadlerine doğru nedensel bir ilişki bulunmuş, fakat dış ticaret hadlerinden refaha doğru bir nedenselliğe rastlanmamıştır. Elde edilen sonuçlara göre çeşitli politik önermelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Verimlilik, Dış Ticaret Hadleri, Refah, Panel Nedensellik Testi

Kaynakça

• Aldan, A. ve Üngör, M. (2012). Milli Gelir, Yurtiçi Hâsıla ve Dış Ticaret Hadleri Üzerine Bir İnceleme, ODTÜ Gelişme Dergisi, 39, 179-196.
• Amiti, Mary ve Wei, S. (2005). Service Off Shoring, Productivity, and Employment: Evidence From The United States, International Monetary Fund, 5(238), 1-36.
• Antille, G. ve Fontela, E. (2003). The Terms Of Trade and The International Transfers of Productivity Gains, Economic Systems Research, 15 (1), 3-19.
• Asteriou, D., ve Hall, S. G. (2007). Applied Econometrics: A Modern Approach Using Eviews and Microfit Revised Edition: Palgrave Macmillan, 2007.
• Bardalez, P. C. ve Zea, Y. R. (2014). Terms of Trade And Total Factor Productivity: Empirical Evidence From Latin American Emerging Markets, Central Bank of Peru Working Paper, (12).
• Brynjolfsson, E. ve Hitt L. M. (1998). Beyond The Productivity Paradox: Computers Are The Catalyst For Bigger Changes, Communications of The ACM, Cilt 41(8), 49.
• Collier, P., ve Goderis, B. (2012). Commodity Prices and Growth: An Empirical Investigation, European Economic Review, 56(6), 1241-1260.
• Corsetti, G., Dedola, L. ve Leduc. S. (2006). Productivity, External Balance And Exchange Rates: Evidence On The Transmission Mechanism Among G7 Countries, NBER International Seminar on Macroeconomics 2006, (12483).
• Dehn, J. (2000). The Effects On Growth of Commodity Price Uncertainty and Shocks, World Bank Publications, (2455).
• Diewert, W. E. ve Morrison, J. C. (1986). Adjusting Output and Productivity Indexes For Changes in The terms of Trade, (1561).
• Dumitrescu, E. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger Non-causality in Heterogeneous Panels, Economic Modelling, 29,(4), 1450-1460.
• Engeloğlu, Ö., Meral, İ.G. ve Genç, K. (2015). Türkiye İçin Yapılan Nedensellik Uygulamaları Üzerine Literatür Araştırması, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Cilt 4(2), 142-154.
• Gali, J. (1999). Technology, Employment, and the Business Cycle: Do Technology Shocks Explain Aggregate Fluctuations?, American Economic Association, 89(1), 249–271.
• Ghartey, E. E. (1993). Causal Relationship Between Exportsand Economic Growth: Some Empirical Evidence in Taiwan, Japan and The US, Applied Economics, 25(9), 1145-1152.
• Ghironiv, F. ve Melitz, M. J. (2005). International Tradeand Macroeconomic Dynamics With Heterogeneous Firms, The Quarterly Journal of Economics, 120(3), 865 -915.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations By Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
• Gujarati, D. N. (2001). Temel Ekonometri, (Çev. Ü. Şenesen ve Gülay G. Şenesen), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Hepaktan, E. ve Karakayalı, H. (2009). 1980-2008 Döneminde Türkiye’nin Dış Ticaret Hadlerinin Analizi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2).
• Jawaid, S. T., ve Raza, S. A. (2013). Effects of Terms of Trade On Growth Performance of India, Economic Modelling, 33, 940-946.
• Kaplinsky, R. (2006). Revisiting The Revisited Terms of Trade: Will China Make A Difference?. World Development, 34(6), 981-995.
• Kehoe, T. J. ve Ruhl, K. J. (2008). Are Shocks To The Terms of Trade Shocks To Productivity?, Review of Economic Dynamics, 11(4), 804-819.
• Kohli, U. (2004). Real GDP, Real Domestic Income, and Terms-of-Trade Changes, Journal of International Economics, 62(1), 83-106.
• Konya, L. (2006). Exports and Growth: Granger Causality Analysis on OECD Countries With A Panel Data Approach, Economic Modelling, 23, 978-992.
• Kösekahyaoğlu, L. (2006). Teknoloji Üretme Yeteneği, Verimlilik ve Dış Ticaret: Türkiye ve AB’nin Yeni Üyeleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 17-45.
• Krugman, P. (1989). Differences In Income Elasticities and Trends In Real Exchange Rates, European Economic Review, 33(5), 1031-1046.
• Krugman, P. (1994). Defining and Measuring Productivity, The Age of Diminishing Expectations.
• Kunst, R. M. ve Marin, D. (1989). On Exports and Productivity: A Causal Analysis, The Review of Economics and Statistics, 71(4), 699-703.
• Küçükaksoy, İ. ve Çifçi, İ. (2014). Dış Ticaret Hadlerinin Dış Ticaret Dengesine Etkisi: Harberger- Laursen- Metzler Hipotezinin Türkiye Uygulaması, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(2), 103-129.
• Llosa, L. G. (2012). How Do Terms of Trade Affect Productivity? The Role of Monopolistic Output Markets, Serie de Documentos de Trabajo Working Paper Series, 2013-007.
• Mendoza, E. G. (1995). The Terms of Trade, The Real Exchange Rate, and Economic Fluctuations, International Economic Review, 101-137.
• Özçelik, E. ve Tuğan, M. (2019). Terms-of-Trade Effects of Productivity Shocks in Developing Economies, Munich Personal Repec Archive, 91473.
• Pierre, M. ve Hall, B. H. (2013). Innovation and Productivity: An Update, Eurasian Business Review, 3(1), 47-65.
• Pesaran, M. H., Shin. Y. ve Smith, R. P. (1999). Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels, Journal of The American Statistical Association, (94), 621-634.
• Raa, T. T. ve Pierre, M. (1998). Sources of Productivity Growth: Technology, Terms of Trade and Preference Shifts, Center Discussion Papers, 105.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and Reality, Econometrica: Journal of The Econometric Society, 1-48.
• Spinola, D. (2020). Uneven Development and The Balance of Payments Constrained Model: Terms of Trade, Economic Cycles, And Productivity Catching-Up, Structural Change and Economic Dynamics, 54, 220-232.
• Tarı, Recep (2011). Ekonometri, Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Taşçı, H. ve Mehmet E. (2016). Prebısch-Singer Tezinin Dış Ticaret Hadleri Aracılığıyla Türkiye İçin Test Edilmesi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(2), 232-249.
• Teresiński, J. (2019). Total Factor Productivity and The Terms of Trade, IWH-Comp Net Discussion Papers, 6, 2019.
• Tilton, J. E. (2013). The Terms of Trade Debate and The Policy Implications For Primary Product Producers, Resources Policy, 38(2), 196-203.
• Yamada, H. (1998). A Note On The Causality Between Exportand Productivity: An Empirical Re-Examination,, Economics Letters, 61(1), 111-114.
• World Bank (2021). Global Productivity, Trends, Drivers, and Policies, World Bank Group, Washington.