A study on the relation between accountibility and organizational justice: The case of TÜVASAŞ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 11 - 29, 20.06.2023

Mustafa Emre Uslu

https://doi.org/10.58767/joinbat.1230681

Cited By: 1

Öz

The purpose of this study is to determine and evaluate the degree of accountibility and organizational justice relation withing a public establishment named Tüvasaş. In the first chapter of the study the main focus is on the concept of accountibility, and in the second chapter, the focus is on organizational justice. In the third and final chapter, we focused on the research data and the findings. In this study, “Scale of accountibility in Higher Education Institutions” adapted for public officials, which was developed by Diğdem Doğan (2015) and tested for reliability and validity was used as an assesment instrument. In order to measure the Organizational Justice, Justice Scale's Turkish version which was used by Fatma Yıldırım (2007) was used as an assesment instrument. In this study, Relational Screening Model was used as a screening model. The population of this research consists of 1103 Tüvasaş employees and the sampling of the research consist of 337 people whom were selected by convenience sampling method. For data analysis, SPSS 20.0 package program was used. The data were analysed with regression analysis methods and according to the findings, it was seen that there has been a positive and statistically significant relationship between the accountibility and organizational justice. Further, it was clearly seen that when investgating the effect of accountiblity on organizational justice, it is statistically significant and the degree of statement of accountibility for the organizational justice is above % 50. The findings of this study provide great importance in order to determine the accountibility and the perception of justice with scientific means, and help find solutions and suggestions in order to eliminate the existing negative senses on the subject.

Anahtar Kelimeler

accountibility, organizational justice, TÜVASAŞ

Hesap Verebilirlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: TÜVASAŞ Örneği

Öz

Bu araştırmanın amacı bir kamu kuruluşu olan TÜVASAŞ içerisinde hesap verebilirlik ve örgütsel adalet ilişkisinin ne düzeyde olduğunu tespit etmek ve değerlendirmektir.
Araştırmanın birinci bölümünde hesap verebilirlik kavramı üzerinde durulmuş, ikinci bölümde ise örgütsel adalet kavramı üzerinde durulmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise araştırma verileri ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak Diğdem Doğan (2015) tarafından geliştirilen ve geçerliliği ve güvenilirliği test edilmiş olan “Yükseköğretim Kurumlarında Hesap Verebilirlik Ölçeği” nin kamu kurumu çalışanlarına yönelik uyarlaması yapılarak kullanılmıştır. Örgütsel adaleti ölçmek amacıyla Nieoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen “Örgütsel Adalet Ölçeğinin (Justice Scale)” Fatma Yıldırım (2007) tarafından uyarlanan Türkçe formundan yararlanılmıştır. Araştırmada tarama modellerinden ilişkisel bir tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmanın evreni TÜVASAŞ’ta çalışan 1103 kişiden oluşmakta ve araştırmamızın örneklemi ise kolayda örneklem yöntemi ile seçilen 337 kişiden oluşmaktadır. Elde edilen verilerin analizi için SPSS 20.0 paket programından yararlanılmıştır. Veriler korelasyon analizi ve regresyon analizi yöntemleri ile analiz edilmiş ve araştırma sonuçlarına göre hesap verebilirlik ve örgütsel adalet arasında pozitif yönlü ve istatistiki açıdan anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Ayrıca hesap verebilirliğin, örgütsel adalet üzerindeki etkisi incelendiğinde istatistiki açıdan anlamlı olduğu ve hesap verebilirliğin örgütsel adaleti açıklama düzeyinin %50’nin üzerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu araştırmanın sonuçları, söz konusu kamu kurumundaki hesap verebilirliğin ve adalet algısının bilimsel yollarla tespit edilerek mevcut olan olumsuz algıların giderilmesi için uygun çözüm yolları ve önerilerin oluşturulması açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hesap Verebilirlik, Örgütsel Adalet, TÜVASAŞ, accountibility, organizational justice, TÜVASAŞ

Kaynakça

• AKTAN, C., AĞCAKAYA, S., VE DİLEYİCİ, D., (2004) “Kamu Maliyesinde Hesap Verme Sorumluluğu ve Mali Saydamlık”, Kamu Maliyesinde Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara: Seçkin Yayınları, s.169.
• AKYÜZ, K. (2006). Kamusal Hesap Verebilirlik ve Medya, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• AYDIN, A. H. (2009). Türk Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• BALCI A. (2003), “Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik Anlayışı”, “Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar”, Der. Asım Balcı, Namık Kemal Öztürk, Ahmet Nohutçu ve Bayram Coşkun. Ankara, Seçkin Yayınları.
• BERTELLI, A. M. and LYNN, L. E. (2003). “Managerial Responsibility”, Public Administration Review, 63 (3): 229-268. COHEN–CHARASH, Y. ve P. E. SPECTOR. “The Role of Justice in Organizations: A Meta Analysis”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, LXXXVI, 2, 2001, 278 – 321.
• COLQUITT J.A. (2001), “On The Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”, Journal of Applied Psychology, C.86. S. 3.ss.386,400.
• COLQUITT, Jason A. (2001) .“On The Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of A Measure”, Journal of Applied Psychology, LXXXVI, 3, 386, 400.
• ÇÖP, S., (2008), “Türkiye’de ve Polonya’da Turizm Sektörü Çalışanlarının Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Algılarına İlişkin Bir Uygulama”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Y.Lisans Tezi.
• DOĞAN Mustafa, Kurumsal Yönetim, Siyasal Kitabevi, Ankara 2007, s.54.
• DOĞAN, D., (2015), "Türkiye'deki Yükseköğretim Kurumlarında Hesap Verebilirlik Ve Akademik Özgürlük" Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• FRİNK, D. D., Ferris, G. R. (1998), “Accountability, Impression Management, and Goal Setting in the Performance Evaluation Process”. Human Relations, 51(10), 1259–1283.
• GÖREN, İ. (2000), “Kamu Mâli Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Denetim”, TESEV Yayınları, İstanbul.
• GREENBERG, J. (1990), “Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow”, Journal of Management, Vol.16(2), ss. 399-432. Akt; İşbaşı, 2000.
• GREENBERG, Jerald. “Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow”, Journal of Management, XVI, 2, 1990, 399 – 432. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts
• İÇERLİ, L. (2010). Örgütsel adalet: kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• İŞCAN, Ömer Faruk, KARABEY, Canan Nur; “Örgüt İklimi ile Yeniliğe Destek Algısı Arasındaki İlişki”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:6, Sayı:2, 2007,103-116.
• JONES, M., (2004), “Social Work Research—Ethical and Political Contexts”. London: Sage,ISBN 0-7619-4971-2, Volume 7, No. 3, Art. 17 – May 2006.
• KALMAN M., Gedikoğlu, T., (2014), “Okul Yöneticilerinin Hesap Verebilirliği ile Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 29(2), 115-128.
• KANTOS, Z., E., (2010), “İlköğretim Okulu Yönetici Ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Kamu Ve Özel İlköğretim Okulları İçin Bir Hesap Verebilirlik Modeli.” Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Akt: Kalman ve Gedikoğlu (2014).
• LUTHANS, F. (1997). Organizational Behavior. New York: McGraw-Hill.
• MCSHANE, S. L. ve M. A. VON GLINOW. Organizational Behavior, New York, McGraw-Hill/Irwin, 2009.
• NİEHOFF, B. P., Moorman, R. H. (1993), “Justice as a Mediator of the Relation-ship Between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Be-havior”, Academy of Management Journal, Vol. 36, No. 5, p. 527–556.
• ÖZDAMAR, K. (2004), “Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi”. Eskişehir Kaan Kitabevi, 5. Baskı, 633.
• ÖZER, G. VE GÜNLÜK M. (2010). “Örgütsel Adaletin Muhasebecilerin İş Memnuniyeti ve İşten Ayrılma Eğilimine Etkisi.” Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 459 - 485.
• ÖZGAN, H. (2011), “Organizational transparency in schools: Effects and obstacles.” The New Educational Review, 25(3), 116-127.
• PARLAK, B. (2011). Kamu Yönetiminde Yeni Vizyonlar, Alfa Aktüel Yayınları, Bursa.
• RİCHARD, M. (2004),, “Accountability: An Ever – Expanding Concept?”, Public Administration,Vol.78, No.3, 2000, p.555.
• SÖZEN, S. (2005). Teori ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• TUTAR H., Altınöz M., (2017), "Hesap Verebilirlik Bağlamında İç Denetim ve Sorun Alanları: Eleştirel Bir Analiz", Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 15. sf 225-248.
• TUTAR, H., (2007) “Erzurum’da Devlet ve Özel Hastanelerde Çalışan Sağlık Personelinin İşlem Adaleti, İş Tatmini ve Duygusal Bağlılık Durumlarının İncelenmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Cilt 12, Sayı:3, s.97-120.
• ÜSTÜNOLDU KANDEMİR, A. (2012), “Etiğin Kurumsallaşmasının İş Tatminine ve Örgütsel Adalete Olan Etkisi”, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü, Sayı: 71, s.34 – 55.
• YILDIRIM, F. (2007), “İş doyumu ile örgütsel adalet ilişkisi”. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62(1), 253-278.