Uzay Turizminin Potansiyeli ve Riskleri Üzerine Kavramsal Bir Araştırma

Yıl 2024, , 17 - 33, 26.06.2024

Merve Nur Gürçağlar , Hacı Mehmet Yıldırım

https://doi.org/10.58768/joinntt.1435062

Öz

İnsanlığın yaşamı boyunca süregelen merak duygusu ve gelişen teknoloji ile uzaya seyahat etmek mümkün hale gelmiştir. Bu sayede insanlar sınırlarını genişleterek evrende yeni keşifler yapma fırsatı elde etmiştir. Uzay turizmi pazarı her geçen gün kendini geliştirmektedir. Uzay girişimleri artan talep ve rekabet doğrultusunda hareketli bir sektör haline gelmiştir. Macera ve eşsiz bir deneyim isteği ile uzay seyahatini gerçekleştirmek isteyen bireyler gün geçtikçe artmaktadır. Uzay turistleri yörüngede bulunan otel ve uzay istasyonunda konaklama gibi birçok fırsatı deneyimleme şansına sahip olmaktadır. Birçok özel uzay şirketi yörünge altı uçuşlar, yörüngesel uçuşlar, parabolik uçuşlar ve sanal gerçeklik gibi farklı uzay deneyimleri sunmaktadır. Uzay turizmi sektörü zengin ve macera tutkunu olan kişilere hitap etmektedir. Fakat uzay turizminin sürdürülebilirliği açısından zengin bireyler dışında daha geniş bir kitleye ulaşılması gereklidir. Bu durum uzay pazarının uzun vadeli başarılı olması için önemlidir. Uzay sektörü potansiyel ziyaretçilere ulaşmak için çaba göstermektedir. Uzay seyahati maliyeti yüksek ve tehlikeli bir süreçtir. SpaceX, Virgin Galactic, Axiom Space ve Blue Origin gibi birçok şirket bu sorunların önüne geçmek için uzay turizmini kolay erişilebilir bir hale getirmeyi hedeflemektedir. Uzay faaliyetleri beraberinde birçok risk faktörü getirmektedir. Bu riskler güvenlik ve çevreye zarar verme gibi bazı sorunlardan oluşmaktadır. Bu riskler potansiyel turistlerin seyahat algılarını değiştirmekle sonuçlanabilir. Bu yüzden uzay çalışmalarına gerekli düzenlemeler getirilmeli ve yeterli güven sağlanmalıdır. Ziyaretçilere seyahat sırasında karşılaşabilecekleri tüm sorunlar net bir şekilde anlatılmalıdır. Uzay turizmi geleceğinin başarılı olması için yapılan çalışmaların hükümetler ve toplum tarafından desteklenmesi ve teşvik edilmesi gereklidir. Uzay turizmi potansiyel olarak insanlık için heyecan verici ve eşsiz bir deneyimdir. Zamanla yapılan çalışmalarla risklerin ortadan kalkması ile uzay turizmi beraberinde birçok olumlu katkı getirecek ve gelişimini sürdürecektir. Bu çalışmada uzay turizminin potansiyeli ve riskleri üzerine literatür taraması yapılarak değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda uzay turizminin potansiyel ziyaretçileri çekmek için ziyaretçilerin beklentilerine göre hareket etmesi ve bu seyahatin getireceği riskleri en aza indirmeleri gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uzay Turizmi, Uzay Turizmi Potansiyeli, Uzay Turizmi Riskleri

A Conceptual Research on the Potential and Risks of Space Tourism

Öz

Traveling to space has become possible with the sense of curiosity that has continued throughout humanity's life and the developing technology. In this way, people have had the opportunity to expand their boundaries and make new discoveries in the universe. The space tourism market is developing itself day by day. Space initiatives have become a vibrant sector in line with increasing demand and competition. Individuals who want to undertake space travel with the desire for adventure and a unique experience are increasing day by day. Space tourists have the chance to experience many opportunities such as accommodation in orbital hotels and space station accommodation. Many private space companies offer different space experiences such as suborbital flights, orbital flights, parabolic flights, and virtual reality. The space tourism industry appeals to wealthy and adventure-loving people. However, for the sustainability of space tourism, it is necessary to reach a wider audience than rich individuals. This is important for the long-term success of the space market. The space industry strives to reach potential visitors. Space travel is a costly and dangerous process. Many companies such as SpaceX, Virgin Galactic, Axiom Space and Blue Origin aim to make space tourism easily accessible to prevent these problems. Space activities bring with them many risk factors. These risks consist of some problems such as security and environmental damage. These risks may result in changing potential tourists' travel perceptions. Therefore, necessary regulations should be introduced for space studies and sufficient confidence should be provided. Visitors should be clearly explained to them about any problems they may encounter during travel. In order for the future of space tourism to be successful, the studies carried out must be supported and encouraged by governments and society. Space tourism is potentially an exciting and unique experience for humanity. As the risks are eliminated through studies carried out over time, space tourism will bring many positive contributions and continue its development. In this study, a literature review was made on the potential and risks of space tourism and an evaluation was made. As a result of these evaluations, it was concluded that space tourism should act according to visitors' expectations and minimize the risks that this travel will bring in order to attract potential visitors.

Anahtar Kelimeler

Space Tourism, Space Tourism Potential, Space Tourism Risks

Kaynakça

• Acun, U. (2023). Yörünge altı (sub-orbital) uçuşlarda yolcunun ölümü veya yaralanmasından doğan zararlar nedeniyle taşıyıcının tabi olduğu sorumluluk rejiminin tespiti sorunu. Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(3),89-114.
• Beard, S. S. and Starzyk, J. (2002). orbital space travel & destinations with suborbital space travel. Space Tourism Market Study, 1-72.
• Bensoussan, D. (2010). Space tourism risks: A space insurance perspective. Acta Astronautica, 66(11-12), 1633-1638.
• Blue Origin. (2024). About Blue Origin. Blue Origin: https://www.blueorigin.com, Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
• Chang, Y.-W. (2015). The first decade of commercial space tourism. Acta Astronautica, 108, 79-91.
• Clash, J. (2022, Haziran 16). The Astronomical Differences Between Orbital and Suborbital Space Flight. Forbes: www.forbes.com, Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
• Cohen, E. (2017). The paradoxes of space tourism. Tourism Recreation Research, 42(1), 22-31.
• Cohen, E. and Spector, S. (2019). Space Tourism: The Elusive Dream. E. Cohen, & S. Spector. In, Space Tourism (s. 1-336). Bingley, UK: Emerald Publishing Limited.
• Cole, S. (2015). Space tourism: prospects, positioning,and planning. Tourism Futures, 1(2), 131-140.
• Collins, P. and A. A. (2010). What the growth of a space tourism industry could contribute to employment, economic growth, environmental protection,education, culture and world peace. Acta Astronautica, 66, 1553–1562.
• Cramer, J. (2023, Eylül 25). Readying sub-orbital flights to bring passengers to space. International Telecommunication Union: https://www.itu.int/en/Pages/default.aspx, Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
• Crouch, G. I., Devinney, T. M., Louviere, J. J. and Islam, T. (2008). Modelling consumer choice behaviour in space tourism. Tourism Management, 30, 441-454.
• Çakır, T. (2020). Uluslararası uzay istasyonuna ilişkin anlaşmada patent hukuku alanındaki kanunlar ihtilafı kuralı. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, 6(2), 239-251.
• Deiss, H. and Bowman, A. (2023, Mayıs 3). Parabolic Flight. NASA: https://www.nasa.gov/, Erişim tarihi: 30 Ocak 2024.
• Ege, B. (2015). International space station. Bilim ve Teknik, 1-2.
• Elitez, İ. (2020, Ocak 22). NASA Nedir? İlk NASA Projeleri Nelerdir? IIENSTITU: https://www.iienstitu.com/, Erişim tarihi: 31 Ocak 2024.
• Eriksson, J. and Newlove-Eriksson, L. M. (2023). Outsourcing the American Space Dream: SpaceX and the Race to the Stars. Astropolitics, 21(1), 46-62.
• ESA. (2024). Parabolic Flights. European Space Agency: https://www.esa.int/, Erişim Tarihi: 26 Ocak 2024.
• Forganni, A. (2007). The potential of space tourism for space popularisation: An opportunity for the EU Space Policy? Space Policy, 41, 48-52.
• Galliot, J. (2015). Space Tourism: Risks and Solutions. A. Bukley, R. Frize, & V. L. Regina içinde, Commercial Space Exploration: Ethics, Policy and Governance (s. 107-116). New York: Ashgate Publishing.
• Gálvez, A. and Naja-Corbin, G. (2008). ESA's view on private suborbital spaceflights. ESA Bulletin 135, 19-25. Giachino, C., Pucciarelli, F., Bollani, L. and Bonadonna, A. (2023). Is generation z ready to fly into the space? the future of tourism. Futures, 145, 1-13.
• Giachino, C., Pucciarelli, F., Bollani, L., Bonadonna, A. and Koo, C. (2021). Space tourism: a new frontier for future generations. Journal of Smart Tourism, 1(4), 31-42.
• Gorman, A. (2020). Space Junk. P. Tortell In Earth 2020, An Insider’s Guide to a Rapidly Changing Planet (s. 239-245). Open Book Publishers.
• Gudmundsson, S. V. (2018). blue origin: riding the wave of disruption in the space industry. Professor Strategic Management, 1-22.
• Güneş, T. (2022). Turizmde Güncel Uygulamalar Beklentiler ve Riskler: Uzay Turizmi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gürsel, S. (2020). Uzay turizmi girişimleri ve uzay turizmi ile ilgili olası problemler. Social Mentality and Researcher Thinkers, 6(38), 2341-2350.
• Hernandez, D. and Platt, J. (2022). Mars Exploration Program. NASA Science Mars Exploration: https://mars.nasa.gov/, Erişim Tarihi: 2 Şubat 2024.
• Höbel, Z. (2021). Uzay Ekonomisi Odağında Türkiye. Social Sciences Congress (s. 358-367). Ukrayna: NCM Publishing House.
• Johnson, M. R. and Martin, D. (2016). The anticipated futures of space tourism. Mobilities, 11(1), 135-151.
• Karakaya, M. (2021, Eylül 3). Uzay Mekiği Kazaları: Tarihteki Başarısız Uzay Yolculukları. Teknoloji Org: https://teknoloji.org/, Erişim tarihi: 5 Şubat 2024.
• Kim, M. J., Hall, C. M., Kwon, O., Hwang, K. and Kim, J. S. (2023). Orbital and sub-orbital space tourism: motivation, constraint and artificial intelligence. Tourism Review, 1-16.
• Kiper, V. O. (2023). Uzay Turizminin Risk Analizi: Türkiye Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Kiper, V. O. ve Batman, O. (2023). Uzay turizmi ve uzay seyahatlerinin getirdiği risklere dair bir öngörü çalışması. Avrasya Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 43-51.
• Kozhanazar, A. (2014). Uzay Turizmi: Kazakistan'ın Uzay Turizmi Alanındaki Potansiyeli Üzerine Bir Analiz. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Leslie, M. (2022). Space Tourism Begins to Take Off. Engineering, 1-3.
• Mann, A. (2020, Şubat 10). What's the difference between orbital and suborbital spaceflight? Space: https://www.space.com, Erişim tarihi: 19 Ocak 2024.
• NASA. (2018, Eylül 24). What Is NASA? (Grades 5-8). NASA: https://www.nasa.gov/, Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
• Neagu, A. L. (2018). Space Tourism: A new way of tourism not so distant in time or space. Master in Management, 1-45.
• Pallathadka, H. and Pallathadka, L. K. (2022). A Detailed Study ofSpace X Vs. Blue Origin Vs. Virgin Galactic and the Future of Space Travel. Integrated Journal for Research in Arts and Humanities, 2(6), 195-201.
• Prideaux, B. and Singer, P. (2005). Space tourism -a future dream or a cyber-tourism reality? Tourism Recreation Research, 30(3), 27-35.
• Reddy, M. V., Nica, M. and Wilkes, K. (2012). Space tourism: Research recommendations for the future of the industry and perspectives of potential participants. Tourism Management, 33(5), 1093-1102.
• Rogers, T. F. (2001). Space Tourism - It's Importance, It's History and a Recent Extraordinary Development. 13th International Academy of Astronautics (IAA) “Humans In Space” Symposium (s. 537-549). Santorini,Greece: Elsevier Science Ltd.
• Roman, M., Kosinski, R., Bhatta, K., Niedziółka, A. and Krasnodebski, A. (2022). Virtual and Space Tourism as New Trends in Travelling at the Time of the COVID-19 Pandemic. Sustainability, 14(2), 1-26.
• Rosencrance, L. and Bernstein, C. (2022, Ocak). Blue Origin. Tech Target: https://www.techtarget.com/whatis/, Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
• Shah, R. (2023, Kasım). Space Tourism Market. Future Market Insights: www.futuremarketinsights.com, Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
• SpaceX. (2024). SpaceX Mission. SpaceX: www.spacex.com, Erişim tarihi: 18 Ocak 2024.
• Spector, S. (2019). Delineating acceptable risk in the space tourism industry. Tourism Recreation Research, 45(4), 500-510.
• Stevens, A. (2021, Aralık 21). SpaceX vs. Blue Origin vs. Virgin Galactic: What's the difference? TechTarget: https://www.techtarget.com/whatis/, Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.
• Stimac, V. (2020, Temmuz 5). A Definitive History of Space Tourism & Human Spaceflight. Space Tourism Guide: https://spacetourismguide.com/, Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
• Strickland, P. (2012). Do Space Hotels Differ from Hotels on Earth? The Mystery is Solved. Journal of Hospitality Marketing & Management, 21(8), 897-908.
• Sunay, Ç. (2008). Uzay Turizmi. Bilim Teknik Dergisi, 52-61.
• Tejokusumo, A. (2014). Entering “New Space”: Research on the global sub-orbital tourism industry. 1-26.
• Temizkan, R., Cankül, D., & Gökçe, F. (2020). Uzay Turizmi. Alternatif Turizm, Turizmin 41 Türü (s. 333-337). içinde Detay Yayıncılık.
• Toivonen, A. (2023). New space tourism sustainability as an evolving concept. Highlights of Sustainability, 2(2), 75-82.
• TUA. (2021). Milli Uzay Programı. Türkiye Uzay Ajansı: https://tua.gov.tr/tr, Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
• TUA. (2021). Türkiye Uzay Ajansı. Kurumsal: https://tua.gov.tr/tr, Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
• TUA. (2024, Ocak 21). Türkiye'nin İlk Astronotu Uzayda. Türkiye Uzay Ajansı: https://tua.gov.tr/tr, Erişim Tarihi: 22 Ocak 2024.
• UKT. (2024). Kamp Hakkında. Uzay Kampı Türkiye: https://www.spacecampturkey.com/, Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
• Webber, D. (2013). Space tourism: Its history, future and importance. Acta Astronautica, 92(2), 138-143.
• Wilson, E. K. (2019). Space Tourism Moves Closer to Lift Off. Engineering, 5(5), 819-821.
• Yağcı, Ö. (2023). Uzay turizmindeki gelişmeler ve bu kapsamda Türkiye’ye öneriler. Journal of Recreation and Tourism Research, 10(4), 72-94.
• Yazici, A. M. and Tiwarib, S. (2021). Space Tourism: An Initiative Pushing Limit. Journal of Tourism, Leisure and Hospitality, 3(1), 38-46.