Otel Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlarında Yer Alan Çevresel Performans Boyutlarının Analizi: Kuşadası Örneği

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 191 - 214, 28.12.2025

Fatma Faikoğlu , Hüseyin Erhan Altun

https://doi.org/10.58768/joinntt.1832374

Öz

Dünya nüfusundaki hızlı artış, sanayi ve teknolojide yaşanan gelişmeler, dünya üzerinde bulunan yer altı ve yer üstü kaynakların kullanımındaki tutumlar sürdürülebilirlik kavramını ortaya çıkarmıştır. Bu amaçla turizm sektöründe de sürdürülebilir ilkelerin uygulanması için Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) ve Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) iş birliği ile Sürdürülebilir Turizm Programı başlatılmıştır. Bu kapsamda araştırmada, Kuşadası’nda faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinin çevresel performanslarının analiz edilmesi ve bunlar üzerinde uluslararası bir kıyaslama yapılması amaçlanmıştır. Program neticesinde sürdürülebilir sertifikası alan 19 adet otel işletmesinin web sitelerinde yayınladıkları sürdürülebilirlik raporları incelenmiştir. Otel işletmelerinin internet sitelerinde yayınladıkları sürdürülebilirlik raporlarından veriler toplanarak içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda sürdürülebilir turizm sertifikasına sahip beş yıldızlı otel işletmelerinin, web sitelerinde “sürdürülebilirlik raporlarını” ve “sürdürülebilir amblemini” çoğu kez paylaşmadığı, sürdürülebilirlik raporlarını paylaşan otel işletmelerinin ise raporlarında bir standardın olmadığı, her otel işletmesinin verilerini düzenli kayıt altında alarak paylaşmadığı tespit edilmiştir. Sürdürülebilir turizm sertifikasına sahip otel işletmelerinin, bu sertifikayı elde etmek amacıyla yerine getirdikleri kriterleri ayrıntılı bir biçimde raporlayarak kamuoyuyla paylaşmaları ve söz konusu uygulamaların diğer otel işletmeleri tarafından da örnek alınarak uygulanmasının teşvik edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Turizm Sertifikası , Sürdürülebilir Sertifikalı Otel , Otel Enerji Tüketimi

An Analysis of Environmental Performance Dimensions in Hotel Corporate Sustainability Reports: The Kuşadası Example

Öz

The rapid increase in the world's population, advancements in industry and technology, and attitudes toward the use of the world's underground and aboveground resources have given rise to the concept of sustainability. To this end, the Sustainable Tourism Program was launched in collaboration with the Turkish Tourism Promotion and Development Agency (TGA) and the Global Sustainable Tourism Council (GSTC) to implement sustainable principles in the tourism sector. This research aimed to analyze the environmental performance of five-star hotels operating in Kuşadası and to conduct international benchmarking. The sustainability reports published on the websites of 19 hotels that received sustainability certification as a result of the program were examined. Data was collected from the sustainability reports published by the hotels on their websites and subjected to content analysis. The research revealed that five-star hotels with sustainable tourism certification often fail to share their "sustainability reports" and "sustainable emblem" on their websites. While those that do share their sustainability reports lack a standardized reporting style, not every hotel maintains a consistent record of their data and shares it regularly. It has been emphasized that hotel businesses holding a sustainable tourism certificate should report in detail the criteria they have fulfilled to obtain this certificate and share it with the public, and that these practices should be encouraged to be implemented by other hotel businesses as an example.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Tourism Certification , Sustainable Certified Hotel , Hotel Energy Consumption

Kaynakça

• Adıgüzel, B. (2018). Sürdürülebilir turizm kalkınması kavramının Ayder’in yerel turizm paydaşlarınca değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, (1), 34-54.
• Akış, S. (1999). Sürdürülebilir turizm ve Türkiye. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 10(1), 36-46.
• Aksoy, S., ve Baloğlu, E. (2021). Sürdürülebilirlik raporlamasında emisyon takibinin önemi ve Türkiye'deki durum. Maliye ve Finans Siyaseti, 5(2), 112-134.
• Alexander, S. (2002). Green Hotels: Opportunities And Resources For Success. Zero Waste Alliance.
• Ardiansyah, I., ve Iskandar, H. (2021, March). Implementation of green hotel management 5-star hotel in Jakarta, case study: The Dharmawangsa Hotel Jakarta. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 704, No. 1, p. 012034). IOP Publishing.
• Buluk Eşitti, B., ve Bay, E. (2023). Sürdürülebilir turizm sertifikalı konaklama işletmelerinin web site içeriklerinin incelenmesi: İstanbul Örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(3), 590-603.
• Ceylan, Y. (2019). Sürdürülebilir turizm kapsamında turizmde eko etiketler. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 65-80.
• Cresswell, J. W. (2017). Nitel Araştırmalar için 30 Temel Beceri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cruz-Pérez, N., Rodríguez-Martín, J., Acosta Martín, J. F., García, C., Ruiz-Rosa, I., ve Santamarta, J. C. (2021). Improvements in hotel water consumption: Case study of a five-star hotel (Canary Islands, Spain). Urban Water Journal, 19(1), 32–39.
• Cunha, F. O., ve Oliveira, A. C. (2020). Benchmarking for realistic nZEB hotel buildings. Journal of Building Engineering, 30, 101298. https://doi.org/10.1016/j.jobe.2020.101298
• Dinçer, M. Z. ve Gedik, S. (2010). Sürdürülebilir turizm yaklaşımı içinde İstanbul’daki 5 yıldızlı çok uluslu konaklama işletmelerinin çevre duyarlılığının değerlendirilmesi, 11. Ulusal Turizm Kongresi, 2-5 Aralık, Kuşadası.
• Energy Efficiency Management Office. (2018). Energy Use and Energy Efficiency in Hotels and Hotels De Charme. https://eemo.govmu.org/Pages/Reports%20and%20Others/Survey%20Rep%20Hotel.pdf Erişim tarihi: 8.10.2205
• Ertaş, M., Kırlar Can, B., Yeşilyurt, H., ve Koçak, N. (2018). Konaklama işletmelerinin yeşil yıldız uygulamaları kapsamında çevreye duyarlılığının değerlendirilmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(1), 102-119. https://doi.org/10.24010/soid.415349
• Esen, O. (2024). Konaklama işletmelerinde sürdürülebilirlik kapsamında çevre dostu uygulamaların incelenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 11(1), 17-34.
• Gössling, S., Peeters, P., Hall, C. M., Ceron, J. P., Dubois, G., Lehmann, L. V., ve Scott, D. (2012). Tourism and water use: Supply, demand, and security. An international review. Tourism management, 33(1), 1-15. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2011.03.015
• Hazarhun, E., Çetinsöz, B. C., ve Koçak Bilgin, Y. (2023). Analysis of the website of hotels with sustainable tourism certificate: The case of Türkiye. Journal of Tourism Leisure and Hospitality, 5(2), 96-108. https://doi.org/10.48119/toleho.1327095
• Huang, K. T., Wang, J. C., ve Wang, Y. C. (2015). Analysis and benchmarking of greenhouse gas emissions of luxury hotels. International Journal of Hospitality Management, 51, 56-66. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2015.08.014
• Joint Research Centre (JRC). (2011). EMAS Background Report for a Sectoral Reference Document for Tourism in Europe. European Commission. https://susproc.jrc.ec.europa.eu/product-bureau/sites/default/files/inline-files/EMAS_Tourism_Background_Report.pdf Erişim tarihi: 22.09.2025
• Karacan, A. R. (2002). Çevre Ekonomisi ve Politikası, Ekonomi, Politika, Uluslararası ve Ulusal Çevre Koruma Girişimleri, Ege Üniversitesi Yayınları, İİBF Yayın No:6, İzmir.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1): 62-80.
• Kasim, A. (2007). Towards a wider adoption of environmental responsibility in the hotel sector. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 8(2), 25-49. https://doi.org/10.1300/J149v08n02_02
• Lu, J., ve Nepal, S. K. (2009). Sustainable tourism research: An analysis of papers published in the Journal of Sustainable Tourism. Journal of sustainable Tourism, 17(1), 5-16. https://doi.org/10.1080/09669580802582480
• MNE Proje. (2018). Çevre Dostu ve Akıllı Oteller. http://www.mneproje.com/public/website/news/c-evreci-oteller_20181023075148.pdf Erişim tarihi: 12.09.2025
• Öztürk, H. K., Öztürk, H. M., ve Dombaycı, Ö. A. (2018). Turizm sektöründe enerji tüketimi ve enerji tasarruf olanakları. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(1), 17-28.
• Pham Phu, S. T., Hoang, M. G., ve Fujiwara, T. (2018). Analyzing solid waste management practices for the hotel industry. Global Journal of Environmental Science and Management, 4(1), 19-30
• Rajarajan, M., ve Venkatasubramanian, S. G. A. (2016). Study on carbon footprint of different hotels in a metropolitan city. International Journal for Innovative Research in Science & Technology, 3(2016), 91-97.
• Rico-Amorós, A., Olcina-Cantos, J., Baños, C., ve Sauri, D. (2020). Declining water consumption in the hotel industry of mass tourism resorts: Contrasting evidence for Benidorm, Spain. Current Issues in Tourism, 23(6), 770-783. https://doi.org/10.1080/13683500.2019.1589431
• Singh, N., Cranage, D., ve Lee, S. (2014). Green strategies for hotels: Estimation of recycling benefits. International Journal of Hospitality Management, 43, 13-22. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2014.07.006
• Şahin, H., Topkaya, B., ve Civelekoğlu, G. (2024). Antalya bölgesindeki konaklama tesislerinde doğrudan su kullanımının incelenmesi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 12(1), 217-229. https://doi.org/10.21923/jesd.1438629
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2024). Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programına ilişkin genelge (Sıra No: 2024/5). Teftiş Kurulu Başkanlığı. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-374755/turkiye-surdurulebilir-turizm-programina-iliskin-genelge.htmld69142ad93df.pdf Erişim tarihi: 14.08.2025
• TGA (2025). Sürdürülebilir Turizm Programı. https://tga.gov.tr/guvenli-ve-surdurulebilir-turizm/surdurulebilir-turizm-programi Erişim tarihi: 14.08.2025
• UNESCO (2022). UNESCO Thesaurus, https://vocabularies.unesco.org/browser/thesaurus/en/page/?uri=http%3A%2F%2Fvocabularies.unesco.org%2Fthesaurus%2Fconcept7775 Erişim tarihi: 20.11.2025
• UNWTO. (2001). Sustainable development of tourism: A comprehensive guide. Madrid, Spain. https://digitallibrary.un.org/record/436460?v=pdf Erişim tarihi: 12.08.2025
• Ventura, D. V. (2018). Gestão da Energia Elétrica numa Unidade Hoteleira de 5 Estrelas da Cidade de Lisboa (Doctoral dissertation, Dissertação de Mestrado, Engenharia e Gestão da Energia, Instituto Superior Técnico da Universidade de L).
• WCED. (1987). Our common future. https://cdn.iuc.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=rapor_638035862645304306.pdf Erişim tarihi: 15.12.2025
• Xuchao, W., Priyadarsini, R., ve Eang, L. S. (2010). Benchmarking energy use and greenhouse gas emissions in Singapore’s hotel industry. Energy Policy, 38(8), 4520-4527. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2010.04.006
• Yoon, J., Hong, J., ve Park, H. (2022). A study on the water and energy consumption of hotels in Benidorm, Spain. Journal of Tourism Sustainability, 15(2), 45-60.