Konaklama İşletmelerindeki İşgörenlerin Sosyal Karşılaştırma Yönelimlerinin Bazı Demografik ve Sektörel Değişkenlere Göre Ölçülmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 86 - 107, 14.12.2022

Okan Türk

Öz

Konaklama işletmeleri üretimin daha çok insan emeğine dayalı olarak gerçekleştirildiği hizmet işletmeleridir. Bu nedenle konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin çalışmış oldukları işletmeye ve işlerine yönelik tutum ve davranışları, sunulan hizmetin kalitesi üzerinde etkili olabilmektedir. Sosyal karşılaştırma ise konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin işlerine ve işletmelerine yönelik tutum ve davranışlarının oluşumunda önemli faktörlerden birisidir. İşgörenler nesnel ölçütlerin olmadığı durumlarda grup içerisinde ve diğer gruplar arasında kendilerine benzer, kendilerinden aşağı ya da yukarı seviyede gördükleri diğer işgörenlerle yapmış oldukları sosyal karşılaştırmalar neticesinde kendi durumları hakkında fikir sahibi olabilmekte, işlerine ve işletmelerine yönelik tutum ve davranışlarını belirleyebilmektedir. Bu sebeple çalışmada, konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin sosyal karşılaştırma yönelimlerinin demografik ve sektörel bazı değişkenlere göre belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Nevşehir ilinde faaliyet gösteren 3, 4 ve 5 yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışan 316 işgörene anket formu uygulanarak araştırmanın verileri elde edilmiştir. Elde edilen veriler bilgisayar programları aracılığıyla analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre konaklama işletmelerinde çalışan işgörenlerin sosyal karşılaştırma yönelimlerinin cinsiyet, yaş, eğitim durumu, görev yapılan departman, sektörde çalışma süresi ve işletmede çalışma süresine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı, çalışılan işletmenin statüsü ve çalışılan işletmedeki personel sayısına göre anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşgören, Konaklama İşletmesi, Sosyal Karşılaştırma Yönelimi

Measuring The Social Comparison Orientation of Employees Working in Accommodation Businesses Based on Some Demographic and Sectoral Variables

Öz

Accommodation businesses are service businesses where production is mostly based on human labor. For this reason, the attitudes and behaviors of the employees working in accommodation businesses towards the business for which they work and towards their jobs can be effective on the quality of the service provided. Social comparison is one of the important factors in the formation of the attitudes and behaviors of the employees working in the accommodation businesses towards their jobs and businesses. In the absence of objective criteria, employees can have an idea about their own situation and determine their attitudes and behaviors towards their jobs and businesses as a result of the social comparisons they have made with other employees who are similar to themselves, below or above them, in the absence of objective criteria. For this reason, in this study, it was aimed to determine the social comparison orientation of the employees working in accommodation businesses, based on some demographic and sectoral variables. For this purpose, the data of the research were obtained by applying a questionnaire to 316 employees working in three, four and five-star accommodation establishments operating in Nevşehir. The data obtained were analyzed through software. According to the results of the analysis, it was determined that the social comparison orientation of the employees working in the accommodation businesses did not differ significantly according to gender, age, education level, the department, the term of employment in the sector and the term of employment in the business, and it had a significant difference according to the status of the workplace and the number of personnel working in the business.

Anahtar Kelimeler

Employee, Accommodation Business, Social Comparison Orientation

Kaynakça

• Ağaoğlu, O. K. (1992). İşgücünü verimli kullanma tekniklerinin turizm sektörüne uygulanması. Verimlilik Dergisi, 110-121.
• Aydınlı, S. (2014). Ergenlerin Öfke İfade Biçimleri, Sosyal Karşılaştırma Düzeyleri, Umutsuzluk Seviyeleri ve Çatışma Çözme Yaklaşımlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bayram, N. (2016). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Amos Uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bilgin, N. (2003). Sosyal Psikoloji Sözlüğü: Kavramlar, Yaklaşımlar. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Bilgin, N. (2007). Kimlik İnşası İzmir: Aşina Yayınları.
• Collins, R. L. (1996). For better or worse: The impact of upward social comparison on self-evaluations. Psychological Bulletin, 119(1), 51.
• Civelek, M. E. (2018). Yapısal Eşitlik Modellemesi Metodolojisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çetinkaya, H. (2004). Beden Imgesi, Beden Organlarından Memnuniyet, Benlik Saygısı, Yaşam Doyumu Ve Sosyal Karşılaştırma Düzeyinin Demografik Değişkenlere Göre Farklılaşması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Erözkan, A. (2004). Lise öğrencilerinin sosyal karşılaştırma ve depresyon Düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, 1-18.
• Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7(2), 117-140.
• Gemlik, H. N., Sığrı, Ü. ve Sur, H. (2007). Sosyal karşılaştırma ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisinin yönetsel etkileri hastane yöneticileri ve çalışanları üzerine bir çalışma. Yönetim Dergisi: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü, 18(57), 55-66.
• Gibbons, F. X. and Buunk, B. P. (1999). Individual differences in social comparison: development of a scale of social comparison orientation. Journal of Personality and Social Psychology, 76(1), 129.
• Gül, E. (2016). Ergenlerde Sosyal Görünüş Kaygısı ve Sosyal Karşılaştırmanın Fonksiyonel Olmayan Tutum ve Bilişsel Çarpıtmalarla Ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürbüz, S. ve Şahin F (2015) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hakmiller, K. L. (1966). Threat as a determinant of downward comparison. Journal of Experimental Social Psychology, 1, 32-39.
• Hertel, G., Niemeyer, G. and Clauss, A. (2008). Social indispensability or social comparison: the why and when of motivation gains of inferior group members. Journal of Applied Social Psychology, 38(5), 1329-1363.
• Hogg, M. A. (2000). Social identity and social comparison. In Handbook of social comparison (pp. 401-421). Springer: Boston, MA.
• Hogg, M. A. and Vaughan, G. M. (2011). Sosyal Psikoloji (Çev. İbrahim Yıldız, Aydın Gelmez). (2. Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değikenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Dinamik Akademi.
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kruglanski, A. W. and Mayseless, O. (1990). Classic and current social comparison research: Expanding the perspective. Psychological Bulletin, 108(2), 195.
• Mendes, W. B., Blascovich, J., Major, B. and Seery, M. (2001). Challenge and threat responses during downward and upward social comparisons. European Journal of Social Psychology, 31(5), 477-497. Nevşehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Konaklama Tesis ve Yatırımları. https://nevsehir.ktb.gov.tr/TR-238371/konaklama-tesis-ve-yatirimlari.html (23 Ocak 2020).
• Ouwerkerk, J. W., and Ellemers, N. (2002). The benefits of being disadvantaged: performance‐related circumstances and consequences of intergroup comparisons. European Journal of Social Psychology, 32(1), 73-91.
• Özteke H. G. (2011). İlköğretim Okullarında Çalışan Psikolojik Danışmanların Sosyal Karşılaştırma ve Öz-Bilinç Düzeyleri ile Psikolojik Danışman Öz-Yeterlik Inancı Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Suls, J., Martin, R., and Wheeler, L. (2002). Social comparison: Why, with whom, and with what effect? Current Directions in Psychological Science, 11(5), 159-163.
• Suls, J. and Wheeler, L. (2000). A selective history of classic and neo-social comparison theory. In Handbook of social comparison (pp. 3-19). Springer, Boston, MA.
• Taylor, S. E. and Lobel, M. (1989). Social comparison activity under threat: downward evaluation and upward contacts. Psychological Review, 96(4), 569-571.
• Teközel, M. (2000). Sosyal Karşılaştırma Süreçlerinde Benliğin Olumlu Değerlendirilmesi Ihtiyacının Incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Tolunay, E. (2008). Sosyal Karşılaştırma Bilgisi ve Görev Güçlüğü Bilgisinin Beyin Yazım Tekniğinde Düşünce Üretimine Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dalı, Ankara.