Yerel Kalkınmada Üniversite-Kalkınma Ajansı İşbirliği: Türkiye (İzmir) Örneği

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 41 - 62, 15.03.2019

Fatih Çelik

Öz

Bölgesel kalkınma, yerel aktörlerin işbirliğinde mevcut potansiyelin harekete geçirilmesi ve geliştirilmesi şeklinde tanımlanabilir. Yerel aktörlerden başlıcaları, Bölgesel Kalkınma Ajansı ve üniversitelerdir. Bölgesel Kalkınma Ajansı, yerel kalkınmayı hızlandırmak üzere aktörler arasında işbirliğini sağlamak için kurulan bir örgüttür. Yerel aktörlerle birlikte projeler geliştirmekte ve uygulamakta; bu projelere mali ve teknik destek vermektedir. Yerel kalkınmanın aktörlerinden bir diğeri üniversitelerdir. Bir yükseköğretim kurumu olan üniversiteler, mezunları ve Ar-Ge faaliyetleri ile yerel kalkınmaya katkıda bulunmaktadır. Bölgesel Kalkınma Ajansları’nın da desteği ile projeler uygulamaktadır. Çalışmanın amacı, ajansların ve üniversitelerin yerel kalkınmaya yönelik işbirliği faaliyetlerini Türkiye (İzmir) örneğinde incelemektir. Araştırma, İzmir Kalkınma Ajansı’nın yerel üniversitelerle stratejiler geliştirme ve projeler gerçekleştirme faaliyetlerinin analizi ile sınırlandırılmıştır. Konu, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği ile incelenmiştir. Analiz sonucunda İzmir Kalkınma Ajansı’nın üniversiteler ile işbirliği içinde stratejiler geliştirdiği ve Ar-Ge projelerini desteklediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA), Üniversite, İşbirliği (Yönetişim)

Kaynakça

• Akpınar, R. (2010). Türkiye’de Kalkınma Ajanslarınca Hazırlanan Bölge Planlarına Dair Bir Kritik: İZKA’nın İzmir Bölge Planı (2010-2013) Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (4): 7-18. Albulescu, I. and Albulescu, M. (2014). The University in The Community. The University’s Contribution to Local and Regional Development by Providing Educational Services for Adults, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 142 (14): 5-11. Aydoğdu, Ç. (2010). Kalkınma Ajansları ve Toplumsal Sermaye İlişkilerinde Stratejik Yaklaşım. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Asheim, B. T. and Isaksen, A. (1996). Location, Agglomeration and Innovation: Towards Regional Innovation Systems in Norway? 52 p. Bellini, N. (2000). Real Services’: A Re-appraisal, European Planning Studies, 8 (6): 711-728. Boucher, G. W. (2000). Unireg Regional Case Study Report The Shannon Region. 74 p. Boucher, G., Conway, C. and Meer, E. Van Der. (2003). Tiers of Engagement by Universities in Their Region’s Development, Regional Studies, (37) 9: 887-897. Bramwell, A. and Wolfe, D. A. (2005). Universities and Regional Economic Development: The Entrepreneurial University of Waterloo. Annual Conference The University of Western Ontario London, Ontario, 43 p. Camagni, R. and Capello, R. (2012). Regional Innovation Patterns and the EU Regional Policy Reform: Towards Smart Innovation Policies, 52. ERSA Conference in Bratislava, 25 p. CEC (Commission Of The European Communities). (2001). European Governance: A White Paper, COM (2001) 428 final, Brussels, 35 p. Charles, D. (2006). Universities as Key Knowledge Infrastructures in Regional Innovation Systems, European Journal of Social Science Research, 19 (1): 117-130. Clara, M. (2000). Real Service Centres in Italian Industrial Districts Lessons Learned From A Comparative Analysis. UNIDO, 23 p. Clark, B. R. (1998). The Entrepreneurial University: Demand and Response, Tertiary Education and Management, 4 (1): 5-16. Cooke, P. (2004), The Role of Research in Regional Innovation Systems: New Models Meeting Knowledge Economy Demands, International Journal of Technology Management, 28: 507-533. Cooke, P. and Memedovic, O. (2003). Strategies for Regional Innovation Systems: Learning Transfer and Applications, UNIDO World Industrial Development Report, 25 p. Çelik, F. (2015). Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Yeniliklere Katkıları: Teori, Deneyimler ve Türkiye Uygulamalarının Değerlendirilmesi. (Basılmamış Doktora Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Çelik, F. (2016). İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) Örneğinde Kalkınma Kurulu’nun Gündem Belirleme Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2): 45-67. Çelik, F. (2017a). İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) Kalkınma Kurulu’nun Etkinliğini Artırma Girişimleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27 (2): 55-80. Çelik, F. (2017b). Bölgesel Kalkınma Ajansları’nın Sosyal Kalkınmaya Katkısı: İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) Örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (19): 148-170. Çelik, F. (2017c). Bölgesel Kalkınma Ajansı (BKA) Deneyimlerinin Karşılaştırmalı Analizi: İngiltere ve Türkiye Örnekleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2): 145-171. Çelik, F. (2018a). İzmir Kalkınma Ajansı Örneğinde Kalkınma Kurulu’nun Yönetişim Yaklaşımı ile Analizi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2): 364-386. Çelik, F. (2018b). Shannon Kalkınma Ajansı’nın (İrlanda) Yenilikçilik Faaliyetleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2): 14-36. Çelik, F. ve Yıldız, R. (2015). Yerel Kalkınma Sorunu ve Bunun Çözümünde Üniversitelerin Rolü: Shannon Kalkınma Ajansı (SD) ve Limerick Üniversitesi (UL) Örneği. 3. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, Bingöl, 532-548. Dineen, D. A. (1995). The Role of A University in Regional Economic Development: A Case Study of The University of Limerick, Industry and Higher Education, 9: 140-148. Dulupçu, M. A. (2006). Bölgesel Politikalar Kopyalanabilir mi? Bölgeselleşme Karşısında Yeni Bölgeselcilik, Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu içinde, Ankara, 233-255. Dura, C. (1994). Üniversite-Sanayi İşbirliği Üzerine Bir Deneme, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49 (3): 101-117. Eldeniz, F. (2011). The Assessment Of Institutional Performance in Izmir Development Agency. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eraydın, A. (2007). Politikalardan Süreç Tasarımına: Yeni Bölgesel Politikalar ve Yönetişim Modelleri, 2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sem., İzmir, 5-23. Eren, E. ve Koşan, N. İ. (2012). The Importance of the Cooperation of Regional Development Agencies with Universities Founded in the Provinces in Terms of Entrepreneurship and Innovation Projects, Social and Behavioral Sciences, 41: 363-366. Ersayın, Z. (2012). Kamu Müdahalelerinde Katkısallığın Değerlendirilmesi: Çukurova ve İzmir Kalkınma Ajansları KOBİ Destekleri Örneği. (Basılmış Uzmanlık Tezi). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı. Etzkowitz, H. (2003). Research Groups As ‘Quasi-Firms’: The Invention of The Entrepreneurial University, Research Policy, 32: 109-121. Etzkowitz, H. and Leydesdorff, L. (1995). The Triple Helix-University-Industry-Government Relations: A Laboratory for Knowledge-Based Economic Development, EASST Review, 14: 14-19. Etzkowitz, H. and Leydesdorff, L. (2000). The Dynamics of Innovation: From National Systems and ‘Mode 2’ to a Triple Helix of University-Industry-Government Relations, Research Policy, 29 (2): 109-123. Etzkowitz, H. and Viale, R. (2010). Polyvalent Knowledge and The Entrepreneurial University: A Third Academic Revolution? Critical Sociology, 36 (4): 595-609. EURADA. (1999). Creation, Development and Management of RDAs. Does it have to be so difficult? 169 p. Goddard, J. B. and Chatterton, P. (1999). Regional Development Agencies and the Knowledge Economy: Harnessing the Potential of Universities, Environment and Planning C: Government and Policy, 17: 685-699. Günaydın, D. (2013a). Bölgesel Kalkınma Sürecinde Kümelenmeler: TR31 İzmir Bölgesi Örneği, International Anatolia Academic Online Journal, 1 (2): 11-47. Günaydın, D. (2013b). Türkiye’de Bölgeler Arası Gelişmişlik Farkların Giderilmesinde Kalkınma Ajanslarının Yeri: İZKA Mali Destek Programları Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1): 73-101. Halkier, H. (2000). Regional Policy An Inter-Organisational Approach, Regional and Industrial Policy Research Paper Number 37, European Policies Research Centre University of Strathclyde, UK, 53 p. Halkier, H. (2006). Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Çok Düzlemli Yönetişim: Avrupa Perspektifi, 1. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, 17-28. Halkier, H. (2010). Regional Policiy in European Regions: A Survey of Regional Development Agency Policies and Their Knowledge Implications, 50 p. Halkier, H. (2011). Regional Development Agencies: European Trends and Experiences, in C. C. Aktan (Ed.), The Proceedings of 1st International Conference on Regional Development. Malatya, Turkey: Firat Development Agency, 1-10. Harloe, M. and Perry, B. (2004). Universities, Localities and Regional Development: The Emergence of the `Mode 2' University? International Journal of Urban and Regional Research, 28 (1): 212-23. Haşar, E. Ç. ve İneler, F. M. (2011). İzmir Kümelenme Stratejisi Deneyimi ve Kümelenmenin Yönetimi, 5. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, Ankara, 253-272. Helvacıoğlu K., A. ve Tektaş, A. (2010). Bölgesel Kalkınma Ajansları: Etkin Fon Kullanımı ve Çok Düzeyli Yönetişime Geçiş, Akgül, B. ve Uzay, N. (Ed.), Türkiye’de Bölgesel Kalkınmanın Yeni Örgütleri, Kalkınma Ajansları, Bursa: Ekin Yay., 535-552. Holzschlag, G., Kerschbaumer, M., Gruber, M. and Pohn-Weidinger, S. (2009). Cluster and Innovation Promotion in Styria, Asia Pacific Tech Monitor, 26 (4): 11-21. İçen, A. (2012). Türkiye’deki Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Kırsal Kalkınmadaki Rolü: İzmir Kalkınma Ajansı Örneği. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Yalova: Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İZKA. (2008). İzmir Kümelenme Stratejisi 2013-2018, 36 s. İZKA. (2010). İzmir Bölge Planı 2010-2013, 161 s. İZKA. (2011). İZKA Etki Analizi Araştırması, 117 s. İZKA. (2012a). İzmir Bölgesel Ar-Ge ve Yenilik Kapasitesi Analizi, 123 s. İZKA. (2012b). 2011 Faaliyet Raporu, 114 s. İZKA. (2012c). İzmir Bölgesel Yenilik Stratejisi, 110 s. İZKA. (2012d). İzmir’de Ar-Ge ve Yenilik Ekosisteminin Mevcut Durumu, 52 s. İZKA. (2012e). İzmir Bilgi Toplumu Temelli Kalkınma Stratejisi, 137. İZKA. (2013). İzmir Girişimcilik Ekosisteminin Geliştirilmesi Projesi, 111 s. KB (Kalkınma Bakanlığı). (2012). Kalkınma Ajansları Genel Faaliyet Raporu 2012, 196 s. KB. (2013). Kalkınma Ajansları 2013 Yılı Genel Faaliyet Raporu, 295 s. Landabaso, M. and Reid, A. (1999). Developing Regional Innovation Strategies: The European Commission as Animateur, in Regional Innovation Strategies. Morgan, K. and Nauwelaers, C. (Ed.) The Stationery Office. Regional Studies Association, 18-38. Morris, M. (2010). Multi-Sectoral Collaboration and Economic Development: Lessons from England’s Regional Development Agencies, 51 p. Müftüoğlu, B. G. (2012). Türkiye’de Yeni Emek Denetim ve Kontrol Alanı: Kalkınma Ajansları, Çalışma ve Toplum, 33 (2): 95-116. NWDA. (2011a). Business, People and Places (Learning from the NWDA’s Experience), 45 p. NWDA. (2011b). Annual Review 2006-2007, 17 p. OECD. Shannon Development: Sample Case Studies (50 Years ‘1959-2009’ of Commitment to the Shannon Region), 31 p. Parker, R. (2008). Governance and The Entrepreneurial Economy: A Comparative Analysis of Three Regions, Entrepreneurship Theory and Practice, 32 (5): 833-854. Popescu, A. I. (2011). The University as a Regional Development Catalyst: Frameworks to Assess the Contribution of Higher Education to Regional Development. Academy of Economic Studies, Bucharest, Romania, 11 p. Porter, M. (2007). Colleges and Universities and Regional Economic Development: A Strategic Perspective, Forum for the Future of Higher Education, Cambridge, 41-44. Roberts, P. W., and Lloyd, M. G. (1999). Institutional Aspects of Regional Planning, Management, and Development: Models and Lessons from the English Experience, Environment and Planning B: Planning and Design, 26 (4): 517-531. Roper, S., Hewitt-Dundas, N. and Savage, M. (2002). Benchmarking Innovation Performance in Ireland’s Three NUTS 2 Regions. 44 p. Salvador, E. (2008). Regional Innovation Policies in The United Kingdom: The New Industry-HEIS Relationship and The Role of Science Parks, Revista Galega de Economía, 17 (1): 1-23. SD (Shannon Development). (2005). Annual Report 2005, 103 p. Sungur, O. ve Keskin, H. (2011). Yenilikte Sistem Yaklaşımı ve Bölgesel Yenilik Sistemleri: Kavramlar, Kuramlar, Politikalar, I. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı içinde, Malatya, 161-168. Şahin, A., Sevinç, İ. ve Taşpınar, Y. (2012). Bölgesel Kalkınmada Ajans Modeli: Shannon ve İzmir Kalkınma Ajansları, 7. Kamu Yönetimi Sempozyumu Bildirileri, Manisa, 33 p. TCBSTB (Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı). (2015). Türkiye Kamu-Üniversite-Sanayi İşbirliği (KÜSİ) Stratejisi ve Eylem Planı (2015-2018). Tödtling, F. (2001). Industrial Clusters and Cluster Policies in Austrian Regions, Cluster Policies-Cluster Development? Ed.: Åge Mariussen. Stockholm, Nordregio Report 2001:2, 59-78. Tödtling, F., Kaufmann, A. and Sedlacek, S. (1998). The State of a Regional Innovation System in Styria: Conclusions and Policy Proposals, 57 p. Tödtling, F. and Trippl M. (2005). One Size Fits All? Towards a Differentiated Regional Innovation Policy Approach, Research Policy, 34: 1203-1219. Trippl, M., Sinozic, T. and Smith, H. L. (2012). The “Third Mission” of Universities and The Region: Comparing the UK, Sweden and Austria, 52nd Congress of the European Regional Science Association, Bratislava, Slovakia, 24 p. Trippl, M., Sinozic, T. and Smith, H. L. (2014). The Role of Universities in Regional Development: Conceptual Models and Policy Institutions in The UK, Sweden and Austria, 33 p. TSB (Technology Strategy Board). (2010). Accelerating Business Innovation Across the UK, 43 p. Uyarra, E. (2008). What is Evolutionary About ‘Regional Systems of Innovation’? Implications for Regional Policy, Manchester Business School Working Paper, 23 p. Uyarra, E. and Haarich, S. N. (2002). Evaluation, Foresight and Participation as New Elements For Regional Innovation Policy Practice: Lessons From The Regional Innovation Strategies (RIS). ERSA Conference, Dortmund, 20 p. Wissema, J. G. (2009). Towards the Third Generation University: Managing the University in Transition, Edward Elgar Publishing, 272 p. Wolfe, D. A. (2005). The Role of Universities in Regional Development and Cluster Formation. in G. A. Jones, P. L. McCarney & M. L. Skolnik (eds.), Creating Knowledge, Strengthening Nations: The Changing Role of Higher Education, University of Toronto Press, 167-94. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 448 s. Youtie, J. and Shapira, P. (2008). Building An Innovation Hub: A Case Study of The Transformation of University Roles in Regional Technological and Economic Development, Research Policy, 37: 1188-1204.