Türkiye’de Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 210 - 223, 15.03.2019

Dilek Şahin , Savaş Durmuş

Öz

Bu çalışmanın esas amacı, 2003:01 ve 2018:06 dönemleri arasında Türkiye’de reel efektif döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki ilişkiyi analiz etmektedir. Değişkenlerin durağanlığı bir yapısal kırılmaya izin veren (Zivot-Andrews) birim kök testi ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı Gregory-Hansen yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır. Gregory-Hansen eşbütünleşme testi sonuçlarına göre; sabitte ve trendde kırılma dikkate alındığında, değişkenler arasında uzun dönemli ilişkiden bahsetmek mümkündür. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testi ve Balcılar vd. (2010) Boostrap Kayan pencereler nedensellik testi ile incelenmiştir. Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testinde; reel efektif döviz kurundan ithalata doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu görülmüştür. Ayrıca ihracattan reel efektif döviz kuruna doğru tek yönlü bir nedenselliğin olduğu görülmüştür. Balcılar vd. (2010) nedensellik testinde değişkenler arasında farklı aylar itibariyle ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat, İthalat

Kaynakça

• Açcı, Y. (2016). Türkiye’de Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret İlişkisinin VAR Analizi ile İncelenmesi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14): 41-53. Aktaş, C. (2010). Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11):123-140. Balcılar, M. Özdemir, Z. ve Arslantürk, Y.(2010). Economic Growth and Energy Consumption Causal Nexus Viewed Through a Boostrap Rolling Window. Energy Economics, 32:1398-1410. Begovic, S. ve Kreso, S. (2017). The Adverse Effect of Real Effective Exchange Rate Change on Trade Balance in European Transition Countries. Zb. rad. Ekon. fak. Rij, 35(2): 227-299. Değer, O. ve Demir, M. (2015). Reel Efektif Döviz Kuru ve Dış Ticaret Hacmi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 52(604): 7-21. Dickey, D. ve Fuller, W. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4): 1057-1072. Dickey,D. ve Fuller, W.(1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366): 427-431. Doğan, Z. ve Kurt, Ü. (2016). Türkiye Ekonomisinde Reel Döviz Kuru ve İthalat İlişkisi. The Journal of Academic Social Sciences Studies, 45: 327-336. Gregory, A.W. ve Hansen, B.E.(1996). Residual-Based Tests for Cointegration in Models with Regime Shifts. Journal of Econometrics, 70: 99-126. Hassan, R. Chakraborty, S. Sultana, N. ve Rahaman, M. (2016). The Impact of the Real Effective Exchange Rate on Real Export Earnings in Bangladesh. Monetary Policy and Research Department Bangladesh Bank, Workin Paper Series :WP No 1605:1-21. Hatemi-J, A. (2012). Asymmetric Causality Tests with an Application. Empirical Economics, 43: 447-456. Hepaktan, E. Çınar, S. ve Dündar, Ö. (2011). Türkiye’de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Dış Ticaret ile İlişkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(5): s.62-82. Karaş, G. ve Karaş, E. (2017). Reel Efektif Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişki: Türkiye Özelinde Ekonometrik Bir Değerlendirme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10: 28-46. Kızıldere, C. Kabadayı, B. ve Emsen, Ö.S. (2014). Dış Ticaretin Döviz Kuru Değişmelerine Duyarlılığı: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 6(12): 40-54. Öz, S. (2011). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret. Ekonomik Araştırma Formu Politika Notu, 1-6. Özmen, E. (2014). Reel Döviz Kuru ve Türkiye Dış Ticaret Dinamikleri. ERC Working Papers, 14(12): 1-138. Phillips, P. C. B. ve Perron, P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika,75(2): 335–34. Tapşın, G. ve Karabulut, A. (2013). Reel Döviz Kuru, İthalat ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Akdeniz İİBF Dergisi, 26: 190-205. Yamak, R. ve Korkmaz, A. (2005). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2: 11-29. Yıldırım, E. ve Kesikoğlu, F. (2012). İthalat-İhracat-Döviz Kuru Bağımlılığı: Bootstrap ile Düzeltilmiş Nedensellik Testi Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 12(2): 137-148. Yıldız, H. ve Özdamar, G. (2014). Reel Döviz Kuru -Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye İmalat Sanayisi Sektörleri Üzerine Bir İnceleme (2005-2012). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2): 187-204. Zengin, A. (2001). Reel Döviz Kuru Hareketleri ve Dış Ticaret Fiyatları (Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bulgular). C.U İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2): 27-41. Zivot, E. ve Andrews, D.W.K. (1992). Further Evidence of the Great Crash, the Oil Price Shock and The Unit Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10: 251-270. TCMB, http://www.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 20.06.2018) TÜİK, http://www.tuik.gov.tr/ (ErişiM Tarihi: 15.06.2018)