MURÎD EL-BERGÛSÎ’NİN ŞİİRLERİNDE AYET İKTİBASLARI

Yıl 2023, , 59 - 73, 30.06.2023

Hayrettin Bahar

https://doi.org/10.24013/jomelips.1297675

Öz

Klasik dönem Arap edebiyatı metinlerinde kullanılan ayet iktibası, dinî kültürün bir yansıması olduğu gibi modern dönem Arap edebiyatı ürünlerinin oluşumunda ve şekillenmesinde de önemli bir yere sahiptir. Pek çok edebiyatçı, çalışmalarında evrensel hükümler ihtiva eden Kur’an ayetlerinden iktibaslar yaparak mesajlarını okura iletir ve alıntılanan ayetle eserlerine değer katar. İktibas, bazen ayetin tamamı bazen de bir kısmı alınmak suretiyle yapılan bir edebî sanattır. Hem lafız yönünden metni güzelleştirir hem de mana yönünden farklı çağrışımlarla eserin anlam dünyasına zenginlik katar. Modern Arap edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Filistinli şair Murîd el-Bergûsî (1944-2021) de şiir çalışmalarında iktibas sanatını kullanmıştır. Bergûsî, şiirlerinde kullandığı ayet iktibaslarını özenle seçmiş, seçilen ayetin kıssası ile günümüz problemlerine işaret etmiş ve geçmiş ile şimdiki zaman arasını mukayese ederek pek çok meseleyi ele almıştır. Dolayısıyla bu makalede Murîd el-Bergûsî’nin ayet iktibaslarından yararlanış şeklini, iktibasın onun şiirlerinde lafız ve mana cihetinden yaptığı etkiyi ve şekil yönünden şiirini nasıl süslediği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Modern Arap Edebiyatı, Bedî‘, Ayet iktibası, Murîd el-Bergûsî.

Teşekkür

Katkılarından dolayı Doç. Dr. Veysel Gengil'e teşekkür ederim.

Kaynakça

• KAYNAKÇA Bahar, H. (2022). Filistinli Şair Murîd el-Bergûsî ve Şiirlerinde Özgürlük Teması. Gab Akademi, 2(3), 93-114.
• Bergûsî, M. (2011). Raeytu Râmallâh (4. baskı). el-Merkezu’s-Sekâfiyyu’l-Arabî.
• Bergûsî, M. (2013). el-A‘mâlu’ş-Şi‘riyyetu’l-Kâmile (C. 1-2). Dâru’ş-Şurûk.
• Bolelli, N. (2017). Belâgat: Beyân, Me’ânî, Bedî‘ İlimleri. İFAV.
• Bulut, A. (2014). Belâgat: Meânî—Beyân—Bedî‘ (2. baskı). İFAV.
• Câhız, E. O. A. b. B. (2009). el-Beyân ve’t-Tebyîn: (C. 1-4). Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Durmuş, İ. (2000). İktibas. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 22, s. 52). TDV Yayınları.
• Elbendary, A. (2003, Ocak 23). Mourid el-Barghouti: Shades of Green. Al-Ahram Weekly. http://web.archive.org/web/20130326041914/http://weekly.ahram.org.eg/2003/622/profile.htm
• Hatîb, A. M. ve Antîr, R. G. (2018). et-Tanâsu’l-Unvânî fî Şi‘ri Murîd el-Bergûsî. Câmi‘atu’l-Betrâ, 52-64.
• Kara, İ. (2021). Arap Belâgatında İktibas Sanatı. Artuklu Akademi, 1(8), 77-98.
• Kazvînî, H. (2009). el-Îzâh fî Ulûmi’l-Belâga. el-Mektebetu’l-Asriyye.
• Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir (C. 1-5). (2012). Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Teftâzânî, S. M. b. Ö. (2007). el-Mutavvel Şerhu Telhîsi Miftâhi’l-Ulûm. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Üstün, M. (2022). Lisânüddîn İbnü’l-Hatîb’in Dîvânında Kur’ân İktibâsları. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(18), 518-532.
• Yeşildağ, A. (2015). Arap Şiirinde Ayet İktibası. Şarkiyat Mecmuası, 2(27), 43-66.
• Yeşildağ, A. (2017). Şam Bölgesi Arap Halk Ezgileri. Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 123-142. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.3832