Restoran Seçiminde Tüketiciyi Etkileyen Faktörlerin DEMATEL Yöntemiyle Değerlendirilmesi: Bir Uygulama

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 70 - 89, 30.06.2018

Ekrem Badem Ahmet Öztel

https://doi.org/10.24013/jomelips.429389

Cited By: 1

Öz

Hizmet sektörü
içerisinde yer alan restoran işletmeciliği sadece dışarıda yemek yeme olgusunu
karşılamakla kalmayıp, aynı zamanda müşterilerin iyi vakit geçirme,
sosyalleşme, dinlenme gibi ihtiyaçlarının karşılandığı müesseseler haline
gelmiştir. Tüketici alternatiflerinin yoğun olduğu günümüzde restoran
işletmeleri, rakiplerine üstünlük sağlamak için müşterilerin talepleri
doğrultusunda hareket etmek zorundalardır. Bu çalışmanın amacı, bir hizmet
işletmesi olarak restoranların tüketiciyi etkileyen faktörlerini belirlemek,
faktörler arası ilişki düzeylerini ve önem derecelerini saptayarak restoran
seçimi uygulamasını gerçekleştirmektir. DEMATEL yöntemi faktörler arasındaki
ilişkiyi nicel olarak ifade etmek için uygun bir yöntemdir. Bu çalışmada,
Bartın Üniversitesi'nden uzman akademisyenlerin görüşleri alınmış ve restoran
seçimini belirleyen faktörler DEMATEL yöntemi ile incelenmiştir. Yapılan
analizde restoran seçiminde en yüksek etkiye sahip faktör, “hizmet kalitesi”
olur iken, en düşük etken ise, “fiyat” olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Restoran Seçimi, DEMATEL Yöntemi

Restoran Seçiminde Tüketiciyi Etkileyen Faktörlerin DEMATEL Yöntemiyle Değerlendirilmesi: Bir Uygulama

Öz

Hizmet
sektörü içerisinde yer alan restoran işletmeciliği sadece dışarıda yemek yeme
olgusunu karşılamakla kalmayıp, aynı zamanda müşterilerin iyi vakit geçirme,
sosyalleşme, dinlenme gibi ihtiyaçlarının karşılandığı müesseseler haline
gelmiştir. Tüketici alternatiflerinin yoğun olduğu günümüzde restoran
işletmeleri, rakiplerine üstünlük sağlamak için müşterilerin talepleri
doğrultusunda hareket etmek zorundalardır. Bu çalışmanın amacı, bir hizmet
işletmesi olarak restoranların tüketici tercihini etkileyen faktörlerini
belirlemek, faktörler arası ilişki düzeylerini ve önem derecelerini saptayarak
restoran seçimi uygulamasını gerçekleştirmektir. DEMATEL yöntemi faktörler
arasındaki ilişkiyi nicel olarak ifade etmek için uygun bir yöntemdir. Bu
çalışmada, Bartın Üniversitesi'nden uzman akademisyenlerin görüşleri alınmış ve
restoran seçimini belirleyen faktörler DEMATEL yöntemi ile incelenmiştir.
Yapılan analizde restoran seçiminde en yüksek etkiye sahip faktör, “hizmet
kalitesi” olur iken, en düşük etken ise, “fiyat” olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Restoran Seçimi

Kaynakça

• Akarçay, E. ve Suğur, N. (2015). Dışarıda Yemek: Eskişehir’de Yeni Orta Sınıfın Fast-Food Yeme-İçme Örüntüleri, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Cilt:18, Sayı:1, s.1-29.
• Akın, G. ve Gültekin, T. (2015). Günümüz Restoran Tasarımında Kriterler, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarımı Dergisi. Cilt:3, Sayı:3, s.253.
• Aksakal, E. ve Dağdeviren, M. (2010), Anp ve Dematel Yöntemleri İle Personel Seçimi Problemlerine Bütünleşik Bir Yaklaşım, Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakülte Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 4, s.905-913.
• Albayrak, A. (2014). Müşterilerin Restoran Seçimlerini Etkileyen Faktörler: İstanbul Örneği, Anatolia: Turizm Araştırma Dergisi, Cilt:25, Sayı:2, s.190-201.
• Altan, Ş. ve Aydın, E. K. (2015). Bulanık Dematel ve Bulanık Topsis Yöntemleri İle Üçüncü Parti Lojistik Firma Seçimi İçin Bütünleşik Bir Model Yaklaşımı, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı:3, s.99-119.Ar, İ.M., Gökşen, H. ve Tuncer, M.A. (2015). Kablo Sektöründe Tedarikçi Seçimi İçin Bütünleşik Dematel-Ass-Vikor Yöntemlerinin Kullanılması. Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 2, s.285-300.
• Arıker, Ç. (2012). Tüketicilerin Restoran Seçiminde Kullandıkları Seçim Kriterleri ile Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki, Öneri Dergisi, Cilt:10, Sayı:38, s.11-31.
• Atılgan, K. Ö. (2015). Pazarlamada Fiyat: Davranışsal Bir Yaklaşım, (1.Baskı). Ankara: Akademisyen Kitabevi Yayıncılık.
• Aydın, G. (2016). Hizmet İşletmelerinde Etkin Pazarlama Yöntemi, (1.Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bayat, B. (2014). Uygulamalı Sosyal Bilim Araştırmalarında Ölçme, Ölçekler ve ‘Likert’ Ölçek Kurma Tekniği, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 3, s.1-24.
• Bekar, A., Dönmez, F.,G. (2016). Tüketicilerin Dışarıda Yemek Yeme Nedenlerine İlişkin Bir Değerlendirme, International Peer-Reviewed E-Journal Social Sciences, Cilt: 11, Sayı:1, s.1-15.
• Birdir, S. S ve Kale, Y. E.(2014). Restoran İşletmelerinde Yenilik Uygulamaları: Mersin ve Adana Örneği, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, Cilt: 11, Sayı:3, s.57-72.
• Bölükoğlu, İ. (1988). Kitleye Yönelik Yiyecek & İçecek Hizmet İşletmelerinde Optimizasyon, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Büyüközkan, G., Güleryüz ve Karpak, B. (2017). A New Combined If-Dematel and If-ANP approach For CRM Partner Evalution, International Journal of Production Economics, Sayı: 191, s.194-206).
• Çekal, N. (2013). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Mutfak Tasarımında Dikkat Edilmesi Gereken Faktörler, e-Journal of New World Sciences Academy, Cilt:8, Sayı:1, s.62-66.
• Çelik, M. (2012). Müşteri Memnuniyeti ve Hizmet Kalitesi Üzerine Adıyaman Üniversitesi Yemekhanesi’ nde Bir Uygulama, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 10, s.29-54.
• Chu, J., Li, W., Yang, H. ve Yu, S. (2017). An Approach for Prioritizing Key Factors Affecting Air Travel Experience Based on Grey Theory and Dematel, Proceedings of the 23rd International Conference on Automation & Computing, University of Huddersfield, s.1-6.
• Çınar, Y. (2013). Kariyer Tercihi Probleminin Yapısal bir Modeli ve Riske Karşı Tutumlar: Olasılık DEMATEL Yöntemi Temelli Bütünleşik bir Yaklaşım, Sosyoekonomi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 19, s.157-186.
• Denizer, D. (2008). Yiyecek İçecek Hizmetleri, F. Maviş (Ed.). (6-7). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisleri Yayını.
• Gregory, S. ve Kim, J. (2004). Restaurant Choice, Journal of Foodservice Business Research, Cilt:7, Sayı:1 s.81-95.
• Hacıefendioğlu, Ş. ve Koç, Ü. (2009). Hizmet Kalitesi Algılamalarının Müşteri Bağlılığına Etkisi ve Fast-Food Sektöründe Bir Araştırma, Cilt:18, Sayı:2, s.162-167.
• Halis, M.,(2007), Toplam Kalite Yöntemi Perspektifinden İşletme Performansı, “İş, Güç” Endüstri İlişkiler ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:9, Sayı:4, s.47-65.
• Hançer, M., Biçici, F. ve Tanrısevdi, A. (2007). Fiyat Sonu Yazım Stratejileri: Kafe ve Restoran Menü Fiyatlarının Öğrenci Algıları Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Nitel Bir Çalışma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt: 18, Sayı:1, s.21-32.İnan, H. (2010). Hizmet Pazarlaması, (1. Baskı). Adana: Nobel Kitabevi.
• Karakaş, A., Bilgin, Y. ve Kıngır, S. (2017). Restoran İşletmelerinde Müşteri Memnuniyetinin Müşteri Sadakatine Etkisi: Amasra’ da Faaliyet Gösteren Balık Restoranları Üzerine Bir Araştırma, 4.Uluslararası Turizm ve Yönetim Araştırmaları Kongresi, s.600-619.
• Karaoğlan, S. (2016). Dematel ve Vikor Yöntemleriyle Dış Kaynak Seçimi: Otel İşletmeciliği Örneği, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 55, s.9-24.
• Karaoğlan, S. ve Şahin, S. (2016). Dematel ve Ahp Yöntemleri ile İşletmelerin Satın Alma Problemlerine Bütünleşik Bir Yaklaşım, DSRL Kamera Örneği, İşletme Araştırma Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, s.359-375.
• Kılıç, O. (2011). Restoran İşletmelerinde Hizmet Garantisi Uygulamaları ve Müşteri Tercihlerine Etkileri, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Kıngır, S.(2006). Bir Hizmet İşletmesi Olarak Beş Yıldızlı Otel İşletmelerindeki Yönetsel Sorunlar, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, s.457-481.
• Koç, E. (2015). Hizmet Pazarlaması ve Yönetimi, (1. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Kotler, P. (1974). Atmospherics As A Marketing Tool, Journal of Retailing, Cilt: 49, Sayı:4, s.48-64.
• Kotler, P. (2005). Marketing Insights From A to Z, A. K. Bakkal (Çev).(9. Baskı). İstanbul: Mediacat Kitapları. Katipal Medya Hizmetleri.
• Küçükaltan, G. (2007). Hizmet Kalitesi Kavramlar, Yaklaşımlar ve Uygulamalar. Ş. Gümüşoğlu, İ. Pırnar, P. Akan, A. Akbaba (Ed.). Hizmet Kalitesi Kavramına Genel Bir Yaklaşım ve Hizmet Kalitesinin Önemi İçinde (57-71). Ankara: Detay Anatolia Akademik Yayıncılık.
• Öndoğan, E.N. (2010). Restoran Pazarlamasında Kullanılan Temel Pazarlama Karma Elemanları ‘P’, Ege Stratejik Araştırma Dergisi, s.1-25.
• Örgün, E., Solunoğlu, A. ve Yayla, Ö. (2013). Yiyecek İçecek İşletmelerinde Ziyaretçilerin Psikolojik Fiyatlandırmaya İlişiklin Algıları: Ankara Örneği, Turizm ve Gastronomi Araştırmaları Dergisi. Cilt:1, Sayı:1, s.29-35.
• Özdemir, B. (2010). Dışarıda Yemek Yeme Olgusu: Kurumsal Bir Model Önerisi, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt:21, Sayı:2, S.218-232.
• Pırnar, İ. (2015). Yiyecek ve İçecek İşletmeleri Yöntemi, (1. Baskı). Ankara: Ertem Basım Yayın.
• Rızaoğlu, B. ve Hançer, M. (2013). Menü ve Yönetim, (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sevim, U., Ar, İ.M. ve Baki, B., (2011), Yeniliği Engelleyen Finansal Faktörlerin Dematel Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, 11. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, s. 215-223.
• Şarlar, A.G. ve Şerefoğlu F. (2015). Yiyecek İçecek Sektörü İçin Yerel Girişimcilik, (1. Baskı). Ankara: Ertem Basım Yayın.
• Üzerem, N. (1997). Hizmet Kalitesi Yöntemi, Pazarlama Dünyası Dergisi, Cilt:11, Sayı: 63, s.33-39.
• Türksoy, A. (1997). Yiyecek ve İçecek Hizmetleri Yönetimi, (1.Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Yücenur, G., Y., Demirel, N., Ç., Ceylan, C. ve Demirel, T. (2011). Hizmet Değerlerinin Müşterilerin Davranışsal Niyetleri Üzerindeki Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Ölçülmesi, Doğuş Üniversitesi, Cilt:12, Sayı:1, s.156-168.Yüksekbilgili, Z. (2014). Restoran Seçim Ölçütleri Üzerine Bir Araştırma, Yaşar Üniversite Dergisi, Cilt:9, Sayı:36, s.6261-6380.
• Zencir, E. ve Kozak, M. (2014). Birinci Sınıf Restoranların Kurumsallaşma Durumu Üzerine Bir Araştırma: Türkiye Örneği, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, Cilt: 11, Sayı:1, s.6-20.
• URL-1,(2012), http://sektorlernedurumda.blogspot.com.tr/search/label/Kafe%20Sekt%C3%B6r%C3%BC , Son Erişim Tarihi: 01 Kasım 2017.URL-2, (2015). https://adilgurkan.blogspot.com.tr/2015/03/ , Son Erişim Tarihi: 15 Kasım 2017.
• URL-3, (2010). http://www.bilisimdergisi.org/s127/pdf/112-115.pdf , Son Erişim Tarih: 04 Aralık 2017.
• URL-4, (2014). http://www.sozcu.com.tr/2014/ekonomi/restoranda-20-milyar-dolarlik-yemek-yedik-501917/ , Son Erişim Tarihi: 10 Aralık 2017.