Terör Saldırılarının Haberleştirilmesinde Gazete Yayın Politikalarının Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 163 - 189, 30.06.2018

Abdulkadir Gölcü Emre Osman Olkun

https://doi.org/10.24013/jomelips.437418

Cited By: 1

Öz

Medyanın terörün temsilinde kullandığı dil
ve söylem toplumsal uzlaşıyı sağlamaya, barışın tesis edilmesine yönelik
olabildiği gibi kamuoyunda infial yaratacak ya da terörizmin amacına hizmet
edecek şekilde de kurgulanabilmektedir. Bu çalışmanın amacı medya
kuruluşlarının benimsemiş oldukları yayın politikaları ve ideolojik yapılarının
terör haberlerinin sunumunda kullanılan dile ve haber söylemlerine yansımasını
ortaya koymaktır. Bu bağlamda 10 Ekim2015’ te Ankara Garı’nda ve 13 Mart
2016’da Ankara Güvenpark’ ta meydana gelen bombalı terör saldırılarının
aktarımda belirlenen gazetelerin üretmiş oldukları haber söylemleri terörün
temsili üzerinden analiz edilmiştir. Çalışmada yöntem olarak Teun van Dijk’in
geliştirmiş olduğu söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkiye’de sosyalist
yayın politikalarına sahip Evrensel ve Birgün gazetelerinde bu iki olayla
ilgili yayınlanmış olan haberlerdeki terörle ilgili söylem yapıları analiz
edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen bulgular; ele alınan gazetelerin
her iki terör saldırısının haberleştirilmesinde kullanmış oldukları söylem
pratiklerinin, çerçevelerinin ve yapılarının farklılık arz ettiğini ortaya
koymaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Terör, Haber Söylemi, Genel Yayın Politikası

Kaynakça

• Arık, B. (2006). İletişim Yazıları, Konya: Tablet Kitabevi.
• Avşar Z. (2009). “Terörizmle Küresel Mücadele Stratejisi İçinde Medyanın Yeri Ne Olmalı?”, Terör ve Haber Söylemi, M. Şeker ve T. Şeker (Ed.), Literatürk Yayınları, s. 61-88.
• Bal, İ. (2006). Terörizm: Terör Nedir? Neden Terörist Olunur?, Ankara: Siyasal Basım Yayın Dağıtım.
• Bennett, L. (2000). Politik İllüzyon ve Medya, İstanbul: Nehir Yayınları.
• Bulut, S. & Yaylagül, L. (2004). “Türkiye’deki Yazılı Basında Yargıtay ve Mafya İlişkisine Yönelik Haberler”, İletişim, Sayı: 19, s. 119-142.
• Combs, C. C. (1997). Terrorism in the Twenty-First Century, New Jersey: Prentice Hall.
• Çatal Ö. (2006). “KKTC Radyo ve Televizyon Kanallarının Yayın Politikaları, Sahiplik Yapısı ve Haber Üretim Süreçleri”, Küresel İletişim Dergisi, Sayı:1, Bahar, s.1-11.
• Demir, S. (2013). “Türkiye’de 2001 Yılı Sonrasında Medya-İktidar İlişkileri ve Gazeteci Pratiklerine Yansıması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Devran, Y. (2010). Haber & Söylem & İdeoloji, İstanbul: Başlık Yayın Grubu.
• Devran, Y. (2015). “Medya ve Terör Sorunsalı”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı:2, s. 85-95.
• Duran, R. (1999). Burası Dünya Polis Radyosu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Eagleton T, (2005). İdeoloji, (M. Özcan, Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hanlin, B. (1998). “Gazete Sahipleri, Editörler ve Gazeteciler”, Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, A. Belsey and R Chadwick (Ed.), (N. Türkoğlu Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 51-66.
• İnal A. (1994). “Haber Metinlerine Eleştirel Bir Bakış: Temel Sorunlar ve Örnek Çalışmalar”, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi Yıllık, s. 135-163.
• İnal A. (1996). Haberi Okumak, İstanbul: Temuçin Yayınları.
• Karaduman, S. & Batu, M. N. (2011). “Televizyon Haberlerinde Terörizm Olgusunun TRT’nin Haber Söylemi Bağlamında İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 25, s. 359- 374.
• Kavoğlu, S. (2017). “Demokratik Açılım ve Barış Süreci” Bağlamında “Akil İnsanlar Heyeti” ve Ulusal Basında Yansımaları, Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, s. 196-219.
• Korkmaz, G. (1999). “Terör Olaylarının Medyaya Yansıması”, Doğu Anadolu’da Güvenlik ve Huzur Sempozyumu Kitapçığı, Elazığ: Fırat Üniversitesi Yayınları, s. 228-241.
• Korkmaz, G. (2006). “Tanımı Sorunlu Bir Kavram: Terör”, Polis Dergisi Türkiye ve Terörizm Özel Sayısı, Ankara: TBB Yayınları.
• Küçüközyiğit, U. (2014). “Gazetelerin Haber Karar Süreçleri ve Haber Kararlarını Etkileyen Faktörler: Karşılaştırmalı Bir Saha Araştırması”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 39, s. 26-47.
• Özdemir, Z. (2016). “Rehine Krizi ve Anaakım Medyanın Terör Eylemlerine Yaklaşımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 23, s. 237-254.
• Schaffert, R. W. (1992). Media Coverage and Political Terorist: A Quantitative Analysis, New York: Praeger.
• Schneider, W. and Raue, P. J. (2002). Gazetecinin El Kitabı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Shoemaker, P. J. and Reese, S. D. (1996). Mediating The Message: Theories Of Influences on Mass Media Content, New York: Longman.
• Şeker, M. (2009). “Dağlıca Baskını Haberlerinin Söylemi”, Terör ve Haber Söylemi, M. Şeker ve T. Şeker (Ed.), İstanbul: Literatürk Yayınevi, s. 89-156.
• Şeker T. ve Şeker M. (2011). “Televizyon Haberlerinde Söylem: 29 Mart 2009 Yerel Seçimler Örneği”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:30, s. 515-552.
• Tılıç, L. D. (2001). 2000’ler Türkiye’sinde Gazetecilik ve Medyayı Anlamak, İstanbul: Su Yayınları.
• Topçuoğlu, A. (1992). “Terör Karşısında Kitle İletişim Araçları”, Yeni Forum Dergisi, Haziran Sayısı, s. 15-23.
• van Dijk, T. (2007). “Medya İçerikleri, Bir Söylem Olarak Haberin Disiplinler Arası Çözümlenmesi”, Medya Metinlerini Çözümlemek, G. Atabek ve Ümit Atabek (Ed.), (Ü. Atabek, Çev.), Siyasal Kitabevi Yayınları, Ankara, s.165-184.
• van Dijk, T. (2003). “Critical Discourse Analysis”, The Handbook of Discourse Analysis, Deborah Schiffrin & et al. (Ed.), Oxford: Blakwell Publishing, p. 352-372.
• van Dijk, T. (1988). News as Discourse, New Jersey: Lawrence Earlbaum Associates Publication.
• Wood, L. & Kruger, R. O. (2000). Doing Discourse Analysis: Methods for Studying Action in Talk and Text, Londan: Sage Publication.
• Yaylagül, L. (2006). Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yücel, Ö. (2011). Televizyonlarda Terör, Irkçılık ve Nefret İçerikli Yayınlar, Uzmanlık Tezi, Ankara: Radyo Televizyon Üst Kurulu.