BIST ANA METAL SANAYİ ENDEKSİNDE FAALİYET GÖSTEREN İŞLETMELERİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ ENTROPİ TABANLI PROMETHEE YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: 2014-2018 DÖNEMİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 57 - 85, 31.12.2020

Kenan Korkmaz Ahmet Öztel

https://doi.org/10.24013/jomelips.816956

Cited By: 4

Öz

Firmaların ağır rekabet ortamında sürdürülebilir bir başarı göstermeleri finansal performanslarıyla doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda ülke ekonomisinde ve dünya ekonomisinde öncül sektörlerden olan ağır metal sanayi sektöründe yer alan firmaların finansal performansları oldukça önemlidir. Bu araştırma Borsa İstanbul’a (BIST) kote olmuş on yedi ağır metal sanayi firmasının finansal performans sıralamaları karşılaştırmalı 2014-2018 yılları için çok kriterli karar verme (Ç.K.K.V) yöntemi kullanılarak karşılaştırmalı olarak analiz edilecektir. Finansal performans göstergesi olarak bilanço ve gelir tablolarından elde edilmiş temel finansal oranları kullanılmış, Ç.K.K.V. yöntemi olarak PROMETHEE yöntemi kullanılmıştır. Kriter ağırlıkları ise Entropi yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre firmaların finansal performans sıralamaları ilgili yıllarda değişkenlik göstermektedir. Öz Kaynak Karlılığı ve Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı oranları Entropi yöntemiyle en önemli kriterler olarak belirlenmiştir. PROMETHEE yöntemiyle yapılan performans sıralamalarında ortalama olarak EREGL ve ERBOS en başarılı firmalar olmuştur. CEMAS ise tüm dönem boyunca en düşük performanslı şirket olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, Entropi Yöntemi, PROMETHEE Yöntemi, BIST

Kaynakça

• Akay, A. (2019). Anahtar Kelimeler: A3 Yönetimi , Yalın Düşünce, Kök Neden, Karşı Önlem. 12(1), 1–16.
• Alkan, A., Kasımoğlu, H., Çelik, C., & Aladağ, Z. (2017). Ahp Ve PROMETHEE Yöntemleri İle Lastik Üreticisi Bir Firma İçin Tedarikçi Seçimi. Saü Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(2), 261–269. Https://Doi.Org/10.16984/Saufenbilder.284227
• Alp, İ., Öztel, A., & Köse, M. S. (2015). Entropi Tabanlı Maut Yöntemi İle Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü: Bir Vaka Çalışması. Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65–81.
• Aytaç, S., Özok, A. F., Yamankaradeniz, N., Akalp, G., Çankaya, O., Gökçe, A., Tüfekçi, U., Parçalı, A., & Snaet, C. (2015). Metal Endüstrisinde Çalışan Kadın İşçiler Arasında Algılanan Risk Faktörleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi, 3(3), 141–148.
• Bağcı, H., & Esmer, Y. (2016). PROMETHEE Yöntemi̇ İle Faktori̇ng Şi̇rketi Seçi̇mi̇. Bujss, 9(2), 116–129.
• Bağcı, H., & Rençber, Ö. F. (2014). Kamu Bankaları Ve Halka Açık Özel Bankaların PROMETHEE Yöntemi İle Kârlılıklarının Analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 39–47.
• Bakırcı, F., Eslamian Shiraz, S., & Sattary, A. (2014). Bıst Da Demir, Çelik Metal Ana Sanayii Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performans Analizi: Vza Süper Etkinlik Ve TOPSIS Uygulaması. Ege Akademik Bakış Dergisi, 14(1), 9–19. Https://Doi.Org/10.21121/Eab.20141418063
• Brans, J. P. (1982). The Engineering Of Decision: Elaboration İnstruments Of Decision Support Method PROMETHEE. Quebec, Canada: Laval University.
• Çatı, K., Eş, A., & Özevin, O. (2017). Futbol Takimlarinin Fi̇nansal Ve Sport Etki̇nli̇kleri̇ni̇n Entropi̇ Ve TOPSIS Yöntemi̇yle Anali̇z Edi̇lmesi̇: Avrupa’nin 5 Büyük Li̇gi̇ Ve Süper Li̇g Üzeri̇ne Bi̇r Uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 13(1), 199–222. Https://Doi.Org/10.17130/İjmeb.20173126270
• Dağdeviren, M., & Eraslan, E. (2008). PROMETHEE Sıralama Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., 23(1), 69–75.
• De Almeida Filho, A. T., Clemente, T. R. N., Morais, D. C., & De Almeida, A. T. (2018).
• Preference Modeling Experiments With Surrogate Weighting Procedures For The PROMETHEE Method. European Journal Of Operational Research, 264(2), 453-461.
• Ergün Bülbül, S., & Köse, A. (2016). Türk Si̇gorta Sektörünün PROMETHEE Yöntemi̇ İle Fi̇nansal Performananali̇zi̇. Marmara Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 187–210. Https://Doi.Org/10.14780/İibd.29194
• Erol, I., Sencer, S., And Sarı, R. (2011). “A New Fuzzy Multi-Criteria Framework For Measuring Sustainability Performance Of A Supply Chain”, Ecological Economics, 70(6), 1088-1100. (Doi: Http://Dx.Doi.Org/10.1016/J.Ecolecon.2011.01.001).
• Ertuğrul, İ., & Tuş Işık, A. (2008). İşletmelerin Vza İle Mali Tablolarına Dayalı Etkinlik Ölçümü: Metal Ana Sanayiinde Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Đ.Đ.B.F. Dergisi, 1, 201–217.
• Figueira, J., Greco, S., & Ehrgott, M. (2005). Multiple Criteria Decision Analysis: State Of The Art Surveys. José Figueira, Salvatore Greco, & Matthias Ehrgott. İçinde Springer Science & Business Media.
• Genç, T., & Masca, M. (2015). TOPSIS Ve PROMETHEE Yöntemleri İle Elde Edilen Üstünlük Sıralamalarının Bir Uygulama Üzerinden Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 539–567. Http://Dergipark.Gov.Tr/Akuiibfd/İssue/1618/20275
• Gülhan, B., N.İlhan, M., & Civil, E. F. (2015). Ankara’da Bir Metal Sanayi Fabrikasında İş Kazaları Ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 10(2), 76–85. Https://Doi.Org/10.20518/Tjph.173067
• Hwang, C.-L., And Yoon, K. (1981). “Lecture Notes İn Economics And Mathematical Systems: Multiple Attribute Decision Making: Methods And Appllication”, Springer Verlag.
• İslamoğlu, M., Apan, M., Ve Öztel, A. (2015). “An Evaluation Of The Financial Performance Of Reıts İn Borsa Istanbul: A Case Study Using The Entropy-Based TOPSIS Method”, International Journal Of Financial Research, 6(2): 124-138.
• Kaplanoğlu, E. (2019). Entropi Tabanli Maut Yöntemi̇yle Performans Ölçümü: Mkek Fabri̇kalarinin Siralanmasi. İşletme Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 7–18. Https://Doi.Org/10.33416/Baybem.424076
• Karaatlı, M., Balcı, H. F., & Ömürbek, N. (2016). Entropi Temelli Maut Ve Saw Yöntemleri İle Otomotiv Firmalarının Performans Değerlemesi. Dokuz Eylul Universitesi Iktisadi Ve Idari Bilimler Dergisi, 31(1), 227–256. Https://Doi.Org/10.24988/Deuiibf.2016311446
• Kenger, M. D., & Organ, A. (2017). Banka Personel Seçiminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Entropi Temelli Aras Yöntemi İle Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 152–170. Https://Doi.Org/10.30803/Adusobed.336215
• Korucuk, S., Akyurt, H., & Turpçu, E. (2019). Otel İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Entropi Yöntemi İle Ölçülmesi : Giresun İlindeki Üç Yıldızlı Oteller Üzerine Bir Araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 697–709.
• Nalan, E. (2019). Türkiye Deki İşletmelerin PROMETHEE Yöntemi İle Finansal Performans-Piyasa Değeri Analizi. Journal Of Accounting Finance And Auditing Studies (Jafas), 5(2), 73–87. Https://Doi.Org/10.32602/Jafas.2019.21
• Ömürbek, N., & Balcı, H. F. (2017). Entropi Temelli̇ Copras Yöntemi̇ İle Avrupa Bi̇rli̇ği̇ Ülkeleri̇ Ve Türki̇ye Ni̇n Taşimaciliğin Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(18), 13–25. Https://Doi.Org/10.21076/Vizyoner.297149
• Ömürbek, N., Delibaş, D., & Altın, F. G. (2017). Entropi Temelli Maut Yöntemine Göre Devlet Üniversiteleri Kütüphanelerinin Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 13, 72–89.
• Ömürbek, N., & Eren, H. (2016). PROMETHEE, Moora Ve Copras Yöntemleri İle Oran Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bir Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 174. Https://Doi.Org/10.20875/Sb.69615
• Ömürbek, N., Eren, H., & Dağ, O. (2017). Entropi-Aras Ve Entropi-Moosra Yöntemleri İle Yaşam Kalitesi Açısından Ab Ülkelerinin Değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 29–48.
• Oral, C., & Kıpkıp, E. (2019). Ulaştirma Sektörünün Fi̇nansal Performans Ölçümı̇çi̇n TOPSIS Ve Promethe Yöntemleri̇ni̇n Kullanilmasi: Bist Üzeri̇ne Bi̇r Uygulama. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(30), 1005–1015. Https://Doi.Org/10.20875/Makusobed.594265
• Özdağoğlu, A. (2013). Üretim İşletmelerinde Lazer Kesme Makinelerinin PROMETHEE Yöntemi İle Karşılaştırılması. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 9(19), 305–318. Https://Doi.Org/10.11122/İjmeb.2013.9.19.288
• Özgüven, N. (2012). PROMETHEE Sıralama Yöntemi İle Özel Alışveriş Siteleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 196–201.
• Özoğul, B., Çimen, B., & Kahya, E. (2018). Bir Metalsanayiı̇şletmesi̇ndeergonomi̇kri̇sanali̇zi̇. Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi, 6(0), 159–175. Https://Doi.Org/10.21923/Jesd.359123
• Öztel, A., Aydın, B., & Köse, M. S. (2018). Yıl 2018 Entropi Tabanlı Topsıs Yöntemi İle Enerji Sektöründe Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü : Ak Enerji Örneği. Güsbeed, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(24), 1–24.
• Öztel, A., Köse, M. S., Ve Aytekġn, Ġ. (2012). “Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü Ġçin Çok Kriterli Bir Çerçeve: Henkel Örneği”, Tarih Kültür Ve Sanat Araģtırmaları Dergisi, 1(4): 32-44.
• Sennaroglu, B., & Varlık-Celebi, G. (2018). A Military Airport Location Selection By Ahp İntegrated PROMETHEE And Vıkor Methods. Transportation Research Part D: Transport And Environment, 59, 160–173.
• Şahin, A., & Akkaya, G. C. (2013). An Application On Creating A Portfolio. Ekonomi Ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 67–81.
• Sakarya, Ş., & Aytekin, S. (2013). İmkb’de İşlem Gören Mevduat Bankalarının Performansları İle Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Ölçülmesi: PROMETHEE Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Bir Uygulama. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 99–109.
• Şit, A., Ekşi, İ. H., & Hacıevliyagil, N. (2017). Bist’te Ana Metal Sanayi̇ Endeksi̇nde Faali̇yet Gösteren İşletmeleri̇n Fi̇nansal Performans Ölçümü: 2011-2015 Dönemi̇. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8(17), 83–83. Https://Doi.Org/10.21076/Vizyoner.284906
• Soba, M. (2012). PROMETHEE Yöntemi̇ Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobi̇ Seçi̇mi̇ Ve Bi̇r Uygulama. Journal Of Yaşar University, 7(28), 4708–4721. Https://Doi.Org/10.19168/Jyu.39764
• Sungur, O., & Maden, I. S. (2016). Tr61 Bölgesi ( Antalya , Isparta , Burdur ) İmalat Sanayi Sektörlerinin PROMETHEE Yöntemi İle Sıralanması. Ege Akademik Bakış Dergisi, 16(4), 641–654.
• Tc Maliye Bakanlığı, Ve H. (2018). Yıllık Ekonomik Rapor 2018.
• Topak, M. S., & Çanakçıoğlu, M. (2019). Banka Performansinin Entropi̇ Ve Copras Yöntemi̇ İle Değerlendi̇ri̇lmesi̇: Türk Bankacilik Sektörü Üzeri̇ne Bi̇r Araştirma. Mali Çözüm İsmmmo, 29(154), 107–132.
• Tunca, M. Z., Ömürbek, N., Cömert, H. G., & Aksoy, E. (2016). Opec Ülkeleri̇ni̇n Performanslarinin Çok Kri̇terli̇ Karar Vermeyöntemleri̇nden Entropi̇ Ve Maut İle Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(22998), 1–12. Https://Doi.Org/10.21076/Vizyoner.245987
• Uçkun, N., & Girginer, N. (2012). Girişimciliği Etkileyen Faktörler : Eskişehir Organize Sanayi Bölgesindeki Metal Sektörü Girişimcilerine Yönelik Bir Uygulama. Girişimcilik Ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 1(1), 97–113.
• Ulutaş, A. (2019). Entropi Tabanli Edas Yöntemi̇ İle Loji̇sti̇k Fi̇rmalarinin Performans Anali̇zi̇. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, 23, 53–66. Https://Doi.Org/10.18092/Ulikidince.458754
• Ural, M., Demireli, E., & Güler Özocak, S. (2018). Kamu Bankalarinda Performans Anali̇zi̇: Entropi̇ Ve Waspas Yöntemleri̇ İle Bi̇r Uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti Tüsü Dergisi Pamukkale, 31, 129–141. Https://Doi.Org/10.30794/Pausbed.414721
• Uygurtürk, H., & Korkmaz, T. (2012). Finansal Performansın Topsıs Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2), 95–115. Https://Doi.Org/10.17153/Eoguiibfd.24873
• Uzun, S., & Kazan, H. (2016). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Ahp TOPSIS Ve PROMETHEE Karşılaştırılması: Gemi İnşada Ana Makine Seçimi Uygulaması. Journal Of Transportation And Logistics, 1(1), 99–113. Https://Doi.Org/10.22532/Jtl.237889
• Yavuz, V. A. (2016). Coğrafi Pazar Seçiminde PROMETHEE V E Entropi Yöntem Lerine Dayalı Ç Ok Kriterli Bir Analiz : Mobilya Sektöründe Bir Uygulama. Niğde Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 163–177.
• Yıldırım, M., Altan, M., & Gemici, R. (2018). Kurumsal Yönetim İle Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Etropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS Yöntemi İle Değerlendirilmesi: Bist’de İşlem Gören Gıda Ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma. Muhasebe Ve Vergi Uygulamaları Dergisi Temmuz, 11(2), 130–152.