YENİ DİNİ HAREKETLERE GİRİŞTEKİ RİTÜEL VE UYGULAMALAR

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 24, 30.06.2022

Süleyman Turan , Zehra Bayraktar

https://doi.org/10.24013/jomelips.975142

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada yeni dini hareketler olarak nitelenen oluşumlara üyelik süreci ve üyelik için gerçekleştirilen ritüeller ve uygulamalar inceleme konusu yapılmaktadır. Mutlak otoriteye sahip bir karizmatik lider ve belirli bir ideoloji etrafında toplanma özellikleriyle ön plana çıkan yeni dini hareketler, geleneksel dini anlayış ve kurumlara meydan okuyarak onların yerini almaya çalışmaktadır. Bu açıdan söz konusu hareketlerin farklı yönleriyle sorgulandıkları ve çeşitli araştırmalara konu edildikleri görülmektedir. Yeni dini hareketlerin sorgulanan ve merak edilen yönlerinden biri de hiç kuşkusuz insanların bu tür oluşumlara katılım süreçlerine ilişkindir. Yeni dini hareketlerin önemli bir bölümü yeni elde ettikleri üyeleri gruba dahil ederken bir takım ritüel, uygulama ve sembollere yer vermektedir. Bazı YDH’ler, vaftiz uygulamasında olduğu gibi, içinden çıktıkları ya da etkilendikleri geleneksel dinin ritüelini aynen ya da belli oranda değişiklerle benimseyip uygularken bazı hareketler, gruba katılımı kendilerine özgü nitelikler taşıyan ayin ya da törenler ile gerçekleştirmektedir. Bazı hareketlerde bu doğrultudaki inanç ve uygulamalara oldukça önem atfedilmesi de dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Dini Hareketler, Üyelik, Ritüeller, İnisiyasyon Töreni, Vaftiz.

Kaynakça

• Aras, A. (2020). “Vudu”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 580-583). 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Aydın, M. (2010). Türkiye’ye Yönelik Batı Kökenli Cereyanlar, İstanbul: Nüve Kültür Merkezi Yayınları.
• Aytop, N. N. (2019). Modern Kore’deki Yeni Dini Hareketlerden Won Budizmi ve Cheondogyo, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Barker, E. (1999). “New Religious Movements”, Bryan Wilson & Jamie Cresswell (eds.), New Religious Movements içinde (s. 5-31), New York: Routledge.
• Barrett, D. V. (2006). “Builders of The Adytum”, Peter B. Clarke (Ed.), Encyclopedia of New Religious Movements içinde (s. 86) , London and New York: Routledge.
• Battal, E. (2020). “Sukyo Mahikari”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 497-500), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Battal, E. (2020). “Aum Shinrikyo”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 77-80), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Baumann, M. (2006). “Friends of The Western Buddhist Order”, Peter B. Clarke (Ed.), Encyclopedia of New Religious Movements (s. 219-220), New York: Routledge.
• Billioud, S. (2020). Reclaiming The Wilderness: Contemporary Dynamics of The Yiguandao, America: Oxford University Press.
• Brown, K. McCarthy (1991). Mama Lola. A Vodou Priestess in Brooklyn, Berkeley: University of California Press.
• Capone, S. (2010). Searching for Africa in Brazil: Power and Tradition in Candomble, London: Duke University Press.
• Çelebi, N. (2020). “Yiguandao”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 619-621), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Eliade, M. (2005). Dinler Tarihi: İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi (Çev. Mustafa Ünal), Konya: Serhat Kitabevi.
• Enroth, R. (1998). Tarikatlar ve Yeni Dinler (Çev. Levent Kınran), İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
• Erbaş, A. (1998). Hıristiyan Ayinleri (Sakramentler), İstanbul: Nun Yayıncılık.
• Erbaş, A. (2004). “Muhtelif Dinlerde Su Motifi”, Ekev Akademi Dergisi, Cilt 8, Sayı 20, s. 241-258.
• Erdem, M. (1995). “Hıristiyanlıktaki Vaftiz Anlayışı Üzerine Bir Araştırma”, Ankara İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 34, Sayı 1, s. 133-154.
• Erica, B. (2018). “Aum Shinrikyo”, Lukas Pokorny and Franz Winter (Ed.), Handbook of East Asian New Religious içinde (s. 193-210), Boston: Brill.
• Eroğlu, A. H. (2018a). “Hıristiyanlık”, Mustafa Alıcı ve Süleyman Turan (Ed.), Dinler Tarihi içinde (s. 425-478), İstanbul: Lisans Yayınları.
• Eroğlu, A. H. (2018b). “Hıristiyanlık”, Baki Adam (Ed.), Dinler Tarihi içinde (s. 135-196), Ankara: Grafiker Yayınları.
• Fortacı, T. (2020). “İsis Kardeşliği”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 267-270), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Gonzalez, W. M. (2004). Santeria: The Religion, Faith, Rites, Magic, America: Llewellyn Publications.
• Güç, A. (2004). Satanizm: Şeytana Tapınmanın Yeni Adı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Güç, A. (2020). “Satanizm”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 448-452), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Günay, N. (2011). Türkiye’de Yeniçağ İnançları, 1. Baskı, Isparta: Manas Yayınevi.
• Güneş, A. (2020). “Mungiki”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 363-365), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Işık, R. (2006). “Mormonluk ve Mormon Kilisesi Üzerine Bir Araştırma”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, s. 189-190.
• Jakson, A. (2008). Mormonism Explained What Latter-day Saints Teach and Practice, Wheaton Illinois: Crossway Books.
• Jean, J. J. (2004). God in The Haitian Voodoo Religion, America: Dorrance Publishing Co.
• Kayadibi, F. (1992). “Yehova Şahitleri”, Diyanet İlmi Dergi, Cilt 28, Sayı 2, s. 83-90.
• Kirman, Mehmet Ali (2014). “Yeni Dini Hareketler: Tanım ve Kapsam”, Yeni Dini Hareketler, ed. Süleyman Turan - Faruk Sancar, İstanbul: Açılım Kitap.
• Köse, A. (2019). Milenyum Tarikatları: Batı’da Yeni Dini Akımlar, 6. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• LeWarne, C. P. (2009). Love Israel Family: Urban Commune, Rural Commune, London: University of Washington Press.
• Lucas, P. C. (1995). The Odyssey of A New Religion: The Holy Order of Mans from New Age to Orthodoxy, America: India University Press.
• Meslin, M. (2005). “Baptism”, Lindsay Jones (Ed.), Encyclopedia of Religions içinde (s. 779-783), c. II., 2. Baskı, USA: Thomas Gale.
• Mormon Kitabı: İsa Mesih Hakkında Başka Bir Tanıklık, Almanya, 2019.
• Mutallimova, A. (2020). “Yedinci Gün Adventistleri”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 604-605), İstanbul: Okur Akademi.
• Özkan, A. R. (2002a). “Amerikan Fundamentalizminin Dünü Bugünü”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 0, Sayı 18, s. 33-47.
• Özkan, A. R. (2002b). Fundamentalist Hristiyanlık: Yedinci Gün Adventizmi, 1. Baskı, Ankara: Alperen Yayınları.
• Özkan, A. R. (2006). Kıyamet Tarikatları, İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2006.
• Özkan, Cuma (2020). “Ciji Gongde Hui”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 127-129), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Rasmussen, J. (2018). “Sacrificial Temporality”, Ethnographies of Organized Violence and Militant Mobilization (s. 119-146), Copenhagen: Museum Tusculanum Press.
• Reader, I. (2011). A Poisonous Coctail? Aum Shinrikyo’s Path to Violence, Copenhagen: NIAS Press.
• Rijckenborgh, J. V. (2006). “Lectorium Rosicrucianum”, Peter B. Clarke (Ed.), Encyclopedia of New Religious Movements (s. 338-339). London and New York: Routledge.
• Sayım, H. (1996). “Dinlerde Kozmogoni ve Yaratılış Açısından Suyun Yeri”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 9, s. 127-139.
• Sherbok, D. C. (2000). Messiaanic Judaism, London and New York: Continuum.
• Sproul, R. C. (1992). Essential Truths of The Christian Faith, America: Copyright.
• Şahin, N. (2020). “Altın Gül-Haç Okulu”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 50-51). 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Tanyu, H. (2006). Yehova Şahitleri, 1. Baskı, Ankara: Elips Kitap Yayınları.
• Temiztürk, H. (2020). “Hıristiyanlıkta Bebek Vaftizin Meşruiyeti Üzerine Tartışmalar”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, Cilt 24, Sayı 1, s. 27-46.
• Turan, S. – Battal, E. (2020a). “Giriş: Yeni Dini Hareketler”, Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 11-16), ed. Süleyman Turan – Emine Battal, İstanbul: Okur Akademi.
• Turan, S. – Battal, E. (2020b). “Yeni Dini Hareketler”, Dinler Tarihi içinde (s. 507-538), İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Turan, Şeyma (2020). “Sevgi Ailesi”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 473-475), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Turgut, R. (2020). “Kutsal Mans Düzeni”, Süleyman Turan ve Emine Battal (Ed.), Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi içinde (s. 312-314), 1. Baskı, İstanbul: Okur Akademi.
• Wilkinson, G. (2018). “Sukyo Mahikari”, Lukas Pokorny and Franz Winter (Ed.), Handbook of East Asian New Religious (s. 176-192), Boston: Brill.
• Williams, R. (2019). Brady An Introduction to Swaminarayan Hinduism, 3. Baskı, America: Cambridge University Press.
• Yao, Y. (2018). “Fojiao Ciji Gongde Hui”, Lukas Pokorny and Franz Winter (Ed.), Handbook of East Asian New Religious içinde (s. 451-468), Boston: Brill, 2018.
• Yılmaz, N. (2015). “Tertullian’ın Vaftiz Anlayışı”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 17, Sayı 31, s. 121-140.