The problematic of classification in urban theories: An analysis of the works of Manuel Castells

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 65 - 82, 28.12.2023

Umut Seren Yarım Altunay

Öz

Urban theories are constantly evolving with historical and socio-economic changes and various theoretical approaches emerge in this process. In this article, the Classical Urban Theories of the 19th century, the Chicago School which emerged in the early 20th century, and the Neo-Marxist Urban Theories, which are also considered as Contemporary, will be examined. These theories are categorized either historically, methodologically, spatially, or about powerful currents of thought such as Marxism, Positivism, and Post-Modernism. The main purpose of this article is to examine the characteristics of these theories about the city, how they approach the city and which methodological approaches they adopt, and to reveal the problem of categorization. As a concrete example, this problem will be addressed and discussed within the framework of various theories of Castells. Although still often labeled as a neo-Marxist urban theorist, Castells’ contemporary works strive to comprehend cities through the lens of the 21st century’s Dynamics and are quite different from his first important work “The Urban Question”. In this article, the theorist’s contributions to urban theories, how his theories were shaped in different periods, and how these theories shed light on understanding current cities are emphasized. As a result, the article analyzes Castells’ works in this context.

Anahtar Kelimeler

Urban theories, Classification, Neo-Marxism, Manuel Castells, Space of places, Space of flows

Kent kuramlarında sınıflandırma sorunsalı: Manuel Castells’in eserleri üstünden bir çözümleme

Öz

Kent kuramları, tarihsel ve sosyo-ekonomik değişimlerle birlikte sürekli evrilmekte ve bu süreçte çeşitli teorik yaklaşımlar ortaya çıkmaktadır. Bu makalede 19. yüzyılın Klasik Kent Kuramları, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan Chicago Okulu, çağdaş olarak da ele alınan Neo-Marksist Kent Kuramları incelenecektir. Bu kuramlar sınıflandırılırken tarihsel, metodolojik ve mekansal boyutlar gibi çeşitli ölçütler temelinde olduğu gibi aynı zamanda Marksizm, Pozitivizm ve Post-Modernizm gibi belirgin düşünce akımlarıyla ilişkilendirilerek de kategorize edilmişlerdir. Makalenin temel amacı, bu kuramların kentle ilgili hangi özellikler çerçevesinde şekillendiğini, kente nasıl yaklaştıklarını ve hangi metodolojik yaklaşımları benimsediklerini incelemek ve sınıflandırma sorununu ortaya koymaktır. Bu sorun somut bir örnek olarak hala neo-Marksist kent kuramcısı olarak anılan fakat günümüzde 21. yüzyıl dinamikleriyle kentleri anlamaya çalışan ve ilk önemli eseri olan “Kent Sorunu” (The Urban Question) kitabından oldukça farklı bir yöne kayan Castells’in değişik tarihsel evrelerdeki farklı teorileri çerçevesinde ele alınacak ve tartışılacaktır. Bu makalede teorisyenin kent kuramlarına yaptığı katkılar, teorilerinin farklı dönemlerde ne yönde şekillendiği ve bu teorilerin günümüz kentlerini anlamada akademik yazına nasıl ışık tuttuğu üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak makalede Castells’in eserleri referans alınarak bu bağlamda bir çözümleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kent kuramları, Sınıflandırma, Neo-Marksizm, Manuel Castells, Yerler uzamı, Akışlar uzamı

Kaynakça

• Abbott, A. (1997). Of time and space: The contemporary relevance of the Chicago School. Social Forces, 75(4), 1149-1182. https://doi.org/10.1093/sf/75.4.1149
• Al-Rebholz, A. (2017). Kent kuramları: Klasikler ve çağdaşlar. M. Talas, ve E. Yiğit (Ed.), içinde Kent sosyolojisi (ss. 135-164). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Bahçeci, H., & Öktem, M. (2019). Küreselleşme sürecinde kentselliğin dönüşümü: Toplumsal, teknolojik ve mekânsal süreçler üzerine bir inceleme. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, (2), 284-300. https://doi.org/10.33712/mana.597185
• Bradley, C., Seong, J., Smit, S., & Woetzel, J. (2022). On the cusp of a new era? Newyork, Mckinsey Global Institute. https://www.mckinsey.com/capabilities/risk-and-resilience/our-insights/on-the-cusp-of-a-new-era (Erişim tarihi: 16.08.2023)
• Brenner, N., & Keil, R. (2013). Küresel kentlerden kentselliğin küreselleşmesine. Birikim dergisi (Çev. M. Üçoğlu), 16 Şubat. https://www.birikimdergisi.com/guncel/590/kuresel-kentlerden-kentselligin-kuresellesmesine (Erişim tarihi: 16.08.2023)
• Castells, M. (1977). The urban question: A Marxist approach (Çev. A. Sheridan). Londra: Edward Arnold.
• Castells, M. (1983). The city and the grassroots: A cross-cultural theory of urban social movements. California: University of California Press.
• Castells, M. (1989). Informational city: Information technology, economic restructuring and the urban-regional process. Cambridge: Blackwell.
• Castells, M. (1991). The informational city: Economic restructuring and urban development. New York: John Wiley & Sons.
• Castells, M. (1997). Citizen movements, information, and analysis: An interview with Manuel Castells. City, 2(7), 140-155.
• Castells, M. (2002). Urban sociology in the twenty-first century. Cidades- Comunidades e Territórios, (5), 9-19.
• Castells, M. (2008). Enformasyon çağı: Ekonomi, toplum ve kültür: ağ toplumunun yükselişi (Cilt 1). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M. (2008). Interview with Manuel Castells. Chinese Journal of Communication, 1(1), 3-6.
• Castells, M. (2010). Preface to the 2010 edition of the rise of the network society. United Kingdom: Blackwell Publishing.
• Castells, M. (2017). Kent sınıf iktidar (Çev. A. Türkün). Ankara: Phoenix.
• Castells, M., & Godard, F. (1974). Monopolville: L'Entreprise, l'état, l'urbain. Paris: Mouton.
• Castells, M., ve Ince, M. (2006). Manuel Castells'le söyleşiler (Çev. E. Kılıç). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castells, M., Cherki, E., Godard, F., & Mehl , D. (1978). Crise du logement et movements sociaux urbains. Paris: Ecoles des Hautes Etudes en Science Sociale.
• Duru, B., & Alkan, A. (2002). Giriş: 20. yüzyılda kent ve kentsel düşünce. B. Duru, ve A. Alkan (Ed.), içinde 20. yüzyıl kenti (ss. 7-26). Ankara: İmge Yayınevi.
• Engels, F. (2013a). İngiltere'de emekçi sınıfın durumu (Çev. O. Emre). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Engels, F. (2013b). Konut sorunu (Çev. T. Genç). Ankara: Alter Yayıncılık.
• Güllüpınar, F. (2013). Kent kuramları. F. Güneş (Ed.), içinde Kent sosyolojisi (ss. 50-83). Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Harvey, D. (1985a). The urbanization of capital: Studies in the history and theory of capitalist urbanization. USA: The Johns Hopkins University Press.
• Harvey, D. (1985b). Consciousness and the urban experience. Oxford: Basil Blackwell.
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin durumu. İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, D. (2002). Sınıfsal yapı ve mekânsal farklılaşma kuramı. B. Duru & A. Alkan (Ed.), içinde 20. Yüzyıl kenti (ss. 147-172), Ankara: İmge Yayınevi.
• Harvey, D. (2016). Sosyal adalet ve şehir (Çev. M. Moralı). İstanbul: Metis.
• Harvey, D. (2020). Kent deneyimi. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Hess, A. (2001). Concepts of social stratification: European and American models. London: Palgrave Macmillan.
• Judd, D. (2011). Theorizing the city. D. Judd & D. Simpson (Eds.), in The city, revisited: Urban theory from Chicago, Los Angeles, and New York (pp. 3-20), London: University of Minnesota Press.
• Keleş, R. (2017). Kentleşme politikası. Ankara: İmge Yayınevi.
• Kurtuluş, H. (2010). Kent sosyolojisinde değişen kavrayışlar ve Türkiye. Ö. Uğurlu, N. Pınarcıoğlu, A. Kanbak & M. Şiriner (Ed.), içinde Kent sosyolojisi çalışmaları (ss. 177-226). İstanbul: Örgün.
• Lefebvre, H. (1976). The survival of capitalism (Çev. F. Bryant). Newyork: Allison & Busby.
• Lefebvre, H. (2019a). Kentsel devrim (Çev. S. Sezer). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (2019b). Mekânın üretimi (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Martindale, D. (2000). Şehir kuramı. A. Aydoğan (Ed.), içinde Şehir ve cemiyet (ss. 35-100), İstanbul: İz Yayıncılık.
• McKenzie, R. (2020). İnsan topluluklarının çalışılmasında ekolojik yaklaşım. R. Park & E. Burgess (Ed.), içinde Şehir: Kent ortamındaki insan davranışlarının araştırılması üzerine öneriler (Çev. P. Karababa Kayalıgil, ss. 107-124), Ankara: Heretik Yayınları.
• Merrifield, A. (2017). Yeni kent sorunu. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Merrifield, A. (2019). Metromarksizim: Şehrin marksist bir hikayesi (Çev. B. Ersöz). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Mumford, L. (2019). Tarih boyunca kent: Kökenleri, geçirdiği değişimler ve geleceği (Çev. G.K. Tosun). İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• Park, R. (1936). Human ecology. American journal of sociology, 42(1), 1-15.
• Park, R. (2020). Şehir: Kent ortamındaki insan davranışlarının araştırılması üzerine öneriler. R. Park & E. Burgess (Ed.), içinde Şehir: Kent ortamındaki insan davranışlarının araştırılması üzerine öneriler (Çev. P. Karababa Kayalıgil, ss. 37-88), Ankara: Heretik Yayınevi.
• Pınarcıoğlu, N.Ş., Kanbak, A., & Şiriner, M. (2010). Kent kuramları. Ö. Uğurlu, N. Pınarcıoğlu, A. Kanbak & M. Şiriner (Ed.), içinde Türkiye perspektifinden kent sosyolojisi çalışmaları (ss. 71-102), İstanbul: Örgün Yayınları.
• Querrien, A. (2007). Géraldine Pflieger, De la ville aux réseaux/dialogues avec Manuel Castells, 2006. In Les Annales de la Recherche Urbaine (Vol. 103, No. 1, pp. 215-217). Persée-Portail des revues scientifiques en SHS.
• Rossi, U. (2019). Critical urban theory. A. Orum (Ed.), in The wiley blackwell encyclopedia of urban and regional studies (pp. 1-11). Torino: John Wiley & Sons Published. doi:10.1002/9781118568446.eurs0067
• Serter, G. (2013). Şikago okulu kent kuramı: Kentsel ekolojik kuram. Planlama Dergisi, 23(2), 67-76. Simmel, G. (2009). Metropol ve zihinsel hayat. G. Simmel (Ed.), içinde Bireysellik ve kültür (ss. 317-329), İstanbul: Metis Yayınları.
• Soja, E. (2019). Postmodern coğrafyalar (Çev. Y. Çetin), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Şengül, H. (2001). Sınıf Mücadelesi ve kent mekanı. Praksis Dergisi, (2), 9-31.
• Şengül, T. (2009). Kentsel çelişki ve siyaset: Kapitalist kentleşme süreçlerinin eleştirisi. Ankara: İmge Kitabevi. Tekkanat, S., & Türkmen, S. (2018). Tarih boyunca kent formlarının biçimlenişi üzerine bir inceleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 107-124.
• Turut, H., & Özgür, M. (2018). Klasik kent kuramlarından eleştirel kent kuramlarına geçiş bağlamında kentleri yeniden okumak. Ege Coğrafya Dergisi, 27(1), 1-19.
• Türk, S.M. (2015). 20. yüzyıl kent kuramları. Gazi üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 2(3), 41-59.
• Weber, M. (2010). Şehir: Modern kentin doğuşu (D. Martindale & G. Neuwirth (Eds), Çev. M. Ceylan), İstanbul: Yarın Yayınları.
• Weber, M. (2012). Ekonomi ve toplum II.Cilt (Cilt 2). İstanbul: Yarın Yayınları.
• Wirth, L. (2002). Bir yaşam biçimi olarak kentlileşme. B. Duru & A. Alkan (Ed.), içinde 20. yüzyıl kenti (ss. 77-106). Ankara: İmge Yayınevi.
• Yarım Altunay, U. (2022). Aktör-yapı ikiliğinde Lefebvre, Castells ve Harvey’in metodolojisi: Karşılaştırmalı bir yöntem. N. Sarıgüzel (Ed.), içinde Sosyal beşeri ve idari bilimler alanında uluslararası araştırmalar XIX (ss. 317-334), İstanbul: Eğitim Yayınevi.