In the field of interior architecture, the ceiling plane has predominantly been conceptualized as a passive surface, primarily serving to conceal technical infrastructure or support visual continuity; while its potential as an active design component in shaping spatial organization has remained limited. In contemporary practice, however, the implementation of performance-based systems at the interior scale has repositioned such planes as responsive interfaces that interact with environmental data. This study aims to investigate how ceiling systems, when shaped through performance-driven design approaches, can generate formal expression and structure behavioral organization within interior environments by mediating the control of physical conditions.
Accordingly, six projects developed through performance-based design strategies: The Lowline Lab (USA), Philips Lighting Atrium (Netherlands), Kunsthaus Graz (Austria), Resonant Chamber (USA), LAVA Axon (Germany), and the Voxman Music Building – Iowa Concert Hall (USA) were selected as research cases via purposive sampling. Each project was analyzed through visual and technical documentation, using a framework structured around ten parameters grouped under two analytical axes: “Spatial Expression” (formal articulation, material–tactile effect, atmospheric staging, spatial organization, contextual interaction) and “Behavioral Organization Potential” (user interaction potential, directional influence, focal emphasis, scenario adaptability, perceptual comfort). Findings reveal that ceiling systems designed through performance-based approaches operate beyond basic functions of environmental control, emerging instead as multilayered design interfaces that shape spatial identity, organize user behavior, and construct experiential atmospheres.
The research thus opens up a discussion on how interior space can be conceived as a productive and transformable domain through the interplay of environmental, formal, and behavioral parameters.
Performance-Based Design Physical Environmental Control Interior Architecture Interior Space Ceiling Design
İç mimarlık alanında tavan düzlemi, çoğunlukla teknik altyapıyı barındıran ya da görsel bütünlüğün sağlanmasına hizmet eden edilgen bir yüzey olarak ele alınmış; mekansal kurgunun biçimlenmesinde etkin bir tasarım bileşeni olarak değerlendirilmesi ise sınırlı kalmıştır. Oysa çağdaş pratikte, performans temelli sistemlerin iç mekan ölçeğinde uygulanması ile birlikte, düzlemler çevresel verilerle etkileşim kuran etken arayüzler haline gelmeye başlamıştır. Bu çalışmanın temel amacı, performans temelli tasarım anlayışıyla biçimlendirilen tavan sistemlerinin, fiziksel çevreyi kontrol etme biçimi üzerinden iç mekanda biçimsel ifade üretimi ve davranışsal örgütleme potansiyelini incelemektir.
Bu kapsamda, performans odaklı tasarım stratejileri doğrultusunda kurgulanmış olan altı proje: The Lowline Lab (ABD), Philips Aydınlatma Atrium (Hollanda), Kunsthaus Graz (Avusturya), Resonant Chamber (ABD), LAVA Axon (Almanya) ve Voxman Müzik Binası – Iowa Konser Salonu (ABD) amaçlı örnekleme yöntemi ile analiz birimleri olarak seçilmiştir. Söz konusu projeler, görsel ve teknik dokümantasyon üzerinden incelenmiş ve “Mekansal İfade” (biçimsel temsil, malzeme-doku etkisi, atmosfer kurgulama, uzamsal örgütleme, bağlamsal etkileşim) ile “Davranışsal Örgütlenme Potansiyeli” (kullanıcı etkileşimi potansiyeli, yönlendirme potansiyeli, odaklama etkisi, kullanım senaryolarına adaptasyon, algısal konfor niteliği) olmak üzere iki eksen altında yapılandırılmış on parametre doğrultusunda analiz edilmiştir. Bulgular, performans temelli yaklaşımla tasarlanan tavan sistemlerinin, fiziksel çevre kontrolü olarak tanımlanan temel işlevlerinin ötesinde; mekanın biçimsel kimliğini şekillendiren, kullanıcı davranışını örgütleyen ve deneyimsel atmosferi kuran çok katmanlı bir tasarım arayüzüne dönüşme potansiyelini ortaya koymaktadır.
Araştırma, çevresel, biçimsel ve davranışsal veriler arasında kurulan etkileşim üzerinden iç mekanın nasıl üretken ve dönüştürülebilir bir düzleme taşınabileceğini tartışmaya açmaktadır.
Performans Temelli Tasarım Fiziksel Çevre Kontrolü İç Mimarlık İç Mekan Tavan Tasarımı
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | İç Mimarlık |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2025 |
Gönderilme Tarihi | 28 Mayıs 2025 |
Kabul Tarihi | 4 Ağustos 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 2 Sayı: 2 |