Norman Rockwell’in ‘Rosie the Riveter’ İsimli Propaganda Afişinin Göstergebilimsel Analizi

Yıl 2024, , 69 - 99, 15.04.2024

Bahar Şirin

https://doi.org/10.18094/josc.1386539

Öz

Bir düşünce veya eylemi, belli amaçlar çerçevesinde yaymak olarak açıklanan propaganda, tarihte pek çok kez siyaset ve politikanın ayrılmaz bir parçası olarak düşünülmüştür. Sanatın ve görsel iletişim araçlarının propaganda üretiminin ana kaynakları olduğu bu süreçte üretilen afişler, özellikle savaş dönemlerinde ülkelerin izlediği politikaların anlaşılmasında önemli bir konuma sahip olmuştur. Propagandalar, ülkelerin kendi siyaset ve politikaları doğrultusunda yerel halkın ve düşman tarafın yönlendirilebilmesine olanak tanıdığı için özellikle Amerika, Almanya ve İngiltere gibi ülkeler tarafından sıklıkla başvurulan algı metotları olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sırasında Amerika’da azalan erkek nüfusun, ekonomide yarattığı iş gücü açığını kapatmak amacıyla başlatılan Perçinci Rosie kampanyasının ürünü olan afişler de kitleleri yönlendirme ve yönetme gücüne sahip olmaları nedeniyle propaganda örnekleri arasında sayılabilmektedir. Bu çalışmada ise Norman Rockwell tarafından üretilen Rosie the Riveter afişini düzanlam ve yananlam katmanları ile inceleyerek örtük anlamları ortaya çıkarmak, Amerika’nın savaş sırasında kadınlara ve savaşın taraflarına yönelik izlediği politikayı tartışmak ve bu çerçevede afişin, hangi propaganda türü altında yer aldığını ve hangi tekniklerin kullanıldığını ifade etmek amaçlanmıştır. Roland Barthes’ın göstergebilimsel analiz yönteminin kullanıldığı çalışmanın ilk kısmında, propagandanın kavramsal olarak gelişimine ve propaganda tekniklerine odaklanılmış; çalışmanın devamında ise Norman Rockwell’in sanatsal yaklaşımı çerçevesinde Rosie the Riveter afişinin göstergebilimsel analizine yer verilmiştir. Analizler doğrultusunda ise Rosie the Riveter afişinin, Amerika’nın kadın nüfusu iş gücüne dahil etme amacının yanı sıra başta Almanya olmak üzere savaşın tarafları üzerinde üstünlük algısı yaratmak amacıyla kullanılmış olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte afişin “siyasal” ya da “beyaz propaganda” olarak tanımlanabileceği ve afişin üretiminde “transfer”, “halktan biri” ve “herkes yapıyor” propaganda tekniklerinin kullanıldığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Propaganda, Propaganda Afişi, Propaganda Sanatı, Norman Rockwell, Göstergebilimsel Analiz

Semiotic Analysis of Norman Rockwell’s Propaganda Poster Named ‘Rosie the Riveter’

Öz

This study examines the Rosie the Riveter poster produced by Norman Rockwell as a product of the Rosie the Riveter campaign launched during the Second World War in order to fill the labor shortage caused by the decreasing male population in America. In this context, the study aims to reveal the implicit meanings by examining the Rosie the Riveter poster with layers of literal and connotative meaning; to discuss America’s policy towards women and the parties to the war during the war; and within this framework, to express which type of propaganda the poster falls under and which techniques are used. In the first part of the study in which Roland Barthes’ semiotic analysis method was used; the conceptual development of propaganda and propaganda techniques were explained, and in the continuation of the study, the semiotic analysis of the Rosie the Riveter poster was made within the framework of Norman Rockwell’s artistic approach. In line with the analysis, it was concluded that the Rosie the Riveter poster was used to create a perception of superiority over the parties to the war, especially Germany, as well as Americ’s aim to include the female population in the labor force. In addition, it was understood that the poster could be defined as “political” or “white propaganda” and that “transfer”, “plain folk” and “bandwagon” propaganda techniques were used in the production of the poster.

Anahtar Kelimeler

Propaganda, Propaganda Poster, Propaganda Art, Norman Rockwell, Semiotic Analysis

Kaynakça

• Aguierre, R. (2018). The evolution of the "We can do it" poster and American feminist movements. McNair Research Journal SJSU, 14, 1-22. https://scholarworks.sjsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=mcnair
• Aldana, M. (2003). How Norman Rockwell became an essential part. [Doktora tezi, Seton Hall Üniversitesi]. Seton Hall University. https://scholarship.shu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1668&context=dissertations
• Altay, S., & Uğur, U. (2018). Sinemanın propaganda aracı olarak kullanılması: Ben Küba filmi. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 4(8), 13-32. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aydinsanat/issue/43511/531879
• Altun Uçkaç, S. (2010). Hitler Almanyası'nda sanat ve propaganda. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(5), 23-39. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192578
• Altun, A. (t.y.). Propaganda öğretimi. [PowerPoint sunumu]. https://www.medyaokuryazarligi.gov.tr/userfiles/files/moyhizmeticiegitimSunum2.pdf
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. (Çev: B. Vardar, & M. Rifat) Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Barthes, R. (1991). Mythologies. The Noonday Press.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven. (Çev: M. Rifat, & S. Rifat) Yapı Kredi Yayınları.
• Benoit, M. M., & Scardellato, G. P. (1985). The flesh made word: The Vatican archives and the study of Canadian history 1600-1799. Archivaria, (20), 67-78. https://archivaria.ca/index.php/archivaria/article/view/11177/12115
• Boyraz, B. (2014). Amerika Birleşik Devletleri örnekleminde İkinci Dünya Savaşı dönemi kadın işgücü temalı propaganda posterleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(34), 431-442. https:// www.sosyalarastirmalar.com/articles/propaganda-posters-on-women-labour-during-the-second-world-war-within-the-sample-of-united-states-of-america.pdf
• Camankulova, R. (2013). Kırgız belgesel sinemasında propaganda. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 2(6), 100-121. https://dx.doi.org/10.7816/idil-02-06-07
• Chain, J. (2014). Painting a picture of womanhood: Images of Rosie the Riveter. New Errands: The Undergraduate Journal of American Studies, 2(1), 15-18. https://journals.psu.edu/ne/article/view/59256/58980
• Chidgey, R. (2018). Feminist afterlives: Assemblage memory in activist times. Palgrave Macmillan.
• Çakı, C. (2018). Birinci Dünya Savaşı’ndaki Alman propaganda kartpostallarında kullanılan karikatürlerde Türklerin sunumunun göstergebilimsel açıdan incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (29), 73-94. https://doi.org/10.31123/akil.514452
• Çakı, C. (2018). Nazi Almanyası etkisindeki İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin propaganda posterleri üzerine inceleme. Selçuk İletişim, 11(2), 252-272. https://doi.org/10.18094/josc.397107
• Çakı, C. (2019). Mao Zedong'un kült liderlik propagandasında kullanılan posterlerin göstergebilimsel analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 189-210. https://doi.org/10.18037/ausbd.566789
• Demirtaş, A. (2004). Temel ikna teknikleri: Tutum oluşturma ve tutum değiştirme süreçlerindeki etkilerinin altında yatan nedenler üzerine bir derleme. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 19(3), 73-91. https://docplayer.biz.tr/2634704-Temel-ikna-teknikleri-tutum-olusturma-ve-tutum-degistirme-sureclerindeki-etkilerinin-altinda-yatan-nedenler-uzerine-bir-derleme.html
• Downs, R. B. (1954). Milletler üzerinde en çok tesir yapmış onbeş kitap. (Çev: F. Olşen) Türk Kütüphaneciliği, 3(2), 144-162. http://www.tk.org.tr/index.php/TK/article/view/2264/2230
• Erdoğan, İ. (2011). İletişimi anlamak. Erk Yayınları.
• Eroğlu, M. A. (2018). Kızılderililer ve kıyafetler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1677-1694. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/549104
• Fellows, E. F. (1959). Propaganda: History of a word. American Speech, 34(3), 182-189. https://doi.org/10.2307/454039
• Friedan, B. (1963). The feminine mystique. The Vail-Ballou Press.
• Gaines, E. (2001). The semiotic analysis of myth: A proposal for an applied methodology. The American Journal of Semiotics, 17(2), 311-327. https://doi.org/10.5840/ajs200117227
• Gezer, Ö. (2017). Sanat siyaset ilişkisi: Propaganda ve protesto. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(39), 3091-3110. https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1514484314.pdf
• Gürgen, H. (1990). Propaganda. Kurgu, 8(2), 135-157. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurgu/issue/59614/858842
• Hammack, R., & Mitchell, L. (2018). Inquire with Rockwell. The Oregon Journal of the Social Studies, 6(2), 45-55. https://drive.google.com/file/d/1yeSfNqOfUFN7fzJ0rjwR2VxghYDcGViO/view
• Hodge, S. (2014). Gerçekten bilmeniz gereken 50 sanat fikri. Domingo.
• Honey, M. (1981). The "womanpower" campaign: Advertising and recruitment propaganda during World War II. Frontiers: A Journal of Women Studies, 6(1/2), 50-56. https://doi.org/10.2307/3346491
• Honey, M. (1984). Creating rosie the riveter: Class, gender and propaganda during World War II. The University of Massachusetts Press.
• Işık, M., Gazi, M. A., Çakı, C., & Çakı, G. (2021). Birinci Dünya Savaşı’nda Amerikan Kütüphane Derneği’nin ABD ordusuna yönelik hazırladığı propaganda posterleri üzerine inceleme. Türk Kütüphaneciliği, 35(2), 131-158. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1686759
• İlhan, K. (2011). Amerikan vatandaşı ve sosyal rol modeli oluşturulmasında Norman Rockwell illüstrasyonlarının katkısı ve irdelenmesi. (Yayın No. 293292) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• İlkdoğan, H. (2017). Göstergenin toplum düzlemindeki yeri: Toplumsal göstergebilim. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(39), 3147-3164. https://dx.doi.org/10.7816/idil-06-39-10
• Jamero, M. (2018). Rosie the Riveter and the mobilization of social change. The Chico Historian, 28, 110-117. https://www.csuchico.edu/hist/_assets/documents/chico-historian-2018.pdf#page=124
• Kalaman, S., & Bat, M. (2014). Toplumsal cinsiyet açısından Axe basın ilanlarının göstergebilimsel analizi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), 128-136. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/107210 Kaymak, N. N. (2022). Kadınların yaşam memnuniyetini belirleyen sosyoekonomik faktörler: Edirne ili örneği. (Yayın No. 737241) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Köktürk, Ş., & Eyri, S. (2013). Dilbilim ve göstergebilim: Ferdinand De Saussure ve göstergebilimi anlamak. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 15(2), 123-136. http://www.fed.sakarya.edu.tr/arsiv/yayinlenmis_dergiler/2013_2/2013_2_S2.pdf
• Köseoğlu, Y., & Al, H. (2013). Bir siyasal propaganda aracı olarak sosyal medya. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 103-125. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akademikincelemeler/issue/1543/18945
• Macar, O. D. (2016). Savaşı insanileştirme çabaları ve uluslararası Kızılhaç hareketi. H. Ertin, & M. İ. Özekmekçi (Dü.) içinde, Nuran Yıldırım armağan kitabı-Tıp tarihinin peşinde bir ömür (s. 197-219). Betim Kitaplığı.
• Mengi, R. Ş. (2020). Mavi yaka çalışanlarında örgütsel iletişim doyumu ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki. (Yayın No. 653571) [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Okutan, B. (2013). Karikatürlerdeki başörtülü figürlerin göstergebilimsel analizi: Penguen dergisi örneği. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (29), 9-38. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/10290 Omay, U. (2011). Yedek işgücü ordusu olarak kadınlar. Çalışma ve Toplum, 3(30), 137-166. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2576020
• Pfaff, C. (2011). Rosie the Riveter vs. Helen the Homemaker : Advertising and the role of women in America after World War II. [Onur tezi, Richmond Üniversitesi]. University of Richmond. https://scholarship.richmond.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2291&context=honors-theses
• Rockwell, N. (1983). How I make a picture. Watson-Guptill Publications.
• Smart History. (2015, Aralık 7). Norman Rockwell, Rosie the Riveter. [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=-HRMrnPdYNM
• Sparr, A. (2000). Looking for Rosie: Women defense workers in the Brooklyn Navy Yard, 1942-1946. New York History, 81(3), 313-340. https://www.jstor.org/stable/23182271
• Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi. (2018). Kadim bir harp yöntemi: Propaganda. Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi. https://sdam.org.tr/image/foto/2018/02/15/Kadim-Bir-Harp-Yontemi-PROPAGANDA_1518683238.pdf Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu.
• Ulu, C. (2012). Çanakkale muharebeleri sırasında basının propaganda aracı olarak kullanılması: Harp Mecmuası örneği. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 10(12), 61-83. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/45104 Whitfield, V. (2015). Rosie the riveter and the kitchen soldier: Fighting the second world war from Wilmington, North Carolina. (Yayın No. 1590195) [Yüksek lisans tezi, East Carolina University]. ProQuest.
• Wollney, E., & Sternadori, M. (2019). Feminine, competent, submissive: A multimodal analysis of depictions of women in U.S. wartime persuasive messages during World War I and World War II. Visual Communication Quarterly, 26(1), 3-21. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15551393.2018.1530600?scroll=top&needAccess=true
• Wong, H. W. (2007). A riveting "Rosie": J. Howard Miller's We Can Do It! poster and twentieth-century American visual culture. [Yüksek lisans tezi, Maryland Üniversitesi]. University of Maryland. https://api.drum.lib.umd.edu/server/api/core/bitstreams/66910f41-f8ae-4edf-a259-a78467d43b26/content
• Woytinsky, W. S. (1946). Postwar economic perspectives II. prewar experience: The labor force and employment. Social Security Bulletin, 9(1), 8-16. https://www.proquest.com/docview/1310456171
• Yılmaz, A. (2020). İnsan ticaretinin kamu spotu reklamlarında sunumu: Roland Barthes'ın mit olgusu üzerinden göstergebilimsel analiz. Göç Araştırmaları Dergisi, 6(1), 8-34. https://gam.gov.tr/files/11-2.pdf