Televizyon Reklamlarının Çocuk Tüketiciler Üzerine Görsel Etkilerinin Bir İncelemesi

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 1, 78 - 98, 19.11.2013

Seher Quadır Mahmut Demir

Öz

Günümüzde reklamlar, genç nüfusun yoğun olduğu ülkemizde, çocukları ve ergenleri ürünler hakkında bilgilendirmekten çok, abartılı öğeler kullanarak onları gereksiz ve sağlıksız tüketime yönlendirmektedir. Çünkü reklamverenler, satışları artırmak amacıyla zaman zaman çocukların düşünsel ve fiziksel yapılarını olumsuz etkileyen, sürekli tüketime yönlendiren yanlış ve yanıltıcı bilgilendirme yapabilmektedirler. Böylece reklamlar, çocukların taleplerini artırmakta ve onları bilinçsiz tüketiciler haline getirmektedir. Oysa ebeveynler tarafından reklamlar eleştirilerek çocuklarında yeterli savunma mekanizmasının ve bilinçli tüketici kimliğinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle çocukların televizyon reklamlarından etkilenme düzeyleri ve ebeveynlerinin tepkileri Konya il merkezindeki ilköğretim okullarında eğitimlerine devam eden 9-14 yaş grubundaki 1054 öğrenci üzerinde incelenmiştir. Reklamların görsel öğeleri arasından yaşça küçük öğrencilerin markalara, televizyon izleme oranı yüksek olanların reklamdaki oyunculara, sosyoekonomik düzeyi yüksek olanların tanıtılan ürüne, sosyoekonomik düzeyi düşük olanların ürünün rengine, kız öğrencilerin de ürünün rengine ve dekoruna daha çok önem verdikleri saptanmıştır. Öğrencilerin % 41.8'inin reklamları inandırıcı bulmadıkları, ebeveynleri de çoğunlukla (% 85.3) reklamları izlerken eleştirdikleri halde genellikle (% 91.5) reklamını izledikleri ürünü satın almak istedikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Televizyon reklamları; reklamların görsel etkisi; çocuk tüketiciler

Kaynakça

• Akten S ve Acar Yurdigül A (2007) Çocuklara Yönelik Ürün Reklâmlarının Ebeveyn Tercih- lerine Etkisi,Risk Altındaki Çocuklar, İstanbul Üniversitesi 4. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kong. ve 4. Uluslararası Çocuk Filmleri Festi- vali ve Kong., 2. Cilt, 22-24 Ekim 2007, İstan- bul, 595-606.
• Algül N (2005) Televizyonda, Çocuklara Yö- nelik Ürünlerin Reklâmlarında Kullanılan Dilin Okul Öncesi Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkileri, Medya Eleştirileri (Toplumsal Etki- ler), Can Bilgili (der), Birinci Baskı, Beta Ya- yınları, İstanbul, 113-128.
• Altan Z (1990) Kitle İletişim Araçlarının Tüke- ticinin Korunmasındaki Rolü, Standard Derg., 29(346), Ekim, 22-24.
• Altunbaş H (2007) Çocukların Satın Alma Noktasında Marka Tercihleri “Anne ve Çocuk- lar Üzerine İnceleme, Risk Altındaki Çocuklar, İstanbul Üniversitesi 4. Uluslararası Çocuk ve