Türkiye'de Negatif Siyasal Reklamlar: 1995, 1999 ve 2002 Genel Seçimleri Üzerine Bir Analiz

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 4, 122 - 142, 19.11.2013

Şükrü Balcı

Öz

Demokratik toplumlarda siyasi parti ya da adaylar çeşitli yöntemler kullanmak suretiyle insanları etkilemeye ve kendilerine oy vermeleri konusunda ikna etmeye çalışırlar. Bu stratejilerden birisi de hiç şüphesiz negatif siyasal reklamlardır. Negatif siyasal reklamcılık, rakip adayın kişisel özelliklerine, ortaya attığı ve savunduğu düşüncelere veya üyesi olduğu partilere yönelik saldırıları içeren reklamlar olarak ön plana çıkmaktadır. Bu tür reklamlar vasıtasıyla rakip parti ya da adayın yeterliliği ve gücü sorgulanırken; seçmen nezdinde onlara ilişkin bir şüphe yaratılmak istenmektedir. İşte bir siyasal kampanya stratejisi olarak negatif siyasal reklamcılığın konu edildiği bu çalışmada, 1995, 1999 ve 2002 Genel Seçimleri'nde Türkiye'deki siyasi partilerin negatif siyasal reklamları kullanma sıklıkları, hangi tür negatif reklamlara daha çok önem verdikleri ve bu tür reklamlarda ön plana çıkarılan konuların neler olduğu tartışılmıştır. İçerik çözümlemesi bulgularına göre; negatif siyasal reklam kullanımı bakımından seçim dönemleri ve partiler arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmaktadır. Analiz edilen üç seçim dönemi içerisinde negatif siyasal reklamların en çok kullanıldığı dönem 24 Aralık 1995 Genel Seçimleri'dir. 1995 Seçimleri'nde ANAP, CHP, DYP ve RP; 1999 Seçimleri'nde CHP, DYP ve FP; 2002 Seçimleri”nde ise ANAP, CHP, DYP ve MHP siyasal kampanya çalışmalarında negatif reklamlara yer veren partiler olmuştur.

 

Anahtar Kelimeler

Negatif siyasal reklam; partiler; seçimler; içerik çözümlemesi

Kaynakça

• Abadan N (1966) Anayasa Hukuku ve Siyasal Bilimler Açısından 1965 Seçimleri’nin Tahlili, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Alver F (2003) Basında Yabancı Tasarımı ve Yabancı Düşmanlığı, Der Yayınları, İstanbul.
• Ansolabehere S and Iyengar S (1995) Going Negative: How Attack Ads Shrink and Polarize The Electorate, The Free Press, New York.
• Balcı Ş (2005) Medya ve Siyaset İlişkilerinde Siyasal Reklam: Güncel Örnekler Üzerinden Bir Değerlendirme, Z Damlapınar (Ed.), Med- ya ve Siyaset İlişkileri Üzerine, Turhan Kita- bevi, Ankara, ss. 141-176.
• Banwart M C (2002) Videostyle and Webstyle in 2000: Comparing the Gender Diferences of Candidate Presentations in Political Adverti- sing and on the Internet, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Oklahoma Graduate College, UMI Dissertation Information Servi- ce.
• Basil M, Schooler C and Reeves B (1991). Positive and Negative Political Advertising: Effectiveness of Ads and Perceptions of Can- didates, F Biocca (Ed.), Television and Politi- cal Advertising, Vol. 1: Psychologial Process- es, Lawrence Erlbaum Associates, New Jersey, pp. 245-262.
• Bettinghaus E P and Cody M J (1987) Persua- sive Communications, Holt Rinehart and Win- ston Inc., New York.
• Bostancı M N (1996) RP’yi Anlamak, Türkiye Günlüğü, 38, Ocak-Şubat, 67-70.
• Bostancı M N (1998) Siyaset, Medya ve Ötesi, Vadi Yayınları, Ankara.
• Christ W G, Thorson E and Caywood C (1994) Do Attitudes Toward Political Advertising Affect Imformation Processing of Televised Political Commercials, Journal of Broadcasting & Electronic Media, 38 (3), 251-270.
• Cumhuriyet Gazetesi 24 Kasım- 24 Aralık 1995 tarihleri arası; 18 Mart- 18 Nisan 1999 tarihleri arası; 1- 26 Ekim 2002 tarihleri ara- sındaki nüshalar.
• Damlapınar Z ve Balcı Ş (2005) Seçmenin Zihnindeki Aday İmajını Belirleyen Etkenler: 28 Mart 2004 Yerel Seçimleri Alan Araştırma- sı, Selçuk İletişim, 4 (1), 58-79.
• Devran Y (2003) Siyasal Kampanya Yönetimi: Mesaj, Strateji ve Taktikler, AND Yayınları, İstanbul.
• Elden M ve Fırlar B G (2004) The Political Promotion in the Politic Arena ‘A Historical Analysis on Turkey From 1950’s Till 2000’s’, Bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 105-136.
• Faber R J, Albert R T and Kay G S (1993). Negative Political Advertising and Voting Intent: The Role of Involvement and Alternati- ve Information Sources, Journal of Adverti- sing, 22 (4), 67-76.
• Finkel S E and Geer J G (1998) A Spot Check: Casting Doubt on the Demobilizing Effect of Attack Advertising, American Journal of Poli- tical Science, 42 (2), 573-595.
• Freedman J L, Sears D O ve Carlsmith J M (1998) Sosyal Psikoloji, Ali Dönmez (çev), İmge Kitabevi, Ankara.
• Galtung J and Ruge M (1973) Structuring and Selecting News, S Cohen and J Young (Eds.), The Manufacture of News, Sage Publications, London, pp. 52-63.
• Garramone G M (1984) Voter Responses to Negative Political Ads, Journalism Quarterly, 61 (2), 250-259.
• Garramone G M (1985) Effects of Negative Political Advertising: The Roles of Sponsor and Rebuttal, Journal of Broadcasting & Elec- tronic Media, 29 (2), 147-159.
• Görgün A (2002) Çamurda Dans -Negatif Poli- tik Reklam-, Bas-Haş Yayınları, İstanbul.
• Gunsch M A, Brownlow S, Haynes S E and Mabe Z (2000) Differential Linguistic Content of Various Forms of Political Advertising, Journal of Broadcasting & Electronic Madia, 44 (1), 27-42.
• Güz N (2005) Haberde Yönlendirme ve Kamu- oyu Araştırmaları, Nobel Yayın Dağıtım, An- kara.
• Hong Y H (1996) Affect, Perceptual Bias, and Public Support for Reglation of Negative Poli- tical Advertising in the 1996 Taiwan Presiden- tial Election, Unpublished Doctoral Disserta- tion, University of Wisconsin-Madison, UMI Dissertation Information Service.
• Hürriyet Gazetesi 24 Kasım- 24 Aralık 1995 tarihleri arası; 18 Mart- 18 Nisan 1999 tarihleri arası; 1- 26 Ekim 2002 tarihleri arasındaki nüshalar.
• İslamoğlu A H (2002) Siyaset Pazarlaması: Toplam Kalite Yaklaşımı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Jamieson K H, Waldman P and Sheer S (2000) Eliminate the Negative? Categories of Analysis for Political Advertisements, J A Thurber vd. (Eds.), Crowded Airwaves: Campaign Adverti- sing in Elections, Brookings Institution Press, Washington, pp. 44-64.
• Johnson-Cartee K S and Copeland G A (1997) Manipulation of the American Voter: Political Campaign Commercials, Praeger Series in Political Communication, London.
• Johnson-Cartee, K S and Copeland G A (1991) Negative Political Advertising: Coming of Age, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey.
• Kahn K F and Kenney P J (2000) How Negati- ve Campaigning Enhances Knowledge of Se- nato Elections, J A Thurber vd. (Eds.), Crowded Airwaves: Campaign Advertising in Elections, Brookings Institution Press, Was- hington, pp. 65-95.
• Kaid L L (2004) Political Advertising, L L Kaid (Ed.), Handbook of Political Communica- tion Research, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey, pp. 155-202.
• Kaid L L and Johnston A (1991) Negative Versus Positive Television Advertising in U.S. Presidential Campaigns, 1960-1988, Journal of Communication, 41 (3), 53-64.
• Kalender A (2005) Siyasal İletişim: Seçmenler ve İkna Stratejileri, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• Kara N (2000) 1989-1994 Yerel Seçimlerinde Doğru Yol Partisi Gazete Reklamlarına Negatif Siyasal Reklam Açısından Bir Bakış, Selçuk