Kriz İletişimi: Marmara Depremi Örneği

Yıl 2008, Cilt: 5 Sayı: 3, 161 - 175, 19.11.2013

Fatma Genç

Öz

Krizler, ciddi, geniş kapsamlı ve beklenmeyen, bu nedenle hızlı müdahale edilmesini gerektiren olaylardır. Günümüzde sosyo-ekonomik sorunlardan dolayı kriz türleri artmıştır ve bazı krizler tüm dünyayı etkiler hale gelmiştir (afetler, iklim değişiklikleri vb.) Günümüzde krizler öncekilerden daha tehlikelidir. Bu nedenle kriz yönetimi konusu tüm kurumlar için önem kazanmıştır.

Bu çalışmanın ilk bölümünde kriz ve kriz yönetimi kavramları kısaca incelenmekte, ardından kriz iletişimi farklı boyutları ile değerlendirilmektedir. Çalışmanın son bölümünde, 1999-Marmara Depreminin kriz yönetim süreci, bu süreçteki koordinasyon ve iletişim sorunları kriz iletişiminin dört boyutu etrafında incelenmektedir. Bunlar içinde özellikle network/ağbağ anlamında kriz iletişimi boyutu üzerinde durulmaktadır.

Marmara Depreminin acil müdahale sürecinde çok sayıda koordinasyon ve iletişim sorunu ortaya çıkmıştır. Bu sorunlardan çoğu, uluslararası yardım örgütleri ile ilgilidir.  Bu koordinasyon sorunlarını çözmek için etkili bir iletişim mekanizmasının kurulması ve hazırlık çalışmalarının artırılması gereklidir.

 

Anahtar Kelimeler

Kriz; kriz iletişimi; risk iletişimi; koordinasyon; Marmara Depremi

Kaynakça

• Boin A (2004) Lessons from Crisis Research, FORUM- Managing Crisis in the 21. Century (ed. Bruce W. Dayton), International Studies Review, 6, 165-194.
• Boin A ve Lagadec P (2000) Preparing For the future: Critical Challenges in Crisis Management, Journal of Contingencies and Crisis Management, 8 (4), 185-191.
• Bostancı M N (1999) Ekrandaki Deprem, İleti-şim- Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Derg,, 3, 213-220.
• Choi S O ve Kim B (2007) Power and Cognitive Accuracy in Local Emergency Management Networks, Public Administration Review, 67 (1), 198–209.
• Comfort L (2007) Crisis Management in Hindsight. Cognition, Communication, Coordination, and Control, Public Administration Review, 67, (1), 189–197.
• Coombs W T (2007) Ongoing Crises Communication, Planning, Managing and Responding, Second Edition, Sage Publications.
• Cosgrave J (1996) Decision Making in Emergencies, Disaster Prevention and Management”, 5 (4), 28–35.
• Covello V T, Vincent T, Peters R G. Wojtecki J G, Richard C ve Hyde R C (2001) Risk Communication, the West Nile Virus Epidemic, and Bioterrorism: Responding to the Communication Challenges Posed by the Intentional or Unintentional Release of a Pathogen in an Urban Setting”, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, 78 (2), 382–391
• Çöklü E (2004) Halkla İlişkiler Mesleği Çerçevesinde Kriz Yönetimi ve Sağlık İletişimi, Özel ve Kamusal Alanda Kriz Yönetimi-Metinler, 21-23 Nisan 2000, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Yayını, İstanbul, 285-292.
• Davies H ve Walters M (1998) Do all Crises Have to Became Disasters? Risk and Risk Mitigation, Property Management, 16 (1), 5-9.
• Demirhan N (2003) Türkiye’de 112 İlk ve Acil Yardım Hizmetleri ve Afetlerdeki Rolü, Acar Matbaacılık, İstanbul.
• Dünya Bankası (2001) Türkiye-Marmara Depremi Sağlık Sektöründeki Zararın Ön Değerlendirmesi ve Yardım Programı, Afetlerde Sağlık Hizmetleri Yönetimi, 24-28 Ekim 2000, Yalova, TC Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı Projesi Genel Koordinatörlüğü, Takav Matbaası, Ankara, 69-90.
• Ege A (2004) Kriz Yönetiminde Halkla İlişkiler ve Oyun Teorisi, Yüksek Lisans Tezi, G Ü Sos. Bil. Enst., Ankara.
• Elgin K G (2007) İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP), N. Ekin, A. Güner ve K. Demeter (der) Afet Risk Yönetimi-Risk Azaltma ve Yerel Yönetimler (Beta Yayınevi, İstanbul, s. 201-208.
• Falkheimer J ve Heide M (2006) Multicultural Crisis Communication: Towards a Social Constructionist Perspective”, Journal of Contingencies and Crisis Management, 14 (4), 180–189.
• Haynes K, Barclay J ve Pidgeon N (2007) The Issue of Trust and Its Influence on Risk Communication during A Volcanic Crisis, Bull Volcanol, 453-460.
• http://sabah.com.tr
• http://webarsiv.hurriyetarsiv.com.tr
• İlter B ve Özkeser İ (2007) Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Acil Durum Yönetimi Bilgi Sistemleri, TMMOB Afet Sempozyumu, 5-7 Aralık 2007, Ankara, Mattek Matbaacılık, Ankara, 295-300.
• İsbir E G ve Genç F N (2007) Kamu Yönetimi Perspektifinden Afete Müdahele ve Müdahalede Uluslararasi Örgütlerin Rolü, Uluslararası Kamu Yönetimi ve Uluslararası Örgütler Sempozyumu, 4.8.2007, TODAİE,
• İsbir E G ve Genç F N (2008) Uluslararası Afet Müdahale Hukukuna Doğru Türk Afet Yönetim Sistemi, Amme İdaresi Derg, 41 (1),15-41.
• JICA (2004) Türkiye’de Doğal Afetler Konulu Ülke Strateji Raporu-Son Rapor.
• Kadıbeşegil S (2001) Kriz Geliyorum Der! Kriz Yönetimi ve İletişim Yönetimi, Kapital Medya Hizmetleri A Ş., İstanbul.
• Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlı-ğı (KKEDK) (2000) Deprem ve Alınması Gereken Dersler, Ankara.
• Karacan H K (2001) Depremde Kriz Yönetimi ve Bir Model Teklifi, Yüksek Lisans Tezi, G Ü Sos. Bil. Enst., Ankara.
• Kasapçopur Y (2006) Türk Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, G Ü Sos. Bil. Enst., Ankara.
• Katoch A (2006) The Responders Cauldron: The Uniqueness of International Disaster Response, Journal of International Affairs, 59 (2), 153–172.
• Koç S (2004) 1923–2000 Yılları Arasında Türkiye’de Doğal Afetler: 1999 Marmara Depremleri Hakkında Haber Söylemleri ve Kamuoyu Araştırması, Doktora Tezi, İ Ü, Sos. Bil. Enst., İstanbul.
• König K (1991) Comments on The Chernobyl Disaster and Nuclear Fallout, Uriel Rosental ve Bert Bijnenberg (eds), Crisis Management and Decision Making, Kluwer Academic Publishers, p. 30-43.
• Lisler S (2001) Scaling-up Emergencies: British NGOs after Hurricane Mitch, Disaster, 25 (1), 36–47.
• Loosemore M (1998) Reactive Crisis Management in Construction Projects-Patterns of Communication and Behavior, Journal of Contingencies and Crisis Management, 6(1), 23–34.
• Mcconnell A ve Drennan L (2006) Mission Impossible? Planning and Preparing For Crisis, Journal of Contingencies and Crisis Management, 14 (2), 59–70.
• Mersin O ve Arıkan Ş (2007) İzmir Acil Yardım Planı, TMMOB Afet Sempozyumu, 5-7 Aralık 2007, Ankara, Mattek Matbaacılık, Ankara, 313-322.
• Mıtfoff I I (1994) Crisis Management and Environmentalism: A Natural Fit, California Management Review, Winter, 102-113.
• Okay Aydemir (2002) Kriz Yönetimi ve Halkla İlişkiler, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Derg, 1 (12), 473-498.
• Okay Ayla (2002) Halkla İlişkiler ve İnternet, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Derg, 1 (12), 535-547.
• Örnek A Ş (2006) Bilgi Toplumunda Kriz Yönetimi Stratejileri- Türkiye Bilişim Sektörü Örneği, Model Önerisi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Özerkan Ş (2004) Medya Kültürü ve Risk Algısı, Özel ve Kamusal Alanda Kriz Yönetimi-Metinler, 21-23 Nisan 2000, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Yayını, İstanbul, 293-305.
• Paton D ve Flin R (1999) Disaster Stress: An Emergency Management Perspective, Disaster Prevention and Management, 8 (4), 261–267.
• Renae A S, Bebe B L, Veil S R, ve Sellnow T L (2006) Significant Choice and Crisis Decision Making: MeritCare’s Public Communication in the Fen–Phen Case”, Journal of Business Ethics, 69, 389–397.
• Stephenson M (2005) Making Humanitarian Relief Networks More Effective Operational Coordination, Trust and Sense Making, Disasters, 29 (4), 337- 350.
• Tekin M ve Zerenler M (2005) Krizi Yönetebilmenin Sırları, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Tutar H (2004) Kriz ve Stres Yönetimi, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Türkoğlu N (2004) Kamusal Alanda Kriz ve İletişim Etiği, Özel ve Kamusal Alanda Kriz Yönetimi-Metinler, 21-23 Nisan 2000, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi Yayını, İstanbul, 219-224.
• Ulmer R R, Sellnow T L ve Scegr M W (2007) Effective Crisis Communication Moving From Crisis to Opptunities, Sage Publications.
• Waugh W L ve Streib G (2006) Collaboration and Leadership for Effective Emergency Management”, Public Administration Review, Dec. Special Issue.
• Yüksel E (2001) Türk Basınında Deprem Haberlerinin Sunumu (Kobe, Dinar ve Marmara Depremleri Üzerine Bir İçerik Analizi Çalış-ması”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Derg, 11, 163-172.