11 EYLÜL SONRASINDA HOLLYWOOD'DA MİTOLOJİK YAKLAŞIMLAR VE ARKETİPLER

Yıl 2015, Cilt: 9 Sayı: 1, 223 - 246, 06.08.2015

Okan Ormanlı

https://doi.org/10.18094/si.47056

Cited By: 2

Öz

11 Eylül 2001 tarihinde gerçekleştirilen terör saldırıları, başta ABD olmak üzere dünyanın çeşitli coğrafyalarında birtakım politik, askeri, ekonomik ve toplumsal dönüşümlere neden olmuştur. Bu değişim ve dönüşümün sanatsal alanında, sinema oldukça önemli bir yer kaplamaktadır. Büyük ölçüde ABD'nin politikalarını ve ideolojisini temsil eden Hollywood sineması, bahsedilen gelişmelerin önemli aktörlerinden biri haline gelmiştir. Bu bağlamda 11 Eylül sonrasında birçok film, kapalı ya da açık biçimde bu toplumsal travmayı ele almıştır. Çalışmada, yukarıdaki gerçekliğin bir izdüşümü olarak 11 Eylül sonrasında Hollywood'da üretilen büyük bütçeli ve geniş kitlelere ulaşan çizgi roman uyarlamaları ve mitoloji kökenli filmler incelenecek ve bu filmlerdeki 11 Eylül yansımaları araştırılacaktır. Araştırmanın kuramsal temeline Jungcu yaklaşım rehberlik edecektir. Carl Gustav Jung adlı psikiyatr, kurucusu olduğu Analitik Psikoloji ve bununla bağlantılı kolektif bilinçdışı olgusuyla başta psikoloji olmak üzere, disiplinerarası çalışmalarda sıkça başvurulan bir kuramcıdır. Jung'un çalışmalarında ele aldığı arketipler, (başta persona ve gölge olmak üzere) birçok sinema filmi çözümlenmesinde karşımıza çıkmaktadır. Sonuç olarak bu çalışmada sinema-analitik psikoloji ilişkisi temel alınarak, başta 300 Spartalı ve Kara Şövalye olmak üzere; Hollywood'da üretilen ve 11 Eylül'le sıkça bağdaştırılan filmlerdeki mitolojik yaklaşımlar ve arketiplerin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

11 Eylül; Hollywood; Mitoloji, Çizgi Roman, Jungcu Yaklaşım

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Worldwide Grosses (2015) www.boxofficemojo.com/yearly/chart/?view2=worldwide&yr=2012&p=.htm, erişim tarihi: 17.02.2015.
• Worldwide Grosses (2015) www.boxofficemojo.com/yearly/chart/?view2=worldwide&yr=2013&p=.htm, erişim tarihi: 17.02.2015.
• Worldwide Grosses (2015) www.boxofficemojo.com/yearly/chart/?view2=worldwide&yr=2014&p=.htm, erişim tarihi: 17.02.2015.
• Alpin H (2006) Çizgiroman Ansiklopedisi, İnkılap Yayınevi, İstanbul.
• Büyükdüvenci S ve Öztürk S R (2014) Postmoderne Uzanan Çizgi, Postmodernizm ve Sinema, S Büyükdüvenci ve S R Öztürk (der ve çev) Dipnot Yayınları, Ankara, 13-36.
• Campbell J (2000) Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Sabri Gürses (çev), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Campbell J (2003) Batı Mitolojisi: Tanrının Maskeleri, Kudret Emiroğlu (çev) İmge Yayınevi, Ankara.
• Campbell J ve Moyers B (2009) Mitolojinin Gücü, Zeynep Yaman (çev), MediaCat, İstanbul.
• Çoban B (2009b) Medya Milliyetçilik ve Resmi Tarih, Medya Milliyetçilik Şiddet, B Çoban (hzl), Su Yayınları, İstanbul.
• Çoban, Barış (2009a). Sinema, Mitoloji, İdeoloji: Sinemaya Eleştirel Bir Bakış, http://www.academia.edu/610115/S%C4%B0NEMA_M%C4%B0TOLOJ%C4%B0_%C4%B0DEOLOJ%C4%B0, erişim tarihi: 08.03.2015.
• Dupont N (2011) Hollywood adaptations of comic books in a post-9/11 context: the economic and cultural factors, www.transatlantica.revues.org/5419. erişim tarihi: 27.02.2015.
• Dyer R (1986) Heavenly Bodies: Film Stars and Society, St. Martin's Press, New York.
• Dyer R (1991) Charisma, Stardom: Industry of Desire, C Gledhill (ed), Routledge, New York.
• Eagleton T (2005) İdeoloji, Muttalip Özcan (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Eğribel E (1992) Çizgi Roman Olayı ve Toplum, http://www.journals.istanbul.edu.tr/iusosyoloji/article/view/1019016109, erişim tarihi: 31.01.2015.
• Elsaesser T (2014) Erlebnis ve erfahrung arasında: Benjamin ile sinema deneyimi, Özgü Ayvaz ve Sercan Öztekin (çev), Felsefelogos Derg, 55, 11-26.
• Fink G (2004) Antik Mitolojide Kim Kimdir? Serpil Erfındık Yalçın (çev), İlya Yayınevi, İzmir.
• Flanagan M (2007) Teen Trajectories in Spider-Man and Ghost World, Film and Comic Books, I Gordon, M Jancovich ve M P. McAllister (ed.) University Press of Mississipi, Mississipi.
• Forest H (2011) From Flying Man to Falling Man: 9/11 Discourse in Superman Returns and Batman Begins, www.faronet.be/system/files/.../flying_man_falling_man.pdf?, erişim tarihi: 02.02.2015.
• Furby J ve Hines C (2014) Fantastik, Sena Yavuz (çev) Kolektif, İstanbul.
• Gönen M (2007) Hollywood Sineması, Es Yayınları, İstanbul.
• Gündeş S (2003) Film Olgusu: Kuram ve Uygulayım Yaklaşımı, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Hall S ve Neale S (2010) Epics Spectacles and Blockbusters, Wayne State University Press, Detroit.
• Hançerlioğlu O (1993) Ruhbilim Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Hockley L (2004) Film Çözümlemesinde Jungçu Yaklaşım, Simten Gündeş (çev), Es Yayınları, İstanbul.
• Hockley L (2007) Frames of Mind: A post Jungian Look at Film, Television and Technology, Intellect Books. Bristol.
• İmançer D (2007) Medeniyetler Çatışması ve Hollywood, Doğu Batı (Medeniyetler Çatışması) Derg, 41, 193-206.
• Jung C G (2006) Analitik Psikoloji, Ender Gürol (çev), Payel Yayınları, İstanbul.
• Jung C G (2008) Anılar, Düşler, Düşünceler, İris Kantemir (çev), Aniela Jaffe (hzl), Can Yayınları, İstanbul.
• Kellner D (2013) Sinema Savaşları, Gürol Koca (çev) Metis Yayınları, İstanbul.
• King G (2000) Spectacular Narratives: Hollywood in the Age of the Blockbuster, I.B. Tauris Publishers, London.
• King G (2010) Yeni Hollywood'da Tür Dönüşümleri, Betül Karamış (çev). Hollywood'a Yeniden Bakmak, Y G Topçu (ed), De Ki Yayınları, Ankara, 126-152.
• Koçer S (2007) Kahraman Spartalılar, alçak Perslere karşı, http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=r2&haberno=6885, erişim tarihi: 17.02.2015.
• McSweeney T (2014) The War on Terror and American Film: 9/11 Frames per Second, Edingburg University Press.
• Miller C (2014) Batman: The Spirit of the Depths, Mythology & Depth Psychology in the 21st Century, http://blog.mythfire.com/?p=3343, erişim tarihi: 04.03.2015.
• Oran B (2013) Türk Dış Politikası Cilt III: 2001-2012, Baskın Oran (ed.) İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ryan M ve Kellner D (1997) Politik Kamera, Elif Özsayar (çev.), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Scott I (2011) American Politics in Hollywood Film, Edingburgh University Press.
• Segal R A (2003) Jung's very twentieth-century view of myth, Journal of Analytical Psychology (Derg), 48, 593-617.
• Steiner T (2012) Dealing with A Nation's Trauma, http://uni-hamburg.academia.edu/TobiasSteiner/MA-Thesis, erişim tarihi: 12.02.2015.
• Topçu Y G (2010) Hollywood'dan Kriz Dönemi Kıyamet Öyküleri: Felaket Filmleri, Hollywood'a Yeniden Bakmak,Y G Topçu (ed), De Ki Yayınları, Ankara.
• Turtle P ve Mitchell R (2007) The Acme Novelty Library: Comic Books, Repetition, and the Return of the New, Configurations (Derg), 15, 267-297.
• Valantin J M (2006) Küresel Stratejinin Üç Aktörü: Hollywood, Pentagon ve Washington, Ömer Faruk Turan (çev), Babıali Kültür Yayınları, İstanbul.
• Vogler C (2012) Yazarın Yolculuğu, Kenan Şahin (çev), Okuyanus, İstanbul.
• Winterbach H (2006) Heroes and superheroes: from mtyh to the American comic book, SAJAH (Derg), 21, 114-134.
• Yearly Box Office (2015) www.boxofficemojo.com/yearly/?view2=worldwide&view=releasedate&p=.htm, erişim tarihi: 17.02.2015.
• Yılmaz E (2008) Sinema ve İdeoloji İlişkileri Üzerine, Sinema İdeoloji Politika, B Bakır, Y Ünal ve S Saliji (der), Nirengi Kitap, Ankara.
• Zizek S (2015) İdeolojinin Aile Miti, Mine Yıldırım (çev), Encore Yayıncılık, İstanbul.
• Zizek S (2001) Welcome to the Desert of the Real, http://www.egs.edu/faculty/slavoj-zizek/articles/welcome-to-the-desert-of-the-real/, erişim tarihi: 01.03.2015.