Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Üniversite Öğrencilerinin Youtube Kullanım Alışkanlıkları

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 2, 589 - 627, 01.07.2020

Serkan Biçer , Yeşim Şener

Öz

İletişim teknolojilerinin hızla gelişmesiyle birlikte insanoğlunun yaşam pratikleri üzerinde de önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Ağ toplumu olarak da nitelendirilen bu dönemde dünya nüfusunun önemli bir bölümü sosyal ağları kullanmakta ve bireyler; duygu, düşünce, istek ve beklentilerini anında iletebilmektedirler. Bu bağlamda, sosyal ağlar; insanoğlunun belirli ihtiyaçlarını gidermesi konusunda önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çerçevede, sosyal ağların; bireylerin belirli ihtiyaçlarına cevap vermesi ve bireyleri bir doyuma ulaştırması bakımından kullanımlar ve doyumlar yaklaşımıyla ele alınması doğru olacaktır.

Bu çalışmanın amacı, kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında üniversite öğrencilerinin YouTube kullanım motivasyonlarını ortaya koymaktır. Zira, Türkiye’de en fazla kullanılan sosyal ağın ‘YouTube’ olmasından dolayı, bu ortamın kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında incelenmesi de gerekli görülmüştür. Bu amaçla yapılan çalışmada; araştırmanın evrenini Fırat Üniversitesi; örneklemini, 640 lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Bu amaçla, nicel araştırma yöntemlerinden; genel tarama ve ilişkisel tarama modeline başvurulmuş ve hazırlanan veri toplama araçlarıyla veriler toplanmıştır. Verilerin analiz edilmesi sürecinde ise; lisanslı SPSS 23. 0 programı kullanılarak 0,05 hata payı göz önünde bulundurulup gerekli istatistiksel işlemler yapılmıştır. Elde edilen bulgularda; sosyal etkileşim, ürün ve içerik tanıma/tanıtma, kaçış, eğitim ve eğlence şeklinde beş temel motivasyon ortaya çıkarılmıştır. YouTube kullanım süresi ile kaçış motivasyonu arasında anlamlı bir farkın olduğu tespit edilen önemli bulgular arasındadır. Ayrıca, ortaya konulan beş alt boyut ile cinsiyet arasında anlamlı bir farkın olmadığı görülmüştür. Bu durum, alt boyutlardaki motivasyonların kadın ve erkekler tarafından benzer bir biçimde giderildiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kullanımlar ve Doyumlar, Youtube, Motivasyon

Kaynakça

• Akınç, S. (2019). Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Perspektifinden Üniversite Öğrencilerinin Youtube Kanallarını İzleme Motivasyonları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Arklan, Ü. ve Kartal, N. Z. (2018).Y Kuşağının İçerik Tüketicisi Olarak Youtube Kullanımı Kullanım Amaçları Kullanım Düzeyleri ve Takip Edilen İçerikler Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 6 (2), ss. 929-965.
• Ayhan, B. ve Balcı (2009). Kırgızistan’da Üniversite Gençliği ve İnternet: Bir Kullanımlar ve Doyumlar Araştırması, Bilig Journal Of Social Sciences Of The Turkish. 48, s. 13-44.
• Ayhan, B. ve Çavuş, S. (2014). İzleyici Araştırmalarında Değişim: Kullanımlar ve Doyumlardan Bağımlılığa. Selçuk İletişim Dergisi,8 (2), ss. 32-60
• Bal, H. (2001).Bilimsel Araştırma Yöntem ve Teknikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Basımevi, Isparta. Baran, S.J. and Davis, D.K. (2003). Mass Communication Theory: Foundations, Ferment, And Future. Avustralya: Thomson and Wadsworth.
• Boyd, D. and Ellison, J. (2004). Social Network Sites: Definition, History And Scholarship. Journal Of Computer-Mediated Communication, 13.
• Can, A. (2013), Spss İle Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Pegem, Ankara.
• Castells, M. (2008), Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Ağ Toplumunun Yükselişi. Ebru Kılıç (Çev.) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Cheng, L., Hsu, M.H., Chang, M. C., Lin, Y.W. (2015). Determinants Of Continued Usage Toward Social Media: The Perspectives Of Uses And Gratifications Theory And Perceived Interactivity. Irinformation Research, 20(2), pp. 1-19.
• Cooke, M. and Buckley, N. (2008). Web 2.0, Social Networks And The Future Of Market Research, International Journal Of Market Research, 50 (2), pp.267–292.
• Dawley, Lisa (2009), Social Network Knowledge Construction: Emerging Virtual World Pedagogy, On The Horizon, 17 (2). Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (2002), Öteki Kuram Kitle İletişimine Yaklaşımların Tarihsel ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi. Pozitif Matbaacılık, Ankara.
• Ferguson D, A. And Perse E, M. (2000) The World Wide Web As A Functional Alternative To Television, Journal Of Broadcasting & Electronic Media, 44 (2), p.155-174.
• Fıske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, Süleyman İrvan (çev.) Pharmakon, Ankara.
• Flanagın, A.J. and Metzger, M.J. (2001). Internet Use İn The Contemporary Media Environment. Human Communication Research, 27, pp. 153-181.
• Güngör, N. (2013). İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar. Siyasal Yayınevi, Ankara.
• Hanson, G. and Haridakis, P. (2008), Youtube Users Watching And Sharing The News: A Uses And Gratifications Approach. Journal Of Electronic Publishing, 1 (3), Doı: Http://Dx.Doi.Org/10.3998/3336451.0011.305
• Haridakis, P. M. and G. Hanson M.A. (2009). Social Interaction And Co-Viewing With Youtube: Blending Mass Communication Reception And Social Connection, Journal Of Broadcasting & Electronic Media, 53(2), p. 317-335.
• Haydarlı, M. M., Canbek, L., Küçük, Z. ve Akalın, N., (2016). Nicel Araştırmalar. Https://Sedatsen.Files.Wordpress.Com/2016/03/Bc3b6lc3bcm-5-1.Pdf.
• Hinkin, T.R. (1995). A Review Of Scale Development Practices İn The Study Of Organisations. Journal Of Management, 21 (5), pp. 967-988. Doi.Org/10.1177/014920639502100509.
• Holotescu, C. and Grosseck, G. (2012). An Empirical Analysis Of The Educational Effects Of Social Media İn Universities And Colleges. 8th International Scientific Conference Elearning And Software For Education, Bucharest.
• İlhan, E, Görgülü Aydoğdu, A. (2019). Youtube Kullanıcılarının Kullanım Motivasyonlarının İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 7 (2) , ss.1130-1153 . Doı: 10.19145/E-Gifder.570677
• Jenkins, G., M. A., Wright, S. L., and Johnson, B. (2013). Development And Validation Of A Social Media Use İntegration Scale. Psychology Of Popular Media Culture, 2(1), ss.38-50.
• Katz, E., Blumler J. G., and Gurevitch M., (1974). Uses And Gratifications Research. Public Opinion Quarterly. 37 (4), pp. 509-523. Kutup, N. (2010). İnternet ve Sanat, Yeni Medya ve Net.Art. Akademik Bilişim’10 - Xıı. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri. Muğla Üniversitesi.
• Lange, P. G., (2007), Publicly Private And Privately Public: Social Networking On Youtube. Journal Of Computer Mediated Communication, 13(1), p.361-380,
• Lin, C. A. (2001). Audience Attributes, Media Supplementation, And Likely Online Service Adoption. Mass Communication & Society, 4(2), pp.19-38
• Martını, M. (2018). “On The User’s Side: Youtube And Distant Witnessing İn he age of technology-enhanced mediability. doi.org/10.1177/1354856517736980
• Muntınga, D.G., Moorman, M. And Smıt, E.G. (2011). Exploring Motivations For Brand-Related Social Media Use International Journal Of Advertising, 30, p. 13-46.
• Özel, S. (2015), Bir Yayın Platformu Olarak İnternette Çevrim İçi Videolar ve Kullanıcılarının Doyum Faktörleri. Global Media Journal: Turkish, 5 (10), ss. 288-316.
• Papacharissi, Z. and Rubin A.M. (2000). “Predictors Of Internet Use”. Journal Of Broadcasting & Electronic Media 44 (2), pp. 175-196.
• Pempek, T. A., Yermolayeva, Y. A., and Calvert, S. L. (2009). College Students' Social Networking Experiences On Facebook. Journal Of Applied Developmental Psychology, 30, pp. 227-238.
• Rosengren, K. E. (1974) “Uses And Gratifications: A Paradigm Outlined.” In Jay G. Blumler & Elihu Katz, Eds., The Uses Of Mass Comunications: Current Perspectives On Gratifications Research, pp. 269–86.
• Ruggiero E.T., (2009), Uses And Gratifications Theory İn The 21st Century. Mass Communication And Society. 3(1), p.3-37,Https://Doi.Org/10.1207/S15327825mcs0301_02
• Warschauer, M. (2009). Foreword. In M. Thomas (Ed.), Handbook Of Research On Web 2.0 And Second Language Learning (Pp. Xix-Xx). Hershey, Pa: Information Science Reference.
• Yavaşçalı, A. H., (2019). Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı Bağlamında Twıtch Tv Kullanıcılarının Kullanım Motivasyonları ve Bağış Davranışlarının İncelenmesi., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Yaylagül, L. (2018). Kitle İletişim Kuramları Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (10. Baskı) Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Yıldırım, Ş., Özdemir, M., ve Alparslan, E., (2018). Kullanımlar ve Doyumlar Kuramı Çerçevesinde Bir Sosyal Paylaşım Ağı İncelemesi: Facebook Örneği. Intermedia International Peer-Reviewed E-Journal Of Communication Sciences,5 (8) , 42-65.