Digitalization and Academic Publishing: A Quantitative Research on the Journals of the Faculties of Communication

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 1231 - 1263, 19.10.2020

İbrahim Dönmez Hasan Yurdakul Taner Taşmurat

Öz

Dijitalleşme ve Akademik Yayıncılık: İletişim Fakültesi Dergileri Üzerine Nicel Bir Araştırma

Öz

Dijitalleşme dünyayı hızla dönüştürmektedir. İletişim, belki de bu dönüşümden en yüksek payı alan sahadır. Bu çalışmada da iletişim sahasında, Türkiye’deki üniversitelerin bünyesinde yayınlanan akademik dergilerin dijitalleşmeden ne ölçüde etkilendiği belirlenmeye çalışılmıştır. Dijital teknolojideki gelişmelerin akademik yayınların daha kolay, hızlı, şeffaf, yaygın ve ucuz üretilebilmesine olanak sağladığı, bunun makale sayılarında artışa neden olacağı düşünülmüştür. Ayrıca iletişim sahasında yayınlanan makalelerin dijitalleşmeyle ortaya çıkan yeni medya konusuna duyarsız kalınamayacağı ve yayın içeriklerinde daha fazla yeni medyaya ilişkin konuların yer alacağı varsayılmıştır. Yine dijitalleşmenin mekân ve zaman sınırlaması olmaksızın akademisyenler ve kurumlar arası işbirliğini artırmış olduğu düşünülmüştür. Bu varsayımları test etmek amacıyla çalışmada; üniversite bünyesinde yayınlanan iletişim dergilerindeki yayınların yıllar içerisindeki seyri incelenmiştir. Öncelikle araştırmada; dijitalleşmenin akademik dergi yayıncılığına etkileri deneyim bilgisiyle ortaya konulmuş, daha sonra iletişim fakülteleri tarafından çıkartılan tüm dergiler hakkında nicel bazı değerlendirmeler yapılmıştır. Ardından köklü 4 iletişim fakültesi tarafından yayınlanan dergilerin son on yıllık sayılarındaki toplam 1081 makale taranmıştır. Makale sayılarının yıllar içerisindeki değişimi, makalelerde işlenen konuların yıllar içerisindeki yönelimleri, makale yazarlarının işbirliği oranlarındaki değişimi gibi veriler değerlendirilmiştir. Çalışma sonucu e-dergiye geçişle paralel şekilde dergilerdeki makale sayılarının artış gösterdiği, yine bu makalelerde “yeni medya” konusunun giderek artan biçimde ele alındığı görülmüştür. Dergiler kurum dışı yazarlara daha fazla yer vermeye başlamışlardır. Ayrıca çok yazarlı makale sayısında da yıllar içerisinde artış görüldüğü, ancak bu nicel artış ve işbirliklerinin, teknolojik gelişmelerin yanında devlet tarafından yürürlüğe sokulan akademik teşvik yasası ile de ilişkilendirilebileceği şeklinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akademik Dergi Yayıncılığı, e-dergi, dijital teknoloji, yeni medya

Kaynakça

• Castells M (2008) Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Kimliğin Gücü (2. Baskı, C. 1-İkinci Cilt), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Demir K (2016) Osmanlı’da Dergiciliğin Doğuşu ve Gelişimi (1849-1923), Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 71-112. Dönmez İ H & Yurdakul H (2019) Twitter ve Yeni Olanaklar: Sosyal Medyayla Birlikte Dönüşen Pazarlama ve Tüketim Biçimleri Üzerine Bir Literatür İncelemesi. Içinde H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Bilgi, Doğruluk ve Twitter, Ütopya Yayınları, Ankara, 217-237. Feenberg A (2010) Eleştirel Teknoloji Teorisi, Içinde G. Ruivenkamp, J. Jongerden, & M. Öztürk (Ed.), & C. Atay (Çev.), Teknoloji ve Toplum: Yıkıcı Bir Direniş ve Yeniden Yapılanma, Kalkedon, İstanbul, 23-47. Gönenç A Y (2007) Türkiye’de Dergiciliğin Tarihsel Gelişimi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(29), 63-78. Güz N Yanık H. & Yeğen C (2017) İletişim Fakülteleri Eğitim Sistemine Yönelik Yeni Bir Yaklaşım, International Journal of Social Science sand Education Research, 3(5), 1546-1560. Habermans J (2010) İdeoloji Olarak Teknik ve Bilim (M. Tüzel, Çev.), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Hülür H & Yaşın C (2019a) Küresel İnsansın Hayal Alanı Olarak Twitter’ı Anlamak, Içinde H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Bilgi, Doğruluk ve Twitter, Ütopya Yayınları, Ankara, 9-39. Hülür H & Yaşın C (2019b) Yöntem ve Kuram Açısından Twitter Araştırmalarının Panoraması, Içinde H. Hülür & C. Yaşın (Ed.), Twıtter Araştırmaları, Ütopya Yayınları, Ankara, 9-43. Kayıhan B (2019) Toplumsal Hareketlerin Twitter’a Yansımaları ve Hashtag Aktivizm İle İlgili Çalışmalar, Içinde H. Hülür& C. Yaşın (Ed.), Bilgi, Doğruluk ve Twitter, Ütopya Yayınları, Ankara, 140-158. Koloğlu O (1987) Süreli Yayınların Bilim Fikri ve Kurumların Oluşmasına Katkısı, Osmanlı İlmi ve Mesleki Cemiyetleri, 252-264. Küçük S (2015) Erken Cumhuriyet Dönemi Bilim Dergilerinin Vizyon ve Misyonları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 346-357. Lafrance J P (2016) Toplumsal Hareketlerin Başında Kavşağında Medya, Içinde J. Perriault (Ed.), & H. Köse (Çev.), İletişim Bilimlerinin Unutulmuş Kökenleri, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 47-61. Milberry K (2010) Wiki Tarzı: Değişim Tasarlamak, Demokrasi Uygulamak, Içinde C. Atay, G. Ruivenkamp, J. Jongerden, & M. Öztürk (Çev.), Teknoloji ve Toplum Yıkıcı Bir Direniş ve Yeniden Yapılanma, Kalkedon, İstanbul, 47-81. Neuman R (2018) Dijital Fark Gündelik Hayatta Dijitalleşme ve Medya Etki Kuramları ,(G. Metin, Çev.), The Kitap, İstanbul. Odabaş H & Odabaş Y (2012) Türkiye’de Akademik Açık Dergi Yayıncılığı ve Atatürk Üniversitesinde Açık E-Dergi Uygulaması, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 47, 355-370. Postman N (2016) Teknopoli Kültürün Teknolojiye Teslim Oluşu, Sentez Yayıncılık, İstanbul. Seymen O Maltepe S Çonoğlu S Yılmaz G Ö Şahin B & Tetik N (2009) Türkiye’de Yayımlanan Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergilerinin Profili: Marmara ve Ege Bölgesi Örneği, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 281-301. Wren J (2005). Open Access and Openly Accessible: Astudy of Scientific Publications Shared Via The İnternet, BMJ, 330(1128), 1-5.