Values Education of Gifted/Talented Students in Social Studies Class

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 252 - 283, 28.10.2025

Sibel Çağır , Şahin Oruç

https://doi.org/10.53047/josse.1806517

Öz

Değer eğitimi, toplumsal çarpıklıkların giderilmesinde büyük bir öneme sahiptir ve okullar, öğrencilerin karakter oluşumuna yönelik ciddi çaba göstermektedir. Toplumda üstün yetenek denildiğinde, her alanda başarı gösterme potansiyeli olan bireyler akla gelse de her üstün yetenekli bireyin farklı zeka düzeyleri ve gelişim alanları vardır. Üstün yetenekli öğrencilere değerler eğitimi verilmesi ve sosyal bilgiler dersinde bu eğitimin etkileri incelenmesi önemlidir. BİLSEM’de 5. ve 6. sınıf seviyesindeki üstün yetenekli öğrencilerin 2023 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı kapsamında, 5. sınıfta “Estetik ve Kültürel Miras’a Duyarlılık” ve 6. sınıfta “Kültürel Miras’a Duyarlılık” değerlerinde farkındalık geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çalışma, ilköğretim 5. ve 6. sınıf sosyal bilgiler dersindeki estetik ve kültürel mirasa duyarlılık gibi değerlerin üstün/özel yetenekli öğrenciler tarafından kazanılma düzeyini incelemeyi hedeflemektedir. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Araştırma, tarama modelinde betimsel bir çalışma olup nitel yöntemle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda üstün yetenekli öğrencilerin değerlere yönelik algılarının gelişmiş olduğu söylenebilir. Değer eğitiminde uygulanan etkinliklerin değer kazanımında olumlu rolü olduğu söylenebilir. Değerlerin kazandırılmasında etkinliklerin kullanılması önerilmektedir. Değer algısı yüksek olduğu görülen üstün yetenekli öğrencilerle değer eğitimi alanında çalışmalar yapılması önerilebilir. Öğrencilere etkinliklerin uygulandığı değerlere yönelik duygu ve düşünceleri günlük tutma gibi yöntemlerle derinlemesine araştırmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler , üstün yetenekliler , değerler eğitimi , estetik , duyarlılık , kültürel miras

Values Education of Gifted/Talented Students in Social Studies Class

Öz

Values education is crucial in eliminating social distortions, and schools are making serious efforts to foster character development in students. While gifted individuals in society often come to mind with the potential to achieve success in every field, each gifted individual has different intelligence levels and developmental areas. It is crucial to provide gifted students with values education and examine the effects of this education in social studies classes. Within the scope of the 2023 Social Studies Curriculum at BİLSEM, the goal is to raise awareness among gifted students in the 5th and 6th grades regarding the values of "Aesthetics and Sensitivity to Cultural Heritage" in the 5th grade and "Cultural Heritage" in the 6th grade. This study aims to examine the extent to which gifted/specially gifted students acquire values such as aesthetics and sensitivity to cultural heritage in the 5th and 6th grade social studies classes. A part-time interview formula was conveyed with the data of the research. The research is a descriptive study in the screening model and was carried out with qualitative method. The study concluded that gifted students' perceptions of values have improved. Activities implemented in values education have a positive impact on the acquisition of values. The use of activities in the acquisition of values is recommended. Studies on values education can be conducted with gifted students who appear to have a high perception of values. In-depth research can be conducted using methods such as keeping a diary to document students' feelings and thoughts during the periods in which the activities were implemented.

Anahtar Kelimeler

Social studies , gifted education , values education , aesthetics , sensitivity , cultural heritage

Kaynakça

• Açık, İ. (2020). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde kültürel mirasa duyarlılık ve vatanseverlik değerlerinin biyografilerle öğretimi [Master's thesis]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Aktel, M. (2011), Küreselleşme süreci ve etki alanı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 193-202.
• Balay, R. (2004). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 37(2), 61-82.
• Bencik, S. (2007). Üstün yetenekli çocuklarda mükemmeliyetçilik ve benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi [Master's thesis]. Hacettepe Üniversitesi.
• Bozkurt, Ö.S. (2007). Okul öncesi donemde öğretmenleri tarafından yaşıtlarına göre üstün ve özel yetenekli olarak aday gösterilen çocukların gelişim özelliklerinin incelenmes [Master's thesis]. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü.
• Çağlar, D. (1972). Üstün zekalı çocukların genel özellikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,5, 95-110.
• Çulha Özbaş, B. (2012). İlköğretim sosyal bilgiler derslerinde kültürel miras eğitimi. Mustafa Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 746- 747). Pegem Akademi.
• Davis, G. A. and Rimm, S. B. (2004). Educated of the gifted and talented. (Fifth edition;). Pearson Education.
• Dilmaç, B. (2007). Bir gup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması [Doctoral Thesis]. Selçuk Üniversitesi.
• Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Feldhusen, J. F., & Hoover, S. M. (1986). A conception of giftedness: Intelligence, self concept and motivation. A Journal on Gifted Education, 8(3), 140–143.
• Genç, A., & Barut, Y. (2019). Karakter eğitimi ve gelişiminde aile, çevre ve okul, Özer B. (Ed.), Karakter ve Değerler Eğitimi. İçinde s.28-44. Pegem Akademi.
• Gökdere, M. ve Çepni, S. (2003). Üstün yetenekli öğrencilerin fen öğretmenlerinin eğitimine yönelik bir model önerisi. The Turkish Online Journal of Educational Technology–TOJET, 2(3),147-156.
• Gültekin, F. (2007). Tarih 1 dersinde işe koşulabilecek değer öğretiminin yeni yaklaşımlarının öğrencilerin hoşgörü değeri anlayışlarının gelişimine etkisi [Master's thesis]. Gazi Üniversitesi.
• Kan, Ç. (2010). A.B.D ve Türkiye’de sosyal bilgilerin tarihsel gelişimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (2,) 663-672.
• Karaman, K. (2010). Küreselleşme ve eğitim. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2(3), s.131-143.
• MEB. (2023). Sosyal bilgiler dersi (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=1264
• Özoğlu, S.Ç. (2004). Üstün yetenekli öğrencileri araştırmaya yöneltme ve psikolojik danışma sorunları. Şirin, Mustafa Ruhi, Kulaksızoğlu, Adnan ve Bilgili, Ahmet Emre. (Ed.), I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı. (127-154) Çocuk Vakfı Yayınları.
• Pehlivan, N. (2021). Sosyal bilgiler öğretim programında yer verilen tarihsel düşünme becerilerinin ders kitaplarına yansıma durumunun incelenmesi [Master's thesis]. Sakarya Üniversitesi.
• Polat, S. & Topçubaşı, T. (2015). Farklılıklara saygı eğitim programının öğrencilerin farklılıklara saygı düzeyine etkisi. Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2/15), S.387-417.
• Tarhan, S., & Kılıç, Ş. (2014). Üstün yetenekli bireylerin tanılanması ve Türkiye’deki eğitim modelleri. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 2(2). 27-43
• Topçu, F. Y. (2009). Üstün yetenekli ve zekalıların eğitim tarihi açısından Gulamhaneler ve Ahlak-ı Nasıri. Üstün Yetenekli Çocuklar II. Ulusal Kongresi, 25-27 Mart Eskişehir.
• Uzun, M. (2004). Üstün yetenekliler el kitabı. Çocuk Vakfı Yayınları.
• Yazıcı, M. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 19, 499-522.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S.G. Becerikli, S., & Demirel, M, (2017). Farklı bakış açılarına göre sosyal bilgiler dergisinde değerler eğitimi. İlköğretim Online Dergisi, 26, 1575- 1588.
• Yılmaz, B., & Tortop, H. S. (2018). Values Education And Gifted. Journal of Gifted Education and Creativity, 5(1), 10-27. http://gencbilgeyayincilik.com
• Yiğittir, S., & Kaymakçı, S. (2012). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı uygulama klavuzunda yer alan etkinliklerin değer eğitim yaklaşımları açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 49-73.
• Yorulmaz, B. (2017). Ailede değerler eğitimi. Erkam Yayınları
• Zümrütkal, S. & Arslantaş, A. A. (2021). Değerler eğitimi perspektifinde öğretmenin rolü. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergisi, 1(50), 240-2.