Kesikli Verilerde Meta Analizi Uygulaması: Laktasyon Sırasının Topallık Üzerine Etkisi

Yıl 2022, , 80 - 88, 26.01.2022

Ahmet Erhan Karahan , Yavuz Akbaş

https://doi.org/10.33462/jotaf.892953

Öz

Meta analizi belirli bir konuda birbirinden bağımsız olarak yapılmış çalışma sonuçlarının birlikte değerlendirildiği istatistiksel bir yöntemdir. Bu yöntem örnek büyüklüğünün artırılması sonucu parametrelerin daha güvenilir bir şekilde tahmin edilmesini amaçlamaktadır. Bu çalışmada Siyah Alaca süt ineklerinde topallığın laktasyon sırasına göre değişimi meta analizi ile incelenmiştir. Çalışmada topallığın laktasyon sırasına göre değişimini gösteren 34 işletmenin sonuçları, farklı çalışma sonuçları olarak ele alınmış ve meta analizi yürütülmüştür. Topallık, 1-5 arasında değişen skalaya göre belirlenmiştir. Bu çalışmada ilk iki skalaya dahil edilen sığırların topallık bakımından sağlıklı olduğu, 3-5 nolu skalalara sahip sığırların ise topal olduğu kabul edilerek topallık bakımından topallık pozitif ve topallık negatif olmak üzere iki seviye oluşturulmuştur. Olasılık oranı için tek adım (Peto) yönteminden ve çalışmalar arası heterojenliğin tespitinde Q testinden yararlanılmıştır. Farklı çalışmalarda saptanan olasılık oranları sabit etkiler modeli altında birleştirilmiş ve genel olasılık oranı 0.574 düzeyinde saptanmış ve önemli bulunmuştur (P<0.001). Buna göre birinci laktasyondaki Siyah Alacaların topallık düzeyinin ikinci laktasyondakilere göre 0.574 kat daha az olduğu belirlenmiştir. Bu orana ilişkin %95 güven aralığının 0.387 ile 0.852 arasında değiştiği saptanmıştır. Sonuç olarak, sığırlarda laktasyon sırası ile topallık düzeyi arasında bir ilişkinin olduğu ve birinci laktasyondaki sığırların topal olma riskinin, ikinci laktasyondan daha az olduğu meta analizi ile ortaya konmuştur. Meta-analiz her alanda kullanımı yaygınlaşan bir yöntem olmakla birlikte çalışmalarında insan kaynağı kullanılması nedeniyle bireysel araştırmalarda gözlem sayısının artırılması noktasında bazı kısıtlamaların söz konusu olduğu sağlık bilimleri alanında çok daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Elde edilen çalışma sonuçlarının kesikli verilerde meta analizi uygulamasının tanıtılmasına ve hayvancılıkta da kullanımının yaygınlaşmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Laktasyon sırası, Mata-analiz, Peto, Siyah Alaca, Topallık

Application of Meta-Analysis in Discrete Data: The Effect of Lactation Order on Lameness

Öz

Meta-analysis is a statistical method in which the results of studies conducted on a specific subject independently are evaluated together. This method aims to estimate the parameters more reliably by increasing the sample size. In this study, it was examined that the change of lameness according to lactation order in Holstein dairy cows by meta-analysis. The data obtained from different farms were assumed as the results of 34 different studies showing the change of lameness according to the lactation order, and a meta-analysis was conducted. Lameness was determined by using a lameness score scale with 5 levels. Lameness scoring with five levels was converted into binary definition as 0 for healthy cows (cows with lameness score 1 or 2) and 1 for lame cows (cows with lameness score 3, 4 or 5). One-Step (Peto) Method for odds ratio and Q test statistic for determination of heterogeneity among studies were used. Odds ratio obtained from different studies are combined with fixed effect model and overall odds ratio was found significant (P<0.001) with level of 0.574 which means lameness in the first lactation is 0.574 times less likely than in the second lactation. It was determined that the 95% confidence interval for this ratio ranged from 0.387 to 0.852. As a result, it was revealed by meta-analysis that there is a relationship between lactation order and lameness level in cattle and that the risk of lame in cattle in the first lactation is lower than in the second lactation. Although meta-analysis is a method that is becoming widespread in every field, it is more widely used in the field of health sciences, where there are some restrictions in increasing the number of observations in individual studies due to the use of human resources in their studies. It is thought that the obtained study results will contribute to introduce of meta-analysis in discrete data and widely use in animal husbandry.

Anahtar Kelimeler

Holstein, Lactation order, Lameness, Meta-analysis, Peto

Kaynakça

• Borenstein, M., Rothstein, H. (1999). Comprehensive Meta-Analysis: A Computer Program for Research Synthesis. Version 1.0. 23 [Computer Software], Biostat, Englewood Cliffs.
• Borenstein, M., Hedges, L.V., Higgins, J.P.T., Rothstein, H.R. (2013). Meta-analize giriş, (Çev. S. Dinçer), Anı Yayıncılık, Ankara, 396s.
• Enting, H., Kooij, D., Dijkhuizen, A.A., Huirne, R.B.M., Noordhuizen-Stassen, E.N. 1997. Economic losses due to clinical lameness in dairy cattle. Livestock Production Science, 49: 259-267.
• Genç, S., Soysal, M. (2018). Türkiye’de siyah alaca sığır populasyonlarında süt ve döl verimi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 15(1): 76-85s.
• Juarez, S.T., Robinson, P.H., DePeters, E.J., Price, E.O. 2003. Impact of lameness on behavior and productivity of lactating Holstein cows. Applied Animal Behaviour Science, 83: 1-14.
• Karahan, A.E. (2014). Hayvancılıkta Meta Analizi Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 53s.
• Konuspayeva, G., Faye, B., Loiseau, G. (2009). The composition of camel milk: A meta-analysis of the literature data. Journal of Food Composition and Analysis, (22):95-101pp.
• Kossaibati, M.A., Esslemont, R.J. 1997. The cost of production diseases in dairy herds in England. The Veterinary Journal, 154: 41-51s.
• Küçükönder, H., Üçkardeş, F., Efe, E. (2015). Meta analiz Yaklaşımı ile Laktasyon Sırası ve Buzağılama Mevsiminin 305 Günlük Laktasyon Süt Verimi Üzerindeki Etki Büyüklüğünün Tahmini. Türk Tarım- Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(1): 17-21s.
• Oehm, A. W., Knubben-Schweizer, G., Rieger, A., Stoll, A., Hartnack, S. (2019). A systematic review and meta-analyses of risk factors associated with lameness in dairy cows. BMC veterinary research, 15(1), 1-14pp.
• Okura, H., Toft, N., Nielsen, S.S. (2012). Occurence of Mycobacterium avium subsp. Paratuberculosis in milk at dairy cattle farms: A systematic review and meta-analysis. Veterinary microbiology, (157) 253-263pp.
• Sarvi, S., Daryani, A., Rahimi, M.T., Aarabi, M., Shokri, A., Ahmadpour, E., Mizani, A., Sharif, M. (2015). Cattle toxoplasmosis in Iran: a systematic review and meta-analysis. Asian Pacific Journal of Tropical Medicine, 120-126pp.
• Soyak, A., Soysal, M.İ., Gürcan, E.K. (2007). Tekirdağ İli Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Bu İşletmelerdeki Siyah Alaca Süt Sığırlarının Çeşitli Morfolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 4(3), 297-305.
• Sprecher D.J., Hostetler D.E., Kaneene J.B. (1997). A lameness scoring system that uses posture and gait to predict cattle reproductive performance. Theriogenology, 47:1179-1187pp.
• Şelli, M., Doğan, Z. (2011). Meta analiz ile tarımsal verilerin değerlendirilmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 15(4):45-56s.
• Topal, M., Eyduran. E., Yağanoğlu, A.M., Aydın, R. (2010a). Meta analysis of death rate of male and female Brown-Swiss calves. Proceedings of 3rd International Congress on Information and Communication Technologies in Agriculture, Food, Forestry and Environment (ITAFFE'lQ), 14-18 June, Samsun, Türkiye.
• Topal, M., Eyduran, E., Yağanoğlu, A.M., Aydın, R. (2010b). Investigation with meta regression analaysis effect of years on death rates of male and female in Borwn calves. Proceedings of 3rd International Congress on Information and Communication Technologies in Agriculture. Food. Forestry and Environment (ITAFFE'lQ), 14-18 June, Samsun, Türkiye.
• Yaylak, E., Akbaş, Y., Kaya, İ., Uzmay, C. (2010). The effects of several cow and herd level factors on lameness in Holstein cows reared in İzmir province of Turkey. Journal of Animal and Veterinary Advances, 9(21):2714-2722s.