Mutagen Uygulamasının Makarnalık Buğdaylarda (T. durum Thell) M1 Generasyonundaki Varyasyona Etkisi

Yıl 2005, Cilt: 2 Sayı: 1, 60 - 72, 01.03.2005

İ. BAŞER K .Z. KORKUT O. Bilgin

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Mutagen Uygulamasının Makarnalık Buğdaylarda (T. durum Thell) M1 Generasyonundaki Varyasyona Etkisi

Öz

makarnalık buğday çeşidine uygulanan 6 farklı gamma ışını dozunun M1 generasyonunda bitki gelişimi üzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırma 5 kg toprak doldurulan (17 x 40 cm) saksıların, her tekerrüründe 30 bitki olacak şekilde 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada M1 generasyonunda yaprak sayısı, kök sayısı, fide boyu, fide ağırlığı, yaprak ağırlığı ve çimlenme oranı belirlenmiştir. M1 generasyonunda farklı gamma ışını dozlarının fide gelişimi üzerine etkisinin araştırıldığı bu çalışmada 100-200 gray doz uygulamalarının ele alınan karakterler üzerine azaltıcı etkisi bulunmazken; özellikle 400-500 gray doz gamma ışını uygulamalarında önemli oranda azalmalar görülmüştür. 600 gray dozda gamma uygulamasında ise tohumların tümü canlılıklarını yitirmişlerdir. Çimlenme oranı yönünden 100 ve 200 gray gamma dozu uygulamaları çimlenmede bir kayba neden olmazken 400 ve 500 gray gamma ışını uygulamalarında çimlenme oranı önemli oranda azalmamıştır, 600 gray gamma dozu uygulamasında ise sadece 1 tohumda canlılık saptanmıştır. M1 bitkilerinde en yüksek varyasyon genelde 300 ve 400 gray doz uygulamasında gözlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Mutasyon, gamma ışını, mutant, doz, varyasyon, genotip

Kaynakça

• Indian Journal of Genetics and Plant Breeding. 59 : 1 , 23 28 ; 8 ref.
• Barabas, Z. and Z. Kerteesz, 1984. Production and evaluation of dwarf and semi dwarf winter wheat mutants. Plant Breeding Abst. 056- 01615,
• BaĢer, Ġ., O., Bilgin, E., Sara, ve Ö.Yorgancılar, 1997. Uzun boylu makarnalık buğday çeĢitlerine uygulanan farklı dozdaki gamma ıĢınlarının bitki boyu, tane verimi ve bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. II. Tarla Bitkileri Kongresi 2527 Eylül, s. 26- 31, Samsun.
• Gautam, RK.; GS. Sethi, MK Rana., and SK. Sharna, 1995. Induction, inheritance pattern and agronomic performance of awned mutants in a multiple disease resistant bread wheat cultivar.. Indian Journal of Genetics and Plant Breeding. 58 : 4, 417-422; 16 ref.
• Gill, K.S. and K. Cahnd, 1974. Differential response of mutagens in inducing genetic variation in metrical traits in barley. Z. Pflanzenzüchtung, 71 : 117-123.
• Karanzhi, V.G. and M.N. Thackuk, 1985. Effect of gamma irradiation on variation in some quantitative characters and hybrid of winter wheat. Plant Breeding Abstg. 055- 084472.
• Kumar, R. and D.P. Walia, 1997. Mutation and radiation resistance in 3 barley varieties. Journal of Hill researches
• Miyahara, K. 1997. Mutation by x rays in rice. Technical News Intitute Breding. No:58, 2 pp.
• Pandini - F ; FIF Cavalho - JFB de ; Neto - ; FIF., De - Carvalho - 1997. Plant height reduction in populations of triticale by induced mutations and artificial crosses. Brazilian - Journal - of - Genetics. , 20 : 3 , 483 - 488 ; 21 ref.
• Yıldırım, M.B. M.I., Çağırgan, ve I., Turgut, 1987. arpa mutant populasyonlarında seleksiyon uygulaması. Türkiye Tahıl Simpozyumu., 6-9 Ekim, Bursa.