Orta Karadeniz Bölge’sinde (Ordu) Yer Alan Gabroyik Kayaçların Ayrışması Ve Asitli Toprakların Oluşumu

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 2, 0 - 0, 16.05.2017

Alii Gurel

Öz

Ordu İline bağlı Yeşilköy Mahallesi ve yakın çevresinde bulunan orman toprakları araştırma yeri olarak belirlenmiştir. Gabro kayacları üzerinde gelişmiş olan toprak zonlarında kil ve kum miktarları artan toprak derinliği ile artmaktadır. Gabro tipi kayaçların ayrışması sonucu silt zengini toprakların geliştiği belirlenmiştir. Gabro üzerinde gelişen toprakların üst zonlarında kuvars miktarlarının artmış olduğu, buna karşılık feldispat, piroksenler, amfiboller ve olivin miktarlarının ise azalmış olduğu ve yeni kil minerallerinin oluştuğu gözlenmektedir. Gabro üzerinde gelişen toprak zonlarında CaO, MgO, Na₂O, K₂O ve P₂O₅ gibi, oksitlerin,ana kayaca göre, miktarlarının azaldığı gözlenmiştir. Burada azalma göstermeyen ana element oksit ise Al₂O₃, Fe₂O₃ ve TiO₂’dır. Bütün lokalitedlerde Co, Sr, Cd gibi mobil olan iz elementler toprak ekosistemi içinde dikey olarak taşındığı, Cu, Ni, Ba, Zn gibi yarı mobil iz elementler ise aynı sistemden uzaklaştırıldığı, Pb, Cr, Zr, Nb, Ce gibi immobil iz elementler ise toprak ekosisteminde toplandığı tespit edilmiştir. Birleştirilen profilinden elde edilen veriler, Kuzey Amerika Çamurtaşı içeriği (NASC) ana ve iz element dağılım aralığında yer almaktadır. Sadece A toprak zonunda oldukça yüksek Pb miktarları ölçülmüştür.

Kaynakça

• Çınar, S, Çekiç, Y., Akıncı S., Türkmen İ. ve Özdoğan, K. 1998. Ordu-Fatsa- Ünye-Tekkiraz-Cilader Yöresinin Jeolojisi ile maden zuhurlarına ilişkin jeoloji raporu. Trabzon, MTA-Raporu, 1-98.
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Harita İstatistik Bülteni, 1992. Yayın No. 991, Özel No. 177, Ankara.
• Gürel, A. 1991. Veränderung im Stoffbestand der Verwitterungsdecke als Folge natürlicher Bodenbildungsprozesse und anthropogener atmosphärischer Deposition. Berichte des Forschungscentrums Waldökosysteme, Reich A, Bd. 82, 1-197.
• Gürel, A. 1997. Asitli topraklarda ağır metallerin jeolojik, pedojen ve antropolojik kısımlarının ayırt edilmesi. Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi 20 Yıl Jeoloji Sempozyumu, Bildiriler, 263-271.
• Gürel, A., ve Çopuroğlu, İ. 1994. Toprağın Tamponluk Özelliği ve Su Kalitesi, Çukurova Üniversitesi. 15 Yıl Sempozyumu, Geosound, Özel Sayı, I, 517-524.
• Herms, U. ve Brümer, G. 1983. Einflussgrössen der Schwermetallöslichkeit und -bindung in Böden. İn: Z. Bodenkunde u. Pflanzenernährung 147: 400-424.
• Retallack, GJ. 1990. Soils of the Past: An Introduction to Palaeopedology, Unwin Hyman, London, 520p.
• Scheffer, F. ve Schachtschabel, P., 1984 Lehrbuch der Bodenkunde. Enke Verlag Stuttgart, 0-442.
• Sheldon, DN., ve Tabor, NJ. 2009. Quantitative paleoenvironmental and paleoclimatic reconstruction using paleosols. Earth-Science Reviews, 95, 1-52.
• Soil Survey Staff 1998. Keys to Soil Taxonomy. 8th edition, U.S. Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service, 327pp.
• Ulrich, B. 1981. Ökologische Gruppierung von Böden nach ihrem chemischen Bodenzustand. Z. Bodenkunde u. Pflanzenernährung 144: 289-305.
• Ulrich, B. 1983. A concept of forest ecosystems stability and of acid deposition as driving force for destabilization. In: ULRICH: effects of accumulation of air pollutants in forest ecosystems. Reidel, 75-98.
• Ulrich, B., Mayer, R. ve Khanna, P. K. 1979. Die Deposition von Luftverunreinigungen und ihre Auswirkungen in Waldökosystemen im Solling. Schriften aus der Forstlichen Fakultät der Universität Göttingen 58.
• Velbel, M.A. 1992. Geochemical mass balances and weathering rates in forested watersheds of the southern Blue Ridge: III. Cation budgets and the weathering rate of amphibole. American Journal of Science 292, 58-78.
• Velbel, M.A., Charles, L., Basso, J. ve Zieg, M.J. 1996. The natural weathering of staurolite: crystal-surface textures, relative stability, and the rate determining step. American Journal of Science 296, 453-472.
• Walker R. G. 1971. Non deltaic deposition al environments in the Catskill clastic wedge. Bull. Geol. Soc. Amer. 82. 1305-1326.