Susuz Amonyak Uygulama Ekipmanının Tasarlanarak Geliştirilmesi ve Buğday Tarımında Etkilerinin Araştırılması

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 4, 0 - 0, 29.11.2016

Fulya Tan

Öz

Susuz amonyak (Anhydrous ammonia), basınç altında sıvı halde iken, atmosferik basınç altında gaz haline dönüşmektedir. Kimyasal özellikleri nedeniyle gerek depolama aşamasında gerekse uygulama aşamasında özel alet ve ekipmana gereksinim duyulmaktadır. Bu nedenle susuz amonyağın gübreleme amaçlı kullanımı ülkemiz tarımında gelişmemiştir. Bu çalışmanın amacı, susuz amonyak uygulamasının ülkemizde tarımında uygulanabilir durumuna getirilmesini sağlamaktır.

                Araştırmada; susuz amonyak uygulaması (SA), çiftçi koşulları (ÇK)ve kontrol grubu (K) üç farklı yöntem uygulanmıştır. Susuz amonyak uygulaması ekim öncesi dönemde bir kez yapılmıştır. Çiftçi koşullarında bölge üreticisinin uyguladığı gübreleme esas alınmış ve hiçbir müdahalede bulunulmamıştır. Kontrol aşamasında azotlu gübreleme yapılmamıştır.

                Tane verimleri ilk yıl SA uygulamasında 892,15 kg/da, ÇK uygulamasında 728,78 kg/da, K uygulamasında 378,36 kg/da tane verimi alınmıştır (F=57,79*). İkinci yıl SA uygulamasında 744,80 kg/da, ÇK uygulamasında 695,44 kg/da, K uygulamasında 453,99 kg/da tane verimi alınmıştır (F=39,86*). Dekara benzer miktarda azot uygulaması yapılmış olmasına rağmen SA uygulaması ile buğday verimi çiftçi koşuluna göre % 18,37 oranında artış gösterdiği saptanmıştır.

                Elde edilen sonuçlardan görülebileceği gibi SA uygulamasının verim ve verime ilişkin parametreleri üzerine olumlu yönde etkisi olmuştur. Geliştirilen SA uygulama ekipmanı ve SA gübreleme uygulamasının tarımsal üretim sürecine dahil edilmesi ülkemiz tarımının gelişimine önemli katkı sağlayacağı görülmektedir.

Kaynakça

• Abo-Abda, A. E. 1985. Field Losses of Anhydrous Ammonia Using A Point Injector Fertilizer Applicator. Unpublished M. S. Thesis. Ames, Iowa: Iowa State University.
• Hanna, M. 2001. Improving the uniformity of Anhydrous ammonia application. Iowa State University Extension. PM 1875.
• Hanna, H. M., P. M. Boyd, J. L. Baker and T.S. Colvin, 2005. Anhydrous Ammonia Losses Using Single Disc And Knife Fertilizer Injector. Tampa, FL. ASAE Paper No. 051060. ASAE. St. Joseph, MO.
• Naneli, İ. Sakin, M.A ve Kıral A.S., 2015. Tokat-Kazova Şartlarında Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, (2015) 32 (1),91-103.
• Öztürk, A. ve A. Akkaya, 1996. Kışlık Buğday Genotiplerinde (Triticum aestivum L.) Tane Verimi, Verim Unsurları ve Fenolojik Dönemler Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Zir. Fak. Der. 27(2):187-202.
• Stamper, J.D. and D.B. Mengel, 2008. Effects of Nitrogen Rate, Timing, and Placement in Irrigated Corn Using Anhydrous Ammonia. Kansas Fertilizer Research, 2008.
• Stamper, J.D. 2009. Evaluation of Moethod of Placement, Timing and Rate of Application For Anhydrous Ammonia In No-Till Corn Production. Master of Thesis. Kansas Fertilizer Research, 2009.
• Terry, D. L. and B. J. Kirby, 2006. Commercial fertilizers. Association of American Plant Control Officials Inc. and The Fertilizer Institute. Lexington, KY.
• Tisdale, L.S. and W.L. Nelson, 1982. Soil Fertility and Fertilizers. Macmillan Publishing Co inc., Çeviren: N. Ginel, Çukurova Üni. Zir. Fak. Yayın No: 168, Ders Kitabı:18, Adana.
• Woli, K.P. Femandez, F.G. Sawyer, J.E. Stamper, J.D. Mengel, D.B. Barker, D.W. and Hanna M.H.2014. Agronomic Comparison of Anhydrous Ammonia Applied with a High Speed-Low Draft Opener And Conventional Knife Injection in Corn. Agronomy Journal, 106(3), 881-892.
• Wyckoff, M.R.2009. Evaluatıon of Anhydrous Ammonıa Applıcatıons ın Wınter Wheat. Kansas State Unıversıty Masters of Science. Manhattan, Kansas.