Buğdayda Fusarium culmorum’a Ruhsatlı Olmayan Fungisitlerin Patojen Üzerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 2, 26 - 35, 15.05.2018

Nagehan Desen Köycü , Füsun Sukut

Öz

Buğdayda
F. culmorum’un tohum veya toprak yolu
ile taşınarak fide ve başak yanıklığına (FHB) sebep olması, aynı zamanda
tanelerde salgıladığı toksinler nedeni ile insan ve hayvan sağlığını tehdit etmesi
patojenin hem Dünyada hem de Türkiye’de önemini ortaya çıkarmıştır. Bu patojene karşı buğdayda tohuma ruhsatlı az sayıda fungisit olması nedeni ile bu
çalışmanın amacı buğdayda bu patojene ruhsatlı olmayan tebuconazole+metalaxyl-M
(Maxim XL 035) ve fludioxonil+metalaxyl-M (Certigor 050 FS) etkili maddeli fungisitlerin F. culmorum’a etkililiğinin tespit
edilmesidir. Patojenin fungisitlere duyarlılığı, patojenisitesi bilinen F.
culmorum (S-14) izolatı ile Potato Dextrose Agar (PDA) besi
ortamında miselyal gelişimi engelleme oranları (EC₅₀) tespit
edilerek belirlenmiştir. Fungisitlerin patojen üzerine etkililik denemeleri
ise, in vitro ve in vivo koşullarda yürütülmüştür. Denemelerde, patojenin S-14
izolatı ile enfekte edilmiş ve enfekteli olmayan Flamura-85 çeşidinden elde
edilen tohumlar kullanılmıştır. In vivo
testler, enfekteli tohumların fungisitler ile ilaçlanarak steril toprağa
ekilmesi veya patojenin 1X10⁶ spor/ml dozunda steril toprağa
bulaştırılarak fungisitler ile ilaçlanmış temiz tohumun ekilmesi şeklinde
yürütülmüştür. In vitro testlerde,
Patojenin tebuconazole+metalaxyl-M ve fludioxonil+metalaxyl-M fungisitleri için
EC₅₀ değerleri sırasıyla 0,55 ve 1,57 µg/ml olarak belirlenmiştir.
Her iki fungisitin kontrol ile karşılaştırıldığında çimlenme, kök ve koleoptil
uzunlukları ve hastalık şiddetleri arasında önemli bir farklılığın olduğu
tespit edilmiştir. In vitro testlerde
yine her iki fungisitin bitki boyu, yaş ve kuru ağırlık, hastalık şiddetleri
açısından kontrole göre önemli bir farklılığın olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fusarium culmorum, buğday, fungisit

Kaynakça

• Anonim 2003. Türkiye Ziraat Odaları Birliği resmi internet sitesi verileri:http://www.tzob.org.tr/tzob/tzoburunrapor/rapor2003bugday.htm. (Erişim tarihi: 2016).
• Akgül, D.S., and A. Erkılıç, 2016. Effect of wheat cultivars, fertilizers, and fungicides on Fusarium foot rot disease of wheat. Turkish J. Agricult. and Forest. 40:101-108.
• Aktaş, H., H. Bostancıoğlu, B. Tunalı, and E. Bayram. 1996. Sakarya yöresinde buğday kök ve kökboğazı çürüklüğüne neden olan hastalık etmenlerinin belirlenmesi ve bu etmenlerin buğday yetiştirme teknikleri ile ilişkileri üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 36 (3-4):151-167.
• Aktaş, H., B. Tunalı, H. Bostancıoğlu, and E. Bayram, 1997. Reaction of some wheat varieties and lines against to root and foot-rot disease agents in the field and laboratory conditions. J. Turkish Phytopathol, 26 (2-3):61-68.
• Aktaş, H., E. Kınacı, A. F. Yıldırım, L. Sayın, and A. Kural, 1999. Konya yöresinde hububatta sorun olan kök ve kök boğazı çürüklüğü etmenlerinin hububatta verim komponentlerine etkileri ve mücadelesi üzerine araştırmalar. Hububat Sempozyumu 8-11 Haziran 1999, Konya. Bildiri Özetleri, 392-403.
• Araz, A., M.E. Bayram, and E.N., Babaroğlu, 2009.Sakarya ilinde bazı buğday çeşitlerinde kök ve kök boğazı hastalıklarına neden olan etmenlerin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni. 49 (1):31-43.
• Arıcı, Ş.E., Ü., Arap, and F.B. Yatağan, 2013. Isparta ve Burdur illeri buğday ekim alanlarındaki kök ve kök boğazı fungal hastalık etmenlerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(2), 26-30.
• Arslan, Ü., and N. Baykal, 2002. Kök ve kök boğazı fungal patojenlerine karşı Bazı buğday çeşitlerinin reaksiyonları ve tohum koruyucu fungisitlerin F. culmorum (W. G. Sm.) Sagg’a etkisi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 16:69-76.
• Bateman, G.L., and G. Murray, 2001. Seasonal variations in populations of Fusarium species in wheat-field soil. App. Soil Ecol. 18:117-128.
• Cook, R.J. 2010. Compendium of wheat diseases and pests. Third edition. The American Phytopathological Society. 3340 Pilot Knob Road, St. Paul Minnesota 55121, U.S.A.
• Delen, N. 2016. Fungisitler. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şt. S:534.
• Delen N., M. Yıldız, and H. Maraite 1984. Benzimidazole and Dithiocarbamate resistance of Botrytis cinerea on greenhouse crops in Turkey. Mededelingen in Viticulture Ed Enologia Universita Torino 9: 278-279.
• Demirci, F. 2003. Bazı Buğday Çeşitlerinin Önemli Kök ve Kök Boğazı Hastalık Etmenleri (Fusarium spp., Bipolaris sorokiniana)' ne Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi. 9 (4); 460-466.
• Demirci, F., S. Maden, 2006. Triazole Grubu Fungisitlerin Buğday Tohumlarında Çimlenme ve Çıkışa Etkileri. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 12 (2) 144-150
• Finci S., 1979. Buğdayın kök ve kök boğazı hastalıkları ve korunma çareleri. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Çiftçi Broşürü No:21 s.15.
• Goswami, R.S., and H.C. Kistler, 2004. Heading for disaster: Fusarium graminearum on cereal crops. Molecular Plant Pathol. 5:515–525.
• Hekimhan, H. and N. Boyraz, 2011. Trakya Bölgesi Buğday ekiliş alanlarında Fungal Kaynaklı Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Hastalıklarının Tespiti. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 25 (3): 25-31.
• Hill, J., Fernandez, J.A., and M.S. McShane, 1983. Fungi Associated with common root rot of winter wheat in Colorado and Wyoming. Plant Dis. 67:795-797.
• Hogg, A.C., Johnston, R.H.,Johnston, J.A., Klouser, L., Kephart, K.D., and A.T. Dyer, 2010. Monitoring Fusarium crown rot populations in spring wheat residues using quantitative real-time polymerase chain reaction. Phytopathol. 100: 49–57.
• Karadeniz, İ. 2014. Konya Ereğli ilçesi ve civarında tahıllarda kök ve kök boğazı çürüklüğünün yaygınlığı ve nedensel etmenlerin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi fen Bilimleri Enstitüsü, s,52.
• Kuck K., and J.P. Vors, 2007. Sterol Biosynthesis inhibitors. In: Modern Crop Protection Compounds, Vol. 3. (W. Krämer, U. Schirmer, ed.). Wiley-Vch Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, Germany, 605–650.
• Kosiak, B., Skjerve, E., Thrane, U. and Torp, M. 2003. The prevalence and distribution of Fusarium species in Norwegian cereals: a survey. Acta Agricult. Scandinav. 53:168–176.
• Koplay C (2003). Studies on determination of fungal pathogens causing rots on Sultanina table grapes and their control with fungicides in vitro conditions. İzmir, Turkey, University of Ege, MS thesis. P. 105.
• Köycü, N.D., and N. Özer, 2014. Determination of Resistance in some wheat cultivars against Fusarium spp. İsolates in Trakya region. 14th Mediterranean Phytopathological Union International Society of Mycotoxicology, Istanbul/Turkey, 25-29 August, 2014, s.118
• Mert-Türk F., and R. Gencer, 2013. Distribution of the 3-AcDON, 15-AcDON, and NIV chemotypes of Fusarium culmorum in the North-West of Turkey. Plant Protect. Sci. 49: 57-64.
• Mathieson J.T., Rush G.M., Bordovsky D., Clark L.E., and O.R. Jones, 1990. Effects of tillage on common root rot of wheat in Texas. Plant Dis. 74:1006-1008.
• Parry, D.W. 1990. The incidence of Fusarium spp. in stem bases of selected crops of winter wheat in the Midlands, UK. Plant Pathol. 39:619-622.
• Scherm, B., Virgilio, B., Spanu, F., Giovanni, P., Giovanna, D., Pasquali, M., and Q. Micheli, 2013. Fusarium culmorum:causal agent of foot and root rot and head blight on wheat. Molecular Plant Pathol, 14(4):323-341.
• Stadnik, M.J., and O.D. Dhingra, 1997. Root Infection by Fusarium oxysporum f. sp. cepae at different growth stages and its relation to the development of onion basal rot. Phytopathol. Mediter. 36:8-11.
• Scardaci, S.C., ve R.K. Webster, 1982. Common Root Rot of Cereals in California. Plant Dis. 66(31-34).
• Treikale, O., Priekule, I., Javoisha, B., and L. Lazareva. 2010. Fusarium head blight: distribution in wheat in Latvia. Comm. Agric. Appl. Biol. Sci. 75, 627–634. Tosun, N., and E. Onan, 2014. Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünleri 2014/2015. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
• Townsend G. K., and J. W., Heuberger 1943. Methods for Estimating Losses Caused by Diseases in Fungicide Experiments. Plant Dis. Report. 27:340-343.
• Tunalı B., Nicol J.M., Hadson D., Uçkun Z., Büyük O, Erdurmuş D., Hekimhan H., Aktaş H., Akbudak M.A., and S.A. Bağcı, 2008. Root and crown rot fungi associated with spring, facultative, and winter wheat in Turkey. Plant Dis. 92:1299-1306.
• TÜİK, 2016. Türkiye İstatistik Kurumu, Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, değer), Ankara.
• Uçkun, Z., and M. Yıldız, 2004. İzmir, Aydın ve Denizli illeri buğday alanlarındaki kök ve kökboğazı hastalıklarının yoğunluğunun ve etmenlerinin tespit belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 44(1-4):79-92.
• Yıldırım, A. F., E. Kınacı, H. Hekimhan and S. Çeri, 1999. Konya, Karaman, Niğde ve Aksaray yörelerinde tahıllarda önemli hastalıkların durumu ve bunlara dayanıklılık kaynaklarının araştırılması. Hububat Sempozyumu Bildiri Özetleri, Konya, 8-11 Haziran 1999. s. 404-413.
• Wagacha, J.M., and J.W., Muthomi, 2007. Fusarium culmorum: infection process, mechanisms of mycotoxin production and their role in pathogenesis in wheat. Crop Protect. 26:877–885.
• Wang, H., Hwang, S.F., Eudes, F., Chang, K.F., Howard, R.J., and G.D. Turnbull, 2006. Trichothecenes and aggressiveness of Fusarium graminearum causing seedling blight and root rot in cereals. Plant Pathol. 55:224–230
• Wildermuth G.B., and R.B. McNamara 1994. Testing wheat seedlings for resistance to crown rot caused by Fusarium graminearum Group 1. Plant Dis. 78:949-953.
• Wiese, M.V. 1987. Compendium of Wheat Diseases. American Phytopatholocigal Society, St. Paul MN. 53-55 pp.
• Zadoks, J.C., T.T. Chang, and C.F. Konzak, 1974. A decimal code for the growth stages of cereals. Weed Res. 14:415-421.