Manisa İli Pamuk Alanlarında Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera; Noctuidae)’nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 3, 369 - 380, 29.09.2020

Samet Memiş Ali Özpınar

https://doi.org/10.33462/jotaf.688450

Cited By: 2

Öz

Çalışma, Manisa ili pamuk alanlarında Helicoverpa armigera Hübner (Lepidoptera; Noctuidae)’nın bazı biyolojik özelliklerini belirlemek amacıyla 2018-2019 yıllarında yürütülmüştür. Her iki yılda da Manisa ili Şehzadeler ilçesi ve köylerindeki pamuk alanlarını temsil edecek şeklide üreticilere ait 5 farklı deneme parseli belirlenmiştir. Pamuk, 2018 yılında 14-21 Nisan tarihlerinde ekilmiş Aphis gossypii, Empoasca spp, ve Tetranychus urticae’ye karşı bir kez ilaçlama yapılmıştır. Pamuk ekimi 2019 yılında ise 25-27 Nisan tarihlerinde 2 farklı (Carisma ve BA 440) tohum çeşidi kullanılarak yapılmıştır. Tüm parsellerde A. gossypii, Empoasca spp, ve Bemisia tabaci’e karşı 5 kez ve H. armigera’ya karşı ise 2 kez olmak üzere toplam 7 farklı tarihte insektisit uygulanmıştır. H. armigera ergin popülasyon gelişmesi delta ve funnel tuzaklarla takip edilmiştir. Haftada bir kez tuzaklara yakalanan erginler sayılmış, her parselde 3 farklı yerde 3 metre bitki sırasında H. armigera yumurta ve larvaları ile Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae)’nın yumurtaları kaydedilmiştir. İlk yılda Karaağaçlı’da 2, Selimşahlar’da 1, Yenimahmudiye’de 2, Mütevelli’de 10 ve Veziroğlu’nda 1 adet olmak üzere toplam 16 adet H. armigera ergini tuzaklara yakalanmıştır. Ergin popülasyon yoğunluğu düşük düzeyde kaldığı için bu veriler değerlendirilmemiştir. Çalışmanın devam ettiği 2019 yılında ise H. armigera’nın ergin uçuşu tüm parsellerde temmuz ayının ilk haftasından itibaren başlamış olup, ağustos ortasında ve eylül ayı sonunda olmak üzere 2 tepe noktası meydana gelmiştir. Ergin uçuşu hasat tarihine (19.10.2019) kadar devam etmiştir. Örnekleme süresince her iki tuzağa Karaağaçlı’da 101, Selimşahlar’da 83, Yenimahmudiye’de 55, Mütevelli’de 77 ve Veziroğlu’nda 118 adet olmak üzere tuzaklara toplam 434 H. armigera ergini yakalanmıştır. Parsel başına en fazla H. armigera ergin BA 440 pamuk tohumu kullanılarak ekilen Karaağaçlı ve Veziroğlu parsellerinde elde edilmiştir. Diğer taraftan tüm parsellerde funnel tuzaklara yakalanan H. armigera ergin sayıları delta tuzaklara göre yüksek çıkmıştır. Örnekleme parsellerinde gerek emici böceklere karşı ve gerekse H. armigera (2 kez) karşı insektisit kullanılmasına rağmen, her parselde 3 m bitki sırasında, diğer genel predatör türlere göre, yüksek sayıda C. carnea yumurtası sayılmıştır. Parsellerde kaydedilen H. armigera’nın yumurta ve larva popülasyon gelişmesiyle C. carnea yumurta sayısı arasında bir paralellik olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Manisa, Pamuk, Funnel ve Delta tuzak, Helicoverpa armigera, Chrysoperla carnea

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

FYL-2018-2591

Teşekkür

Bu makale Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Bilimsel Araştırmalar Koordinasyon Birimi tarafından desteklenen FYL-2018-2591 nolu projeden üretilmiştir.

Kaynakça

• Anonim, 2017. Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü (https://manisa.tarimorman.gov.tr/) Tarımsal Veriler. Erişim Tarihi :05.02.2020.
• Akyıldız, M & E. Bayhan 2018. Diyarbakır ili pamuk ekim alanlarında bulunan Yeşilkurt, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae)’un popülasyon dalgalanmasının belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Derg., 22(2): 186-195.
• Atakan, E. 2000. Within plant distribution of predators Chrysoperla carnea, Deraeocoris pallens and Orius niger on cotton. Türkiye Entomoloji Dergisi, 4:267-277.
• Bakthavatsalam, N., Singh, S. P., Tandon, P. L., Chaudhary, M. & S. Preethi, 2000. Synomone mediated behavioural responses of Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae) to cotton infested by Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae). Journal Of Biological Control, 14 (2): 1-6.
• Bar, D., D. Gerling & Y. Rossler, 1979. Bionomics of the principal natural enemies attacking of Heliothis armigera in cotton fields in Isreal. Environmental Entomology, 8:468-474.
• Ferreira, A. J., G. A. Carvalho, M. Botton & O. Lasmar. 1989. Selectivity of insecticides used in apple orchards to two populations of Chrysoperla externa (Hagen, 1861) (Neuroptera: Chrysopidae). Journal of Pest Science, 14: 259-268.
• Göven, M. A. & L. Efil, 1994. Dicle vadisi pamuk alanlarında zararlı Yeşilkurt (Heliothis armigera Hübn.) (Lepidoptera: Noctuidae) ‘un doğal düşmanları ve etkinlikleri üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi, İzmir, pp. 449-457.
• Hassanpour, M. ., Mohaghegh ,J, Iranipour S, Ganbalani G. N.& A. Enkegaard, 2011. Functional response of Chrysoperla carnea (Neuroptera: Chrysopidae) to Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae): Effect of prey and predator stages. Insect Science 18, 217–224.
• IBM, 2015. IBM Corp. Released 2015, IBM SPSS Statistics for Windows, Version 23.0.
• Karaat, Ş., Göven, M. A.& C. Mart, 1986. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde pamuk ekim alanlarında yararlı türlerin genel durumları. Türkiye 1. Biyolojik Mücadele Kongresi, Adana, pp. 186-194.
• Kaitazov A. & A. Kharizonav, 1976. The possibilities for using Chrysopidae. Rastelina Zashchita, 24:22-25.
• Karim, S. 2000. Management of Helicoverpa armigera: A Review and prospectus for Pakistan. Pakistan Journal of Biological Sciences 3 (8): 1213-1222.
• Kim, J., Kwon, M. &R. Maharian, 2017. Monitoring of four major lepidopteran pests in corn field and management of the Helicoverpa armigera. Korean Society of Applied Entomology, 54-54.
• Koçlu, T.& Y. Karsavuran, 2000. Heliothis armigera Hbn.,. (Lepidoptera: Noctuidae)’nın Manisa ilinde biyolojisi ve popülasyon düzeyi. Türkiye Entomoloji Dergisi, 24 (3):179-194.
• Liu, Z., D. Lı, P. Gong & K. Wu, 2004. Life table studies of the cotton bollworm, Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae), on different host plants. Environmental. Entomology, 33(6): 1570-1576.
• Mart, C., M. M. Arslan, N. Eroğlu & O. Doğanlar, 2000. Pamuk alanlarında yeşilkurt, Heliothis armigera Hbn. (Lepidoptera: Noctuidae)’un popülasyon takibinde eşeysel çekici tuzakların kullanım imkanları üzerinde araştırmalar. Fen ve Mühendislik Dergisi 3 ( 2): 145-153.
• Öngören, K., Kaya, N. & Ş. Türkmen, 1977. Ege Bölgesi‘nde domateslerde zarar yapan yeşilkurt (Heliothis armigera Hübner)’un morfolojisi, biyolojisi ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 17(1): 3-28.
• Özpınar A., A. K. Şahin, B. Polat & S. Özpınar, 2017.Troia (Çanakkale) Milli Park alanında polifag zararlı türlerle entegre mücadele olanaklarının araştırılması. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. (COMU J. Agric. Fac.) 2017: 5 (1): 49–57.
• Pappas, M.L., Broufas, G.D. & D.S. Koveos, 2007. Effects of various prey species on development, survival and reproduction of the predatory lacewing Dichochrysa prasina (Neuroptera: Chrysopidae). Biological Control, 43, 163–170.
• Sayyed, A. H., A. K. Pathan & U. Faheem. 2010. Cross-resistance, genetics and stability of resistance to deltamethrin in a population of Chrysoperla carnea from Multan, Pakistan. Pestic. Biochem. Physiol. 98: 325–332.
• Sechser, B. & S. Ayoub. 2003. Toxicity of thiodicarb, methomyl and emamectin benzoate against predators of sucking insect pests of cotton. Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten und Pflanzenschutz, 110: 184-194.
• Theiling K. M. & B.A. Croft, 1988. Pesticide side-effects on arthropod natural enemies: A database summary. Agriculture, Ecosystem and Environment 21: ( 3–4): 191-218.
• Tilman, P. G. & J. E. Mulrooney. 2000. Effect of selected insecticides on the natural enemies in cotton. Journal of Economic Enomology, 93: 1638-1643.
• Tsitsipis, J.A.& M. Alexandri, 1990. Monitoring Helicoverpa armigera, Scotia ipsilon and Scotia segetum by pheromone traps in Greece, Comparison of Two Kinds of Traps. OILB SROP WPRS Bulletin, 13(3): 54-61.
• TUİK,2020. Türkiye İsatatistik Kurumu, Erişim (https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr ) Erişim Tarihi :07.02.2020.
• Zalucki, M. P., D.H.A. Murray, P. C. Gregg, G. P. Fitt, P. H. Twine, & C. Jones. 1994. Ecology of Helicoverpa armigera (Hubner) and H. punctigera (Wallengren) in the Inland of Australia: larval sampling and host plant relationships during winter and spring. Australia. Journal. Zoology 42: 329-346.
• Özpınar A., Polat, B., Şahin, A. K., Özpınar, S. (2017b). Çanakkale ili domates alanlarında canavarotu (Orobanche ramosa L.) ve Phytomyza orobanchia Kaltenbach (Diptera; Agromyzidae) arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 14 (1) :48-53.