Kiraz Üretimi Yapan İşletmelerin Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesi Programından (MEADP) Yararlanma Eğiliminin Belirlenmesi ve Devamlılığı: İzmir-Kemalpaşa İlçesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 9, 30.12.2020

Belma Doğan Öz Gamze Saner

https://doi.org/10.33462/jotaf.623488

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmada İzmir İli Kemalpaşa ilçesinde kiraz üretimi yapan işletmelerin “Kırsal Kalkınma Yatırımlarının
Desteklenmesi Programı”nın (KKYDP) alt programı olan “Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesi
Programı” (MEADP) yatırım desteğinden yararlanma eğilimlerini etkileyen faktörler belirlenmiş ve bu desteğin
devamlılığı değerlendirilmiştir. İşletmelerin sosyo-ekonomik özellikleri işletme büyüklük grupları ve MEADP
desteğinden yararlanan-yararlanmayan gruplamaya göre verilmiştir. Araştırmanın verileri 2015 üretim yılına
ilişkin olup, bu destekten yararlanan 65, yararlanmayan 52 kiraz işletmesi olmak üzere toplam 117 işletmeden
anket yoluyla elde edilmiştir.
Çalışmada kullanılan Logit modelin sonuçlarına göre; üreticilerin ilgili programdan yararlanma durumu üzerine,
üreticinin eğitim süresi, kiraz üretimindeki deneyim süresi, Kemalpaşa Kiraz Üreticileri Birliğine üye olup olmama
durumu, kiraz yetiştiriciliğinde uzmanlaşma durumu ve brüt kar gibi değişkenlerin pozitif etkisi olurken, üretici
yaşının ise negatif etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak bu destekten yararlanan
işletmelerin makine-ekipman alt yapısının güçlenmesi ile birlikte iş yükünün azaldığı ortaya çıkmıştır. 2015 yılı
sonrasında da makine ve ekipmanların bir kısmının desteklenmeye devam ettiği belirlenmiştir.
2007 yılında başlatılan Makine Ekipman Alımlarının Desteklenmesi Programı (MEADP) kapsamında 2014 yılına
kadar 51 çeşit makine-ekipmandan oluşan toplam 270.044 adet makine ekipman alımı desteklenmiş ve bu makineekipmanlara
toplam 1.212.225.834 TL hibe desteği verilmiştir. MEADP kapsamında desteklenen makine ve
ekipman sayısı İzmir ilinde 2803 adet Kemalpaşa İlçesinde ise 245 adet olarak belirlenmiştir. İzmir ilinde 513 adet
ve Kemalpaşa ilçesinde ise 96 adet ile en çok desteklenen makine-ekipmanın pülverizatör olduğu belirlenmiştir.
Programın devamlılığı; üreticinin uygun fiyata, teknolojisi ileri çeşitli makine ekipmana sahip olarak, kaliteli ürün
elde etmesi, tarımsal üretimini, gelirlerini böylece refahının artırılması açısından büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kırsal kalkınma, tarımsal yatırımlar, kiraz, İzmir, yatırım destekleri

Determining The Investment Perceptions of The Cherry Growing Farms Within Support Scheme For The Purchase of Agricultural Machines And Equipment (SSPME): A Case of Izmir-Kemalpasa District

Öz

In this research, It is determined the utilization conditions of investments for cherry growing farms within “Support Scheme for the Purchase of Agricultural Machines and Equipment,” (SSPME) which is a subprogram of “Rural Development Investment Support Program” (RDISP) in Kemalpaşa district of Izmir and determined the factors affecting the investment utilization perceptions of the cherry growing farms. Socio-economic aspects of the cherry growing farms are grouped by the size of the enterprises and the utilization or non-utilization of the SSPME. The research data belongs to the production year 2015, using survey from 117 farms; 65 of which use the support and 52 of them did not use the support.
According to the Logit Model results, the education level of the producer, producer’s experience of the cherry producing process, producer’s membership status of the Kemalpaşa Cherry Producers Union, specialization of cherry producing and gross profit have positive effects also age of producer has a negative effect on producers’ use of that support. As a result, it has been determined that the farms which have benefited from this support decreased the workload with the strengthening of the machine equipment infrastructure. It has been determined that some of the machinery and equipment continue to be supported after 2015.
Within the scope of the Program for Support Scheme for the Purchase of Agricultural Machines and Equipment (SSPME) initiated in 2007, a total of 270,044 machine equipment purchases, consisting of 51 kinds of machine and equipments, were supported until 2014 and a total of 1.212.225.834 TL was granted to these machinery and equipment. The number of machines and equipment supported within the scope of SSPME was determined as 2803 in İzmir and 245 in Kemalpaşa District. In Izmir with the number of 513, and 96 in Kemalpaşa district, atomiser is the most widely used machine-equipment. Continuity of the program is matter great importance for the producer to obtain high quality products at an affordable price by having various advanced technology equipment and to increase agricultural production, income and welfare.

Anahtar Kelimeler

Rural Development, Agricultural Investments, Cherry, Izmir, Investment Supports

Kaynakça

• Anonim, 2010, 18.03.2010 Tarih 27525 Sayılı Resmi Gazete. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Tebliği.
• Anonim, 2017, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı 12. Etap Tebliğ ve Uygulama Rehberi.
• Anonim, 2019a, İzmir İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kırsal Kalkınma ve Örgütlenme Şube Müdürlüğü Verileri, İzmir.
• Anonim, 2019b, Kemalpaşa İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Kırsal Kalkınma ve Örgütlenme Şube Müdürlüğü Verileri, İzmir, Kemalpaşa.
• Asoğlu, V., 2015, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programından Faydalanan İşletmelerin Ekonomik Analizi: Şanlıurfa-Diyarbakır Örneği, Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Şanlıurfa, 156s.
• Asoğlu, V., Kaya, K., Sevinç, M., Sevinç, G., Şit, M., 2016, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programının (KKYDP) Dünü Bugünü (2006-2015), XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 25-27 Mayıs 2016, Isparta, s. 2089-2098
• Beycan, H., 2009, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı ve Bu Çerçevede Proje Uygulama Örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya, 172s.
• Can, M., 2007, AB Kırsal Kalkınma Programlarının Türkiye’nin Kırsal Kalkınması Açısından İncelenmesi- SAPARD ve IPARD Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat, 155s.
• Çobanoğlu, F., ve ark., 2017, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programının Etkisinin Değerlendirilmesi: Bursa İli Örneği, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(01): 16-27, Tekirdağ.
• Çobanoğlu, F. ve ark., 2017(a), Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programının Etkisinin Değerlendirilmesi: Konya İli Örneği, Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 31(1):16-25, Konya.
• Demirbük, M., 2013, Kırsak Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programının Değerlendirilmesi Sivas İli Örneği, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tokat, 99s.
• Doğan, B., 2016, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Kiraz İşletmelerinin Yatırımlardan Yararlanma Düzeyi ve İşletmelerin Yatırım Eğilimlerinin Belirlenmesi: Kemalpaşa İlçesi Örneği, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 150 s.
• FAO, 2019, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu.
• Newbold, P., 1995, Statistics for Business and Economics, Prentice Hall International, New Jersey.
• Soysal, D., 2018, Kirazda Yeni Terbiye Sistemleri Üzerine Araştırmalar, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktara Tezi, Samsun.
• Trade Map, 2019, Trade Statistics for International Business Development, http://www.trademap.org, (Erişim Tarihi 17 Şubat 2019)
• TUİK, 2012, Tarım İstatistikleri Verileri, Ankara.