Kilis Keçilerinin Yetiştirici Koşullarındaki Laktasyon Süt Verimi ve Süt Kalite Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 678 - 687, 13.09.2022

İrfan Daşkıran Ayhan Yılmaz Veysel Serkan Günbey

https://doi.org/10.33462/jotaf.1059728

Öz

Bu çalışma, Kilis keçilerinde laktasyon süt verimi ve süt kalite özellikleri arası ilişkileri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Süt verimi ve laktasyon süresinin saptanmasında Kilis merkezde bulunan iki farklı işletmeden toplam 170 baş Kilis keçisi deneme materyali olarak kullanılmıştır. Kilis keçilerinde laktasyon süt verimi ve süresine ilişkin tanımlayıcı değerler; 201.05±6.75 kg ve 225.22±7.75 gün olarak bulunmuştur. Çalışma materyali keçilerde, süt kalite özellikleri olarak değerlendirilen toplam kuru madde (TKM), yağ (%), protein (%), laktoz (%), kazein (%) değerleri sırasıyla; 12.175± 0.125, 4.025± 0.088, 3.346±0.054, 4.068± 0,027, 2.563±0,040 olarak belirlenmiştir.
Araştırma sonucu, farklı keçi genotipleriyle karşılaştırıldığında, Kilis keçisinin gerek laktasyon süt verimi gerek süt bileşenleri açısından üstün özelliklere sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, sütteki protein ve kazein oranının tatmin edici seviyede olması nedeniyle özellikle peynir üretiminde Kilis keçisinin önemli bir potansiyele sahip olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kilis keçisi, Laktasyon süt verimi, Süt kalitesi

Kaynakça

• Acharya, R.M. (1987). Breeds of goats and research programmes for their improvement in India. Proceedings 4th International Conference on Goats. Vol. 1. Departamento de Difusao de Tecnologia, Brasilia (Brazil), pp. 773–803.
• Anonim, (2020). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1002. (Erişim Tarihi: 20 Aralık 2021).
• Anonim (2021). http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA. (Erişim tarihi: 23 Aralık 2021).
• Anonim (2013). MINITAB 17, Minitab Inc. USA.
• Anonim (2008). Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılık Araştırmaları Program değerlendirme Toplantısı. 25-28 Şubat, Antalya.
• Anonim, 2018. http://www.organicgroup.eu/?dizayn=detay&id=295. Erişim Tarihi: 23.02.2018
• Akçapınar, H. (2000). Keçi Yetiştiriciliği Ders Notları. Ank.Üniv.Vet.Fak.Ankara.
• Aktepe, T. (2009). Kilis keçilerinde anatomik morfolojik ve fizyolojik adaptasyon parametrelerinin saptanması üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Arac, B.,Daşkiran, İ. (2010). Diyarbakir ili keçicilik işletmelerinin Yapısal Özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. Yıl 2010-7 Sayı (3): S: 173-179
• Barıtçı İ (2001). Kilis keçilerin oğlaklarında doğumda, 3 ve 6 aylık yaşta vücut ölçüleri arasındaki ilişkilerin kanonik korelasyon metodu ile araştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Berger YM, Thomas D.L (2005). Milk testing, calculation of milk production and adjustment factors. http://www.uwex.edu/ces/animalscience/sheep/ Publications and_Proceedings symposium (Erişim Tarihi: 15.04.2017).
• Bolacalı M, Küçük, M (2012). Fertility and Milk Production Characteristics of Saanen Goats Raised in Muş Region. Kafkas Univ Vet Fak Derg 18 (3): 351-358.
• Carnicella D, Dario M, Ayres, MCC, Laudadio V, Dario C (2008). The effect of diet, parity, year and number of kids on milk yield and milk composition in Maltese goat. Small Rum. Res., 77(1): 71–74
• Ceyhan A, Karadağ O (2009). Marmara Hayvancılık Araştırma Enstitüsünde Yetiştirilen Saanen Keçilerin Bazı Tanımlayıcı Özellikleri. Tarım Bilim. Derg. 15 (2): 196-203.
• Daşkıran, İ.,Yılmaz, A. (2018). Ekstansif koşullarda yetiştirilen kilis keçilerinde canlı ağırlık ve vücut ölçüleri arasındaki korelâsyonlar ve bazı tanımlayıcı ölçüler (Some descriptive parameters and correlations between live weight and some body measurements of kilis goats in semi-intensive conditions) Journal of Tekirdag Agricultural Faculty. 2018: 15 (01).
• Daşkıran İ, Savaş T, Koyuncu M, Koluman N, Keskin M, Esenboğa N, Konyalı A, Cemal İ, Gül S, Elmaz O, Koşum N, Dellal G, Bingöl M. (2018). Goat Production systems of Turkey; Nomadic to Industrial Small Ruminant Research, 163; 15-20
• Garcia B, Garcia BE, Bravo J, Bradford, E (1996). Analysis of a crossbreeding trial with Criollo and imported goats. 7. Milk yield and evaluation of the breed types. Rev. Fac. Agron. Luz., 13(5): 611– 625.
• Gül S, Keskin M, Biçer O. (2010). Farklı Keçi Genotiplerinin Doğu Akdeniz Koşullarında Performanslarının Karşılaştırılması, 2 Verim Özellikleri. Ulusal Keçiçilik Kongresi (Sözlü Bildiri) 24-26 Haziran; s. 211-214, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Çanakkale.
• Gül S, Keskin M, Gündüz Z. (2016). Türkiye’de Yetiştiriciliği Yapılan Keçi Irkları. Tarım Türk Dergisi, (Mayıs- Haziran), Yıl, 11 Sayı:59, Sy: 64-70.
• Gül S, Keskin M, Kaya S. (2021). Effects of environmental factors on growth performance of kilis goat Gaziantep province. II. International Livestock Studies Congress. 29-30 October, Antalya, Turkey.
• Gündüz Z, Gül S, Keskin M. (2017). Tüketicilerin Artan Farkındalığı; Keçi Sütü. Koyun & Keçi Dünyası, Yıl: 3, Sayı 4, 54-56.
• Güler Z, Keskin M, Masatçıoğlu T, Gül S, Biçer O (2007). Effects of Breed and Lactation Period on Some Characteristics and Free Fatty Acid Composition of Raw Milk from Damascus Goats and German Fawn × Hair Goat B1 Crossbreds. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 31(5): 347-354.
• Guo MR, Dixon PH, Park YW, Gilmore JA, Kindstedt PS (2001). Seasonal changes in the chemical composition of commingled goat milk. J. Dairy Sci., 84: 79-83.
• Herna´ndez-Naus A, Aljaro M, Ruiz G (1987). First official milk recording lactation of selected crossbred goats. Proceedings 4th International Conf.on Goats, Brasilia.
• İriadam M (2004). Kilis keçilerine ait bazı hematolojik ve biyokimyasal parametreler. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 51: 83–85
• Kaymakçı M, Eliçin A, Işın F, Taşkın T, Karaca O, Tuncel E, Ertuğrul M, Özder M, Güney O, Gürsoy O, Torun O, Altın T, Emsen H, Seymen S, Geren H, Odabaşı A, Sönmez R (2005). Türkiye küçükbaş hayvan yetiştiriciliği üzerine teknik ve ekonomik yaklaşımlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak, Ankara.
• Kesenkas H, Dinkçi N, Kınık Ö, Gönç S, Ender G (2010). Saanen Keçisi Sütünün Genel Özellikleri. Akademik Gıda, 8 (2): 45-48.
• Keskin M, Kaya Ş, Biçer, Özcan L (1996). Hatay bölgesinde yetiştirilen keçilerin bazı morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerine bir Araştırma, 1996, Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Temel Alanı. Zootekni. .MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi.
• Keskin M (2000). Adana, Hatay bölgesinde yoğun yetiştirme koşullarında Damascus keçilerinin morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerinde bir araştırma. M.K.Ü.Ziraat Fak. Dergisi, 1(1): 69–84.
• Keskin M, Şahin A, Biçer O, Gül S (2004). Comparison of the behaviour of Awassi lambs in cafetaria feeding system with single diet feeding system. Appl. Anim. Beh. Sci., 85: 57-64.
• Keskin M, Gül S, Biçer O, Daşkıran İ (2017a). Some reproductive, lactation, and kid growth characteristics of Kilis goat under semiitensive conditions. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences. 41; 248-254.
• Keskin M, Gül S, Biçer O, Gündüz Z. (2017b). Kıl Keçisi Yetiştiriciliğinin Organik Üretim Bakımından Uygunluğu. Türk Tarım – Gida Bilim ve Teknoloji Dergisi. (Turkish Journal of Agriculture – Food Science and Technology-TURJAF), 5 (13): 1700-1704, 2017.
• Keskin M, Gül S, Biçer O, Gündüz Z. (2019). Relationship between forest with goat breeding in Turkey and the effects of this relationship on goat breeding. 1 st International Livestock Science Congress (Oral presentation). p.114-117. 31 Oct-3 Now. Antalya, Turkey.
• León JM, Macciotta NPP, Gama LT, Barba C, Delgado JV (2012). Characterization of the lactation curve in Murciano-Granadina dairy goats. Small Rum. Res., 107: 76-84.
• Lôbo AMBO, Lôbo RNB, Facó O Souza V, Alves AAC, Costa AC, Albuquerque MAM (2017). Characterization of milk production and composition of four exotic goat breeds in Brazil. Small Rum. Res., 153: 9–16
• Lykke T, Pedersen J (1991). Production of casein by Red Danish Danish Friesian and Danish Jersey cattle breeds. 42 Annual Meeting of the EAAP, 8-12 Sep 1991, Berlin.
• Majid AM, Cartwright TC, Yazman JA, Fitzhugh Jr HA (1994). Performance of five breeds of dairy goats in southern US II.lactation yield and curves. World. Rev. Anim. Prod., 29: 29–37
• Mestawet TA, Girma A, Ådnøy T, Devold G, Narvhus JA, Vegarud GE (2012). Milk production composition and variation at different lactation stages of four goat breeds in Ethiopia. Small Rum. Res., 105: 176-181
• Morand-Fehr P, Bas P, Blanchart G, Daccord R, Giger-Reverdin S, Gihad EA, Hadjipanayiotou M, Mowlen A, Remeuf F, Sauvant D (1991). Influence of feeding on goat milk composition and technological characteristics. In: Morand-Fehr P (Ed) Goat Nutrition: Pudoc, 209–224
• Najari S, Ben Hammouda M, Khaldi G, Khorchain T (2000). Improvement of goat production in arid regions by the use of exotic breeds Proceedings 7th International Conference on Goats, France, 211–213.
• Papadimitriou T, Rogdakis E (1991). Reproduction traits milk studies on the adaptation of various daily goats and their production and milk composition of the Skopelos goat under intensive husbandry conditions. Epit Zootec Epist, No:8
• Rubino R, Claps S (1995). Goat husbandry systems in Southern Italy In: El Aich A Landau S Bourbouze A Rubino R Morand-Fehr P (Eds) Goat Production systems in the mediterranean EAAP publication, 71: 68–81
• Özcan L, Pekel E, Güney O (1975) Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesinde Yetiştirilen Kilis Kıl ve GS1 Tekelerinden Olma Oğlaklarında Gelişimle İlgili Bazı Özellikler Üzerinde Karşılaştırılmalı Araştırmalar. ÇÜZF Yıllığı Yıl (6), Adana
• Özcan L (1989). Küçükbaş Hayvan Yetiştirme-I (Keçi Üretimi). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Ders Kitabı, Adana
• Sönmez R (1974). Melezleme yolu ile Kıl keçilerinin süt keçisine çevirme olanakları Ege Üniv Zir Fak Yay., İzmir.
• Özkan, H., Yakan, A., Çamdeviren, B. ve Karaaslan, İ. 2020. Milk traits of damascus goats at different lactation stages: 1. Somatic cell counts and milk quality parameters. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 17(3).318-324, 2020. DOI:10.32707/ercivet.828849.
• Prasad H, Tewaria HA, Sengar OPS (2005). Milk yield and composition of the beetal breed and their crosses with Jamunapari Barbari and Black Bengal breeds of goat Small Rum. Res. 58: 195-199.
• Salama AAK, Such X, Caja G, Rovai M, Casals R, Albanell E, Marín MP, Martí A (2003). Effects of once versus twice daily milking throughout lactation on milk yield and milk composition in dairy goats. J. Dairy Sci., 86: 1673–1680
• Serradilla JM (2001). Use of high yielding goat breeds for milk production. Livest. Prod. Sci., 71: 59–73
• Soryal K, Bayene FA, Zenge S, Bah B, Tesfai K (2005). Effect of goat breed and milk composition on yield sensory quality fatty acid concentration of soft sheese during lactation. Small Rum. Res. 58: 275-281
• Soryal K, Bayene FA, Zeng SS, Min BR, Hart SP, Beyene FA (2004). Effect of feding systems on composition of goat milk and yield of Domiati cheese. Small. Rum. Res., 54: 121-129
• Sönmez R, Şengonca M, Apbaz AG (1970). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yetiştirilen Saanen süt keçilerinin çeşitli özellikleri ve verimleri üzerinde bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fak Dergisi, 7 (1):
• Sönmez R (1974). Melezleme yolu ile Kıl keçilerinin süt keçisine çevirme olanakları Ege Üniv Zir Fak Yay., 71: 115-134
• Şekerden Ö, Erdem H, Kankurdan B, Özlü B (1999). Anadolu mandalarında süt kompozisyonunu etkileyen faktörler ve süt kompozisyonunun laktasyon dönemlerine göre değişimi. Turk J Vet Anim Sci., 23: 505-509
• Şengonca M, Sönmez R, Alphaz AG (1970). EÜ Ziraat Fakültesinde yetiştirilen SaanenxKıl ve Malta x Kıl G1 melezlerinin çeşitli özellikleri ve verimleri üzerinde mukayeseli bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7: 69-90.
• Şengonca M (1974). Keçi Yetiştirme Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay., İzmir.
• Şengonca M, Taşkın T, Koşum N (2003). Saanen x Kıl keçi melezlerinin ve saf kıl keçilerinin kimi verim özelliklerinin belirlenmesi üzerine eş zamanlı bir araştırma Turk J Vet Anim Sci., 27: 1319-1325.
• Şengonca M, Kaymakçı M, Koşum N, Turgay T, Steinbach J (2002). Batı Anadolu için bir süt keçisi Bornova keçisi. Hayvansal Üretim, 43(2): 79-85.
• Tölü, C., Yurtman, İ.Y., Savaş, T. 2009. Türk Saanen keçilerinde canlı ağırlık ve değişimi üzerinde değerlendirmeler. Hayvansal Üretim 50 (1): 9-17.
• Tölü, C., Yurtman, İ.Y., Savaş, T. 2010.Gökçeada, malta ve Türk saanen keçi genotiplerinin süt verim özellikleri bakımından karşılaştırılması. Hayvansal Üretim 51(1):8-15,2010.
• Tuncel E, Eker M, Cengiz F (1983). Saanen ve Saanen x Kilis melezi G1 tekeler kullanılarak Kilis keçilerinin ıslahı olanakları. Doğa Veteriner ve Hayvancılık Dergisi, 7: 2
• Yarkın İ (1965). Keçi- Deve- Domuz Yetiştirmesi Ank Üniv Zir Fak Yay., Ankara.
• Yalçın BC (1986). Sheep and Goat in Turkey. FAO Animal Production and Healty, 60: 168 p
• Ying J, Min A, Shiquan W (1987). Goat production in China. Proceedings 4th International Conference on Goats, Brazil, 1: 747–772