Fotosentez Konusundaki Yanlış Anlamalara İlişkin Bir Meta-Sentez Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 107 - 148, 02.10.2024

Berçem Beyazgül Karataş , Şenol Alpat

https://doi.org/10.37995/jotcsc.1533420

Öz

Bu araştırma, Türkiye’de ve yurtdışında fotosentezde kavram yanılgıları konusunda yapılmış olan tez ve makalelerin meta-sentez yöntemiyle incelenip arasındaki ilişkinin detaylı olarak ele alınmasını içermektedir. Meta-sentez yönteminde ele alınan konuyla ilgili yapılmış çalışmalar derinlemesine incelenerek daha önce konuyla ilgili değinilmemiş görüşlere yer verilir. Meta-sentez yöntemine göre bir kodlama oluşturulmuş ve belirli kriterler (yayın dili, yılı, veri toplama araçları, örneklem, araştırma yöntemi, veri analiz yöntemleri ve kavram yanılgıları gibi) dâhilinde çalışmalar incelenmiştir. Buna göre 2 tez ve 13 makale olmak üzere 15 adet çalışma incelenmiştir. Çalışmalar en çok (f=2) Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi ve CBE-Life Sciences Education dergilerinde yapılmıştır. İncelenen çalışmaların 7 tanesi Türkçe ve 8 tanesi İngilizce dilindedir. Çalışmalarda veri toplama aracı olarak 9 adet test (kavram testi, bilimsel süreç beceri testi, kavramsal anlama testi) kullanılmıştır. Çalışmaların 4 tanesinde örneklem sayısı 50-100 aralığında, 3 tanesinde ise 0-50 aralığındadır. Bulgulara göre çalışmalar en çok üniversite düzeyinde yapılmıştır. Yapılan çalışmaların 8 tanesinin amacı yalnızca kavram yanılgılarını belirlemeye yöneliktir. Tespit edilen kavram yanılgılarının giderilmesine yönelik daha çok çalışmalar yapılmalı ve elde edilen sonuçlar eğitim öğretim sürecinde uygulanmalıdır. Açığa çıkarılmamış olan yanılgılar için farklı örneklem grupları belirlenebilir ve sayıları artırılarak daha güvenilir sonuçlar elde edilebilir. Kavram yanılgılarına sahip öğrencilerle görüşülerek sahip oldukları yanılgıların nerede oluştuğu tespit edilebilir. Kavram yanılgılarının giderilmesiyle ilgili uygulamalar yapıldıktan sonra geri dönüt almak adına belirli bir süre sonra tekrar uygulama yaptırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Meta sentez, Kavram yanılgıları, Fotosentez

Kaynakça

• Arıkıl, G., & Kalın, B. (2010). Çözeltiler Konusunda Üniversite Öğrencilerinin Sahip Olduğu Kavram Yanılgıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 177-206. https://dergipark.org.tr/en/pub/balikesirnef/issue/3371/46532 adresinden alındı.
• Aspfors, J., & Fransson, G. (2015a). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis. Teaching and Teacher Education, 48, 75-86. doi:10.1016/J.TATE.2015.02.004
• Azizoglu, N., Alkan, M., & Geban, Ö. (2006). Undergraduate Pre-Service Teachers' Understandings and Misconceptions of Phase Equilibrium. Journal of Chemical Education, 83(6), 947. doi:10.1021/ed083p947
• Bacanak, A., Küçük, M., & Çepni, S. (2004). İlköğretim Öğrencilerinin Fotosentez ve Solunum Konularındaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi: Trabzon Örneklemi. Ondokıız Mayns Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 67-80.
• Bliss, J., & Ogborn, J. (1994). Force and motion from the beginning. Learning and Instruction, 4(1), 7-25. doi:10.1016/0959-4752(94)90016-7
• Butgel Tunalı, S., Gözü , Ö., & Özen, G. (2016). Nitel ve Nicel Araştırma Yöntemlerinin Bir Arada Kullanılması “Karma Arşatırma Yöntemi”. Anadolu Üniversitesi İletşim Bilimleri Fakültesi Uluslarası Hakemli Dergisi, 24(2), 106-112.
• Caravita, S., & Halldén, O. (1994). Re-framing the problem of conceptual change. Learning and Instruction, 4, 89-111.
• Chi, M. H., Slotta, J. D., & De Leeuw, N. (1994). From things to processes: A theory of conceptual change for learning science concepts. Learning and Instruction, 6(1), 27-43. doi:10.1016/0959-4752(94)90017-5
• Chrastina, J. (2018). Meta-Synthesis of Qualitative Studies: Background, Methodology And Applications. NORDSCI Conference, (s. 121-129). doi:10.32008/nordsci2018/B1/V1/13
• Coştu, B., Ayas, A., & Ünal, S. (2007). Kavram Yanılgıları ve Olası Nedenleri: Kaynama Kavramı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 123-136.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks: CA: Sage.
• Çal, G. (2020). İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Türkçe Dersi Sözcükte Anlam Alt Öğrenme Alanına Ait Kavram Yanılgılarının Tespitine Dair Öğretmen Görüşleri. Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. [Yüksek Lisans Tezi].
• Dimec, D. S., & Strgar, J. (2017). Scientific conceptions of photosynthesis among primary school pupils and student teachers of biology. Ceps Journal, 7, 49-68. doi:10.25656/01:12958
• Dinçer, S. (2018). Content Analysis in Scientific Research: Meta-Analysis, Meta-Synthesis, and Descriptive Content Analysis. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-190. doi:10.14686/buefad.363159
• diSessa, A. A., & Sherin, B. L, B. L. (1998). What changes in conceptual change? International Journal of Science Education, 20(10), 1155–1191. doi:10.1080/0950069980201002
• Driver, R., & Erickson, G. (1983). Some theoretical and empirical issues in the study of students’ conceptual frameworks in science. Stud.Sci.Educ., 10, 37.
• Fisher, W. R. (1985). The Narrative Paradigm: In the Beginning. Journal of Communication, 35(4), 74-89. doi:10.1111/j.1460-2466.1985.tb02974.x
• Gil-Perez, D., & Carrascosa, J. (1990). What to do about science "misconceptions. Science Education, 74(5), 531–540. doi:10.1002/sce.3730740504
• Gülay, H. (2011). Ağaç Yaş İken Eğilir: Yaşamın İlk Yıllarında Çevre Eğitiminin Önemi. Tubay Bilim Dergisi, 4(3), 240-245.
• Güleşir, T., Aydemir, K., Kuş, S., Uzel, N., & Gül, A. (2020). Fizyoloji Deneyleri Kapsamında Alternatif Bir Değerlendirme Yöntemi: TGA Çalışma Yaprakları. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi. doi:10.30900/kafkasegt.748909
• Güneş, M. H., Gunes, O., & Hoplan, M. (2011). The using of computer for elimination of misconceptions about photosynthesis. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 15, 1130-1134. doi:10.1016/j.sbspro.2011.03.251
• Hanifzadeh, F. (2022). A comprehensive model for determining the role of entrepreneurial decision-making in recognition and evaluation of opportunities: a meta-synthesis review. Journal of Global Entrepreneurship Research, 12(1), 395-422. doi:10.1007/s40497-022-00338-w
• Hewson, M. G., & Hewson, P. W. (1983). Effect of instruction using students' prior knowledge and conceptual change strategies on science learning. Journal of Research in Science Education, 20(8), 731-743. doi:10.1002/tea.3660200804
• Jančaříková, K., & Jančařík, A. (2022). How to Teach Photosynthesis? A Review of Academic Research. Sustainability (Switzerland), 14(20). doi:10.3390/su142013529
• Karagöz, S. (2016). Lise 11. Sınıf Biyoloji Dersinde Fotosentezde Kavram Yanılgıları. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi], Konya.
• Karakaya, F., Yilmaz, M., & Ince Aka, E. (2021). Examination of Pre-Service Science Teachers’ Conceptual Perceptions and Misconceptions about Photosynthesis. Pedagogical Research, 6(4). doi:10.29333/pr/11216
• Kırılmazkaya, G., & Kırbağ Zengin, F. (2016). Öğretmen Adaylarının Fotosentez Konusu Hakkında Kavram Yanılgılarının Vee Diyagramı Aracılığıyla Belirlenmesi ve Bu Araca Yönelik Görüşlerinin Tespiti. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1537-1563.
• Köse, S. (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarında Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Konularında Görülen Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavram Haritalarıyla Verilen Kavram Değişim Metinlerinin Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi], Denizli.
• Köse, S., & Uşak, M. (2006). Determination of Prospective Science Teachers’ Misconceptions: Photosynthesis and Respiration in Plants. Internatinal Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 25-52. http://www.ijese.com adresinden alındı
• Krall, R. M., Lott, K. H., & Wymer, C. L. (2009). Inservice elementary and middle school teachers’ conceptions of photosynthesis and respiration. Journal of Science Teacher Education, 20, 41-55.
• Kumandaş, B., Ateskan, A., & Lane, J. (2019). Misconceptions in biology: a meta-synthesis study of research, 2000–2014. Journal of Biological Education, 53(4), 350-364. doi:10.1080/00219266.2018.1490798
• Lachal, J., Revah-Levy, A., Orri, M., & Moro, M. R. (2017). Metasynthesis: An original method to synthesize qualitative literature in psychiatry. Frontiers in Psychiatry, 8(DEC). doi:10.3389/fpsyt.2017.00269
• Lasuen, U. O. (2016). Pre-Service Teacher Students´ Misconceptions about Photosynthesis and Experimental Designs. 9th annual International Conference of Education, Research and Innovation, 14-16 November, (s. 5601-5606). Sevilla. doi:10.21125/iceri.2016.0261
• Leary, H., & Walker, A. (2018). Meta-Analysis and Meta-Synthesis Methodologies: Rigorously Piecing Together Research. TechTrends, 62(5), 525-534. doi:10.1007/s11528-018-0312-7
• Lim, H. L., & Poo, Y. P. (2021). Diagnostic test to assess misconceptions on photosynthesis and plant respiration: Is it valid and reliable? Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 10(2), 241-252. doi:10.15294/jpii.v10i2.26944
• Loeb, S., Dynarski, S., Mcfarland, D., & Morris, P. (2017). Descriptive analysis in education: A guide for researchers. The National Center for Education Evaluation and Regional Assistance (NCEE).
• Ludvigsen, M. S., Hall, E. O., Meyer, G., Fegran, L., Aagaard, H., & Uhrenfeldt, L. (2016). Using Sandelowski and Barroso's Meta-Synthesis Method in Advancing Qualitative Evidence. Qual Health Res, 26(3), 320-329.
• Marmaroti, P., & Galanopoulou, D. (2007). Pupils' Understanding of Photosynthesis: A questionnaire for the simultaneous assessment of all aspects. International Journal of Science Education, 4, 383-403. doi:10.1080/09500690500277805
• Morgil, I., Güngör Seyhan, H., Secken, N., Seçken, N., Yücel A, S., Temel, S., & Ural, E. (2009). Overcoming the Determined Misconceptions in Melting and DissolutionThrough Question & Answer and Discussion Methods. Chemistry, 18(3), 49-61.
• Mutlu, M., & Özel, M. (2008). Sınıf Öğretmen Adaylarının Çiçekli Bitkilerin Büyüme ve Gelişimi Konuları ile İlgili Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 107-124.
• Nakhleh, M. B. (1992). Why some students don't learn chemistry: Chemical misconceptions. Journal of Chemical Education, 69(3), 191.
• Nurbaety, D., Rustaman, N. Y., & Sanjaya, Y. (2016). The use of drawing method for diagnosing students’ misconception about plant structure in relation to photosynthesis. AIP Conf. Proc. 8 February, 1708 (1). doi:10.1063/1.4941192
• Nye, E., Melendez‐Torres, G. J., & Bonell, C. (2016). Origins, methods and advances in qualitative meta‐synthesis. Review of Education, 4(1), 57-79. doi:10.1002/rev3.3065
• Ohlsson, B., & Ergezen, S. S. (1997). Biyoloji Öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankas› Milli E¤itimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Ojose, B. (2015). Students’ Misconceptions in Mathematics: Analysis of Remedies and What Research Says. Ohio Journal of School Mathematics, 72, 30-34.
• Olgun, H., Topu, M., Akad, İ., & Doğan Abdioğlu, M. (2022). Canlılarda Enerji Dönüşümü- Fotosentez. N. Yenice (Dü.) içinde, Meb Biyoloji 12 Ders Kitabı (s. 74-82). MEB.
• Patrick, P., & Matteson, S. (2017). Elementary and middle level biology concepts: A content analysis of Science & Children and Science Scope from 1990-2014. Journal of Biological Education (online). doi:10.1080/00219266.2017.129355
• Pole, K. (2007). Mixed Method Designs: A Review of Strategies for Blending Quantitative and Qualitative Methodologies. Mid-Western Educational Researcher, 20(4), 35-38. https://scholarworks.bgsu.edu/mwer/vol20/iss4/6 adresinden alındı
• Russell, A. W., Netherwood, G. A., & Robinson, , S. A. (2004). Photosynthesis In Silico. Overcoming the Challenges of Photosynthesis Education Using a Multimedia CD-ROM. Bioscience Education, 3(1), 1–14. doi:10.3108/beej.2004.03000009
• Saka, A. (2019). Development of Preservice Biology Teachers’ Skills in the Causal Process Concerning Photosynthesis. Journal of Education and Training Studies, 7(4), 51. doi:10.11114/jets.v7i4.4022
• Setiawati, G. D., & Wahyuni, N. T. (2023). The Use of Virtual Laboratory and Vedas as Photosynthesis and Respiration Learning Resources on Primary Teacher Education Students: Actualization Form of Society 5.0 Concepts. 1st International Conference On Innovation In Elementary Education (ICIEED2023), (s. 37-45).
• Malang. https://publikasiilmiah.hdpgsdi.com/prosiding/index.php/icieed/issue/view/1 adresinden alındı Siyah, B. (2019). Bilimsel tartışma odaklı öğretimin öğrencilerin fotosentez ve solunum kavramlarını anlamalarına etkisinin incelenmesi. Trabzon: Trabzon Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi].
• Soeharto, S., Csapó, B., Sarimanah, E., Dewi, F., & Sabri, T. (2019). A Review of Students’ Common Misconceptions in Science and Their Diagnostic Assessment Tools. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 8(2), 247-266. doi:10.15294/jpii.v8i2.18649.
• Spada, H. (1994). Conceptual change or multiple representations. Learning and Instruction, 4, 113.
• Suprapto, N. (2020). Do We Experience Misconceptions?: An Ontological Review of Misconceptions in Science. Studies in Philosophy of Science and Education, 1(2), 50-55. doi:10.46627/sipose.v1i2.24
• Svandova, K. (2014). Secondary school students’ misconceptions about photosynthesis and plant respiration: Preliminary results. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 10(1), 59-67. doi:10.12973/eurasia.2014.1018a
• Şaşmaz-Ören, F., Ormancı, Ü., Erdem, Ş., & Karatekin, P. (2010). Kavram karikatürlerinin farklı bir kullanım alanı: ilköğretim öğrencilerinin bitkilerde solunum ve fotosentez konusuna ilişkin bilgi düzeylerini belirleme çalışması. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitmi Kongresi. İzmir.
• Tekkaya, C., & Balcı, S. (2003). Öğrencilerin Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Konularındaki Kavram Yanılgılarının Saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 101-107.
• Thompson, F., & Logue, S. (2006). An Exploration of Common Student Misconceptions in Science. International Education Journal, 7, 553-559.
• Töman, U., Odabaşı Çimer, S., & Çimer, A. (2015). Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Kavramlarının Farklı Öğrenim Seviyelerinde Öğrenilme Durumlarının Araştırılması. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(03), 15-30.
• Tunalı, S. B., Gözü, Ö., & Özen, G. (2016). Nicel ve Nitel Araştırma Yöntemlerinin Bir Arada Kullanılması “Karma Araştırma Yöntemi. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 24(2), 106–112. Türk Dil Kurumu. (2023). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/. adresinden alındı
• Urey, M. (2018). Defining the Relationship between the Perceptions and the Misconceptions about Photosynthesis Topic of the Preservice Science Teachers. European Journal of Educational Research, 7(4), 813-826. doi:10.12973/eu
• Üce, M., & Ceyhan, İ. (2019). Misconception in Chemistry Education and Practices to Eliminate Them: Literature Analysis. Journal of Education and Training Studies, 7(3), 202. doi:10.11114/jets.v7i3.3990
• Ülgen, G. (2004). Kavram Geliştirme. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Vosniadou, S. (1994). Capturing and modeling the process of conceptual change. Learning and Instruction, 4(1), 45-69. doi:10.1016/0959-4752(94)90018-3
• White, R. T. (1994). Conceptual and conceptional change. Learning and Instruction, 4(1), 117-121. doi:10.1016/0959-4752(94)90022-1
• Willig, C., & Wirth, L. (2018). A meta-synthesis of studies of patients’ experience of living with terminal cancer. Health Psychol., 37(3), 228-237.
• Yakmacı Güzel, B. (2017). Kavram Yanılgılarının Düzeltilmesinde “‘Tahmin-Gözlem- Açıklama’” Yönteminin Kullanımı. A. Ayas, & M. Sözbilir (Dü) içinde, Kimya Öğretimi: Öğretmen Eğitimcileri, Öğretmenler ve Öğretmen Adayları İçin İyi Uygulama Örnekleri (2nd ed) (s. 241-262). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri ve Önemi. Eğitim ve Bilim, 7-17.
• Yıldırım, Ş. (2016). İlkokul Öğrencilerinin Dünya ve Evren ile İlgili Kavram Yanılgıları. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi], Aksaray.