On the Basis of Kırcali the Eastern Rumeli Dialect in Connection with Western Anatolia Region Dialect

Yıl 2021, , 146 - 160, 10.01.2021

Sultan Tulu

https://doi.org/10.35236/jots.632777

Öz

On the connection of the Kırcali (Gırcalı) sub-dialect with the dialect of Western Anatolia -based on the data of the present tense suffix of Meninski- Adamovic firstly drew attention. According to the available data, the Western-Anatolian region is not far from the dialects of the middle Deliorman Region. As an example, we can show Edirne-Dağlı dialect, which is located at the dialect of East-Rumelia region. For example: {-(I)vAr(I)} which is shown as an present tense suffix. In this study, on the basis of Kırcali (Kardzhali) Dialect, the connection of Eastern Rumeli Dialect with Western Anatolian Dialect will be compared with certain language criteria and common elements will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Kırcaali dialect, Western Anatolian dialect, Eastern Rumeli dialect, present tense suffix {-(I)vAr(I)}

Kırcali Ağzı Örneğinde Doğu Rumeli Ağzının Batı Anadolu Bölge Ağzı ile İlişkisi

Öz

On the connection of the Kırcali (Gırcalı) sub-dialect with the dialect of Western Anatolia -based on the data of the present tense suffix of Meninski- Adamovic firstly drew attention. According to the available data, the Western-Anatolian region is not far from the dialects of the middle Deliorman Region. As an example, we can show Edirne-Dağlı dialect, which is located at the dialect of East-Rumelia region. For example: {-(I)vAr(I)} which is shown as an present tense suffix. In this study, on the basis of Kırcali (Kardzhali) Dialect, the connection of Eastern Rumeli Dialect with Western Anatolian Dialect will be compared with certain language criteria and common elements will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Kırcaali dialect, Western Anatolian dialect, Eastern Rumeli dialect, present tense suffix {-(I)vAr(I)}

Kaynakça

• Acaroğlu, T. (1984). Rumeli Türk Ağızları Üzerine Türkçe ve Yabancı Dillerdeki Başlıca Araştırmaların Açıklamalı Kaynakçası (1904-1981). Halk Kültürü, 4, 13-40.
• Adamović, M. (1985). Konjugationsgeschichte der türkischen Sprache. E.J. Brill.
• Ali, N. (2004). Bulgaristan Kırcaali Bölgesi Türk Ağızları. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi)
• Atilla, C. (1967). Bulgaristan’da Türk Dili. Türk Kültürü, 59, 847-852.
• Ayyıldız, F. (1976). Razgrad Ağzı. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. (Yayımlanmamış Lisans Tezi)
• Baski, İ. (2009). Otuz Yıl Öncesi Deliorman Ağızlarının Şimdiki Zaman Ekleri Üzerine. In Terzi, A. & Durkun, A. (Eds.), Türkiye Türkçesi Ağız Araştırmaları Çalıştayı Bildirileri, 25-30 Mart 2008 Şanlıurfa (pp. 112-128). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bernard, R. (1962). Razlog Dialektinin Ağız Özelliği. Balkan Dilbilimi, 4, 205-229.
• Boev, E. (1968). Bulgaristan’da Türk Diyalektolojisi İle İlgili Çalışmalar. In XI. Türk Dili Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler, Ankara, 8-10 Temmuz 1966 (pp. 171-178). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Boev, E. (1980). Güney-Batı Bulgaristan Türk Ağızlarında Gelecek Zaman. In I. Millı̂ Türkoloji Kongresi, İstanbul, 6-9 Şubat 1978, Tebliğler (pp. 126-139). Kervan Yayınları.
• Çebi, İ. S. (1986). Güneydoğu Bulgaristan Türk Ağızları. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Dallı, H. (1991). Kuzeydoğu Bulgaristan Türk Ağızları Üzerine Araştırmalar. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Dallı, H. Milino (Keremedin) Köyü Türk Ağzı, Kuzeydoğu Bulgaristan’ın Omurtag (Osmanpazarı) Bölgesi Türk Ağızlarından Karşılaştırmalı Örneklerle Ses Bilgisi, Yapı Bilgisi, Söz Dizimi ve Metin Derlemeleri. Genişletilmiş 3. Baskı. (Baskıda)
• Eckmann J. & Mansuroğlu, M. (1959). 1959 Yılı Trakya Diyalektolojisi Gezi Raporu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9, 113-118.
• Eckmann, J. (1941). Die türkische Mundart von Warna. Kőrösi Csoma-Archivum, 3, 144-214.
• Eckmann, J. (1950). Razgrad Türk Ağzı. In Eren, H. (Ed.), Türk Dili ve Tarihi Hakkında Araştırmalar (pp. 1-25). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Eckmann, J. (1962a). Kumanova Türk Ağzı. In Eckmann, J. et al. (Eds.), Németh Armağanı (pp. 111-144). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Eckmann, J. (1962b). The Turkish dialects of Edirne. In Poppe, N. (Ed.), American Studies in Altaic Linguistics (pp. 46-69). Indiana University Publication.
• Eckmann, J. (1988). Dinler (Makedonya) Türk Ağzı. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1960, 189-204.
• Gadjanov, D. (1912). Vorläufiger Bericht über eine im Auftrag der Balkan- Komission der kais. Akademie der Wissenschaft in Wien durch Nord-Ost Bulgarien un-ternommene Reise zum Zwecke von türkischen Dialekt-Studien. Anzeiger der phil.- hist. Klasse der Akademie der Wissenschaften in Wien Jahrgang 1911, 5, 1-8.
• Guzev, V. (1962). Opisanie turetskogo govora sela Krepça, Tırgoviştenskogo okruga v Bolgarii sp. Balkansko Ezikoznanie, 5(2), 57-85.
• Gülensoy, T. & Alkaya, E. (2003). Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası. Akçağ Yayınları.
• Gülensoy, T. (1981). Anadolu ve Rumeli Ağızları Bibliyografyası (Anadolu-Kıbrıs-Suriye-Irak-Bulgaristan-Yugoslavya ve Romanya Türk Ağızları). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Günşen, A. (2008). Doğu-Trakya Ağızlarının Şekil Bilgisini Belirleyen Temel Özellikler. Turkish Studies, 3(3), 402-470.
• Hazai, Gy. (1960). Rodop Türk Ağızları. In VIII. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler 1957 (pp. 127-130). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Hazai, Gy. (1971). Anadolu ve Rumeli Ağızlarının Tasnifi Üzerine. In Şiralieva, M. Ş. (Ed.), Voprosi Tyurkologii (pp. 84-86). Akademika AN Azerbaycan SSR.
• Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızları Sınıflandırılması. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karaörs, M. (2000). Kuzeydoğu Anadolu (Trabzon ve Yöresi) ve Batı Rumeli Türk Ağızlarının Ortaklığı ve Akrabalığı. In Çiçek, K. et al. (Eds.), Trabzon Tarihi Sempozyumu Bildirileri, 6-8 Kasım 1998, Trabzon (pp. 89-98). Trabzon Belediyesi.
• Korkmaz, Z. (2008). Anadolu ve Rumeli Ağızlarında Etnik Yapı Ayrılıklarından Kaynaklanan Ses ve Şekil Bilgisi Zenginliği Üzerine. In Arıkoğlu, E. (Ed.), Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı (pp. 131-139). Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2010): Anadolu ve Rumeli Ağızlarının Dayandığı Temeller. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 2007/1, 87-110.
• Kowalski, T. (1933). Les Turcs et la langue turque de la Bulgarie du nord-est. Nakł. Polskiej Akademji Umiejętności.
• Kowalski, T. (1934). Osmanisch-Turkische Dialekte. Enzyklopädie des Islam, 4, 991-1011.
• Mansuroğlu, M. (1988). Edirne Ağzında Yapı, Anlam ve Söz Dizimi Özellikleri. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1960, 181-187.
• Mehmed, N. S. (2006). Bulgaristan Kırcali İli ve Çevresi Türk Ağzı. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Mollova, M. (1962). Les ga-dialectes turcs dans les Balkans et leur rapport avec les langues turc. Balkansko Ezikoznanie, 4, 239-306.
• Mollova, M. (1999). Balkanlarda Türk Ağızlarının Tasnifi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1996, 167-176.
• Moskov, M. (2003). Doğu Rodop Türk Ağızlarının Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Nemeth, Gy. (1983). Bulgaristan Türk Ağızlarının Sınıflandırılması Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1980-1981, 113-167.
• Tulu, S. (2008). Anadolu ve Rumeli Ağzında {-i verir} Yapısı. Karadeniz Araştırmaları, 5(19), 129-136.
• Ünlüsoy, M. (2004). Muğla Düğerek Ağzının Gramer Özellikleri. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı. (Yayımlanmamış Lisans Tezi).