Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İslâm Öncesi Orta Asya Sikkelerinde Görülen Çin Sikke Darbı Etkileri

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 8 - 37, 24.07.2017

Öz

Some
part of the pre-Islamic coins of Central Asia, including those belonging to
7th-8th centuries, have some features, specific to Chinese monetary system. In
fact, the evidence of Chinese influence displayed by the coins of Bukhara and
Samarqand, a little bit later by those of Chach (Tashkent), Farghana, Northern
Tokharistan (South Uzbekistan–South Tajikistan), Otrar and Taraz (South
Kazakhstan), about ten out of small oasis kingdoms of South-Eastern
Jetisu/Semirech’e (Kyrgyzstan), belongs exactly to this period. The Chinese
features of the coins of the kingdoms of Soghd, Samarqand, Bukhara, etc, could
be produced by economic needs, however, from the perspective of the region as a
whole, not only economic, but also political influence is quite obvious.

Kaynakça

  • BABAYAR, G. (2007a). Köktürk Kağanlığı Sikkeleri Kataloğu, Ankara: TIKA Yayınları.
  • BABAYAR, G. (2007b). Drevnetyurkskiye monetı çaçskogo oazisa (VI-VIII vv.), Taşkent.: Izdetal’stvo Natsional’noy Biblioteki Uzbekistana İmeni Alişera Navoy.
  • BABAYAR, G. (2013). “The Imperial Titles on the Coins of the Western Turkic Qag-hanate”, Markaziy Osiye Tarihi Zamonaviy Mediyevistika Talkininda: Prof. R. MUKMINOVA Hotirasiga Bagişlanadi, Yaŋı Naşr, Taşkent: 330-348.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2009). “Rol’ sogdiyskogo yazıka v zapadnotyurkskom ka-ganata”, Endangered languages and History, Foundation for Endangered Languages in collaboration with the Academy of sciences of Tajikistan (Proceedings of the 13. FEL Conf. 24-26 Sept. Tajikistan, Horog‚ 2009), Eds. H. NAZAROV; N. OSTLER, Taşkent: 80-83.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2013a). “Byzantine Impact on the Iconography of Western Turkic Coinage”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, 66/1: 47-58.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2013b). “Coins of the Turkic Dynasty of Kabul and Gand-hara”, Altaistics and Turkology, 4: 109-120.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2014). Oçerki po istorii i numizmatikye zapadnotyurskogo kaganata (çast 1), Saarbrücken: LAP Lambert Academic Publishing.
  • BARATOVA, L. (1999). “Alttürkische Münzen Mittelasiens aus dem 6.-10. Jh. N. Chr. Typologie, Ikonographie, historische Interpretation”, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan, 31: 219-292.
  • BARATOVA, L. C.; V. A. LIVŞITS (2002). “O sogdiyskih nadçekanah na sasanidskih monetah i podracaniyah im”, Kul’turnoye naslediye sredney azii, 21-26.
  • BİÇURİN, N. Y. (1950-1953) Sobraniye svedeniy o narodah, obitavşih v sredney azii v drevniye vremena, I-III, Moskova-Leningrad: Izd. AN SSSR.
  • BOBOYEROV, G. (2010). Çoç Tarihidan Lavhalar (İlk Urta Asrlar), Taşkent: Yaŋı Naşr.
  • BREGEL, Y. (2003). An Historical Atlas of Central Asia, Leiden-Boston: Brill.
  • BURNAŞEVA, R. Z. (2010). “Izabrazitelnıy motiv l’va na monetax çaça i otrarskogo oazisa kontsa VII-naç. VIII v.”, Kazakistan i evraziya skvoz’ veka, istoriya arheologiya, kul’turnoye naslediye, sbornik nauç. trudov posvyasç, 70-let. so dnya rocdeniya adak. Natsional’noy Akademii nauk Respubliki Kazahstan K. M. BAYPAKOVA, TOO “Arheologiçeskaya ekspertiza”, Almatı: 317-326.
  • CHAVANNES, E. (1903). Documents sur les Tou-Kiue (Turcs) occidentaux, St.-Petersbourg.
  • CHAVANNES, E. (2007). Çin Yıllıklarına Göre Batı Türkleri, Çev. M. KOÇ, İstanbul: Se-lenge Yayınları.
  • ECENHANGLI, B. (2013). Turki Tarihına Katıstı Köne Kıtay Derekközderi, Astana: CŞS “Prosper Print”.
  • EKREM, E. (2003). Hsüan-Tsang Seyahetnamesi’ne Göre Türkistan, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
  • ELEUOV, M. et al (2014). Doİslâmskiye monetı taraza, Almatı: El-Farabi Adındaki Kazak Milli Üniversitesi.
  • GÖBL, R. (1967). Dokumente zur Geschichte der Iranischen Hunnen in Baktrien und Indien. Band I, Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
  • GRITSINA, A. A. (2000). Usruşanskiye Bıli, Taşkent: Fan.
  • HARMATTA, J., V. A. LITVINSKY (1996). “Toharistan and Gandhara under Western Turk Rule”, History of Civilizations of Central Asia, Ed. V. A. LITVINSKY, Vol. 3 (The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750), Paris: 367-401.
  • KAMIŞEV, A. M. (2008). Vvedeniye v numizmatiku kırgızstana: uçebnoye posobiye, Bişkek: Raritet Info.
  • KLYAŞTORNIY, S. G. (1985). Genealogiya i hronologiya zapadnotyurkskih i tyurgeşskih kaganov VI-VIII vv.”, Iz istorii dorevolyutsionnoo kırgızstana, İlim, Frunze: 165-168.
  • KOŞEVAR, V. G. (2010). “Nahodki monet na territoriy: ot drevnosti do srenevekov’ya”, Vestik Mitsay, 12: 11-32.
  • LIVŞITS, V. A. (1962). Sogdiyskiye Dokumentı c gorı Mug. Çteniye, Perevod, Kommentariy, Vıp. II, Moskva: Izdatel’stvo “Nauka” Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
  • LIVŞITS, V. A. (1979). “Praviteli pança (sogdiytsı ı tyurki)”, Narodı azii i afriki, 4: 56-69.
  • LUR’YE, P. (2013). “Karluki i yagları v sogdıyskoy numizmatike semireç’ya”, Tyurkologiçeskiy sbornik 2011-2012, Moskva: 220-230.
  • MALYAVKIN, A. G. (1989). Tanskiye hroniki o gosudarstvah tsentral’noy Azii: tekstı i issledovaniya, Novosibirsk: “Nauka” Sibir. otd.
  • NAYMARK, A. (1996). “Christians in Pre-Islamic Bukhara: Numismatic Evidence”, nnual Central Eurasian Studies Conference. Abstracts of Papers 1994-1996, Indiana University, Bloomington: 11-13.
  • RTVELADZE, E. V. (1987). Drevniye monetı sredney azii, Taşkent: Izdatel’stvo litera-turı i iskusstva imeni Gafura Gulyama.
  • RTVELADZE, E. V. (2002). Drevne i rannesrednevekovıye monetı istoriko-kul’turnıh oblastey Uzbekistana, Tom 1, Taşkent: Media Land.
  • RTVELADZE, E. V. (2006). İstoriya i numizmatika Çaça (Vtoraya polovina III, seredina VIII v. n. ç.), Taşkent: Media Land.
  • SIMS-WILLIAMS, N. (2000). Bactrian Documents from Northern Afghanistan, I: Legal and Economic Documents, Oxford: Khalili Collections.
  • SKAFF, J. K. (2002a). “VI-VIII. Asırlarda Türkistan Vahalarında Batı Türk Hâkimiyeti”, Türkler, Eds. H. C. GÜZEL et al, Vol. 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara: 97-106.
  • SKAFF, J. K. (2002b). “Western Turk Rule of Turkestan’s Oases in the Sixth through Eighth Centuries”, Türkler, Eds. H. C. GÜZEL et al, Vol. 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara: 364-372.
  • SMIRNOVA, O. I. (1981). Svodnıy katalog sogdiyskih monet: bronza, Moskva: Izda-tel’stvo “Nauka” Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
  • STARK, S. (2002). “Nomaden und Seßhafte in Mittelasien- und Zentralasien”, Grenzüberschreitungen: Formen des Kontakts zwischen Orient und Okzident im Altertum, Ed. M. SCHUOL, Steiner Verlag, Stuttgart: 363-404.
  • STARK, S. (2008). Die Alttürkenzeit in Mittel- und Zentralasien. Archäologische und historische Studien, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
  • ŞAGALOV, V. D.; A. V. KUZNETSOV (2006). Katalog monet çaça III-VIII vv., Taşkent: Fan.
  • ŞYUVEN, P. (1995). “O vizantiyskih posol’svah k pervım tyurkskimpravitelyam Sogda (Problema onomastiki i toponimiki)”, Obtsestvennıye Nauki v Uzbekistane, 1-2-3: 33-38.
  • TABARİ (1987). İstoriya at-tabari, İzbranniye otrıvki (Per. s arab. V. İ. VELYEVA et al), Taşkent: FAN.
  • TAŞAĞIL, A. (1999). Gök-Türkler II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • THIERRY, F. (1999). “Sur les monnaies des Türgesh”, Coins, Art and Chronology, Eds. M. ALRAM; E. DEBORAH, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien: 331-349.
  • THIERRY, F. (2002). “The Currency in the Turkish Khanates from the Turgish to the Great Uygur (9th Century)”, Türkler, Eds. H. C. GÜZEL et al, Vol. 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara: 751-762.
  • VAISSIÈRE, É. de La (2005). Sogdian traders: a history. Translated by J. WARD, Leiden-Boston: Brill.
  • VAYNBERG, I. B. (1977). Monetı Drevnego Horezma, Moskva: Izdatel’stvo “Nauka” Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
  • ZEYMAL’, E.V. (1994). “The Circulation of Coins in Central Asia During the Early Medieval Period (Fifth-Eighth Centuries A.D.)”, Bulleten of the Asia Institute, New Series, 8: 245-267.
  • ZUYEV, YU. A. (2002). Ranniye Tyurki: Oçerki istorii i ideologii, Almatı: Dayk-Press.

The Influence of the Chinese coinage over the Pre-Islamic Coins of Central Asia

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 8 - 37, 24.07.2017

Öz

Some
part of the pre-Islamic coins of Central Asia, including those belonging to
7th-8th centuries, have some features, specific to Chinese monetary system. In
fact, the evidence of Chinese influence displayed by the coins of Bukhara and
Samarqand, a little bit later by those of Chach (Tashkent), Farghana, Northern
Tokharistan (South Uzbekistan–South Tajikistan), Otrar and Taraz (South
Kazakhstan), about ten out of small oasis kingdoms of South-Eastern
Jetisu/Semirech’e (Kyrgyzstan), belongs exactly to this period. The Chinese
features of the coins of the kingdoms of Soghd, Samarqand, Bukhara, etc, could
be produced by economic needs, however, from the perspective of the region as a
whole, not only economic, but also political influence is quite obvious.

Kaynakça

  • BABAYAR, G. (2007a). Köktürk Kağanlığı Sikkeleri Kataloğu, Ankara: TIKA Yayınları.
  • BABAYAR, G. (2007b). Drevnetyurkskiye monetı çaçskogo oazisa (VI-VIII vv.), Taşkent.: Izdetal’stvo Natsional’noy Biblioteki Uzbekistana İmeni Alişera Navoy.
  • BABAYAR, G. (2013). “The Imperial Titles on the Coins of the Western Turkic Qag-hanate”, Markaziy Osiye Tarihi Zamonaviy Mediyevistika Talkininda: Prof. R. MUKMINOVA Hotirasiga Bagişlanadi, Yaŋı Naşr, Taşkent: 330-348.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2009). “Rol’ sogdiyskogo yazıka v zapadnotyurkskom ka-ganata”, Endangered languages and History, Foundation for Endangered Languages in collaboration with the Academy of sciences of Tajikistan (Proceedings of the 13. FEL Conf. 24-26 Sept. Tajikistan, Horog‚ 2009), Eds. H. NAZAROV; N. OSTLER, Taşkent: 80-83.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2013a). “Byzantine Impact on the Iconography of Western Turkic Coinage”, Acta Orientalia Academiae Scientiarum Hungaricae, 66/1: 47-58.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2013b). “Coins of the Turkic Dynasty of Kabul and Gand-hara”, Altaistics and Turkology, 4: 109-120.
  • BABAYAR, G.; A. KUBATIN (2014). Oçerki po istorii i numizmatikye zapadnotyurskogo kaganata (çast 1), Saarbrücken: LAP Lambert Academic Publishing.
  • BARATOVA, L. (1999). “Alttürkische Münzen Mittelasiens aus dem 6.-10. Jh. N. Chr. Typologie, Ikonographie, historische Interpretation”, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan, 31: 219-292.
  • BARATOVA, L. C.; V. A. LIVŞITS (2002). “O sogdiyskih nadçekanah na sasanidskih monetah i podracaniyah im”, Kul’turnoye naslediye sredney azii, 21-26.
  • BİÇURİN, N. Y. (1950-1953) Sobraniye svedeniy o narodah, obitavşih v sredney azii v drevniye vremena, I-III, Moskova-Leningrad: Izd. AN SSSR.
  • BOBOYEROV, G. (2010). Çoç Tarihidan Lavhalar (İlk Urta Asrlar), Taşkent: Yaŋı Naşr.
  • BREGEL, Y. (2003). An Historical Atlas of Central Asia, Leiden-Boston: Brill.
  • BURNAŞEVA, R. Z. (2010). “Izabrazitelnıy motiv l’va na monetax çaça i otrarskogo oazisa kontsa VII-naç. VIII v.”, Kazakistan i evraziya skvoz’ veka, istoriya arheologiya, kul’turnoye naslediye, sbornik nauç. trudov posvyasç, 70-let. so dnya rocdeniya adak. Natsional’noy Akademii nauk Respubliki Kazahstan K. M. BAYPAKOVA, TOO “Arheologiçeskaya ekspertiza”, Almatı: 317-326.
  • CHAVANNES, E. (1903). Documents sur les Tou-Kiue (Turcs) occidentaux, St.-Petersbourg.
  • CHAVANNES, E. (2007). Çin Yıllıklarına Göre Batı Türkleri, Çev. M. KOÇ, İstanbul: Se-lenge Yayınları.
  • ECENHANGLI, B. (2013). Turki Tarihına Katıstı Köne Kıtay Derekközderi, Astana: CŞS “Prosper Print”.
  • EKREM, E. (2003). Hsüan-Tsang Seyahetnamesi’ne Göre Türkistan, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. (Yayımlanmamış Doktora Tezi)
  • ELEUOV, M. et al (2014). Doİslâmskiye monetı taraza, Almatı: El-Farabi Adındaki Kazak Milli Üniversitesi.
  • GÖBL, R. (1967). Dokumente zur Geschichte der Iranischen Hunnen in Baktrien und Indien. Band I, Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
  • GRITSINA, A. A. (2000). Usruşanskiye Bıli, Taşkent: Fan.
  • HARMATTA, J., V. A. LITVINSKY (1996). “Toharistan and Gandhara under Western Turk Rule”, History of Civilizations of Central Asia, Ed. V. A. LITVINSKY, Vol. 3 (The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750), Paris: 367-401.
  • KAMIŞEV, A. M. (2008). Vvedeniye v numizmatiku kırgızstana: uçebnoye posobiye, Bişkek: Raritet Info.
  • KLYAŞTORNIY, S. G. (1985). Genealogiya i hronologiya zapadnotyurkskih i tyurgeşskih kaganov VI-VIII vv.”, Iz istorii dorevolyutsionnoo kırgızstana, İlim, Frunze: 165-168.
  • KOŞEVAR, V. G. (2010). “Nahodki monet na territoriy: ot drevnosti do srenevekov’ya”, Vestik Mitsay, 12: 11-32.
  • LIVŞITS, V. A. (1962). Sogdiyskiye Dokumentı c gorı Mug. Çteniye, Perevod, Kommentariy, Vıp. II, Moskva: Izdatel’stvo “Nauka” Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
  • LIVŞITS, V. A. (1979). “Praviteli pança (sogdiytsı ı tyurki)”, Narodı azii i afriki, 4: 56-69.
  • LUR’YE, P. (2013). “Karluki i yagları v sogdıyskoy numizmatike semireç’ya”, Tyurkologiçeskiy sbornik 2011-2012, Moskva: 220-230.
  • MALYAVKIN, A. G. (1989). Tanskiye hroniki o gosudarstvah tsentral’noy Azii: tekstı i issledovaniya, Novosibirsk: “Nauka” Sibir. otd.
  • NAYMARK, A. (1996). “Christians in Pre-Islamic Bukhara: Numismatic Evidence”, nnual Central Eurasian Studies Conference. Abstracts of Papers 1994-1996, Indiana University, Bloomington: 11-13.
  • RTVELADZE, E. V. (1987). Drevniye monetı sredney azii, Taşkent: Izdatel’stvo litera-turı i iskusstva imeni Gafura Gulyama.
  • RTVELADZE, E. V. (2002). Drevne i rannesrednevekovıye monetı istoriko-kul’turnıh oblastey Uzbekistana, Tom 1, Taşkent: Media Land.
  • RTVELADZE, E. V. (2006). İstoriya i numizmatika Çaça (Vtoraya polovina III, seredina VIII v. n. ç.), Taşkent: Media Land.
  • SIMS-WILLIAMS, N. (2000). Bactrian Documents from Northern Afghanistan, I: Legal and Economic Documents, Oxford: Khalili Collections.
  • SKAFF, J. K. (2002a). “VI-VIII. Asırlarda Türkistan Vahalarında Batı Türk Hâkimiyeti”, Türkler, Eds. H. C. GÜZEL et al, Vol. 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara: 97-106.
  • SKAFF, J. K. (2002b). “Western Turk Rule of Turkestan’s Oases in the Sixth through Eighth Centuries”, Türkler, Eds. H. C. GÜZEL et al, Vol. 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara: 364-372.
  • SMIRNOVA, O. I. (1981). Svodnıy katalog sogdiyskih monet: bronza, Moskva: Izda-tel’stvo “Nauka” Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
  • STARK, S. (2002). “Nomaden und Seßhafte in Mittelasien- und Zentralasien”, Grenzüberschreitungen: Formen des Kontakts zwischen Orient und Okzident im Altertum, Ed. M. SCHUOL, Steiner Verlag, Stuttgart: 363-404.
  • STARK, S. (2008). Die Alttürkenzeit in Mittel- und Zentralasien. Archäologische und historische Studien, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
  • ŞAGALOV, V. D.; A. V. KUZNETSOV (2006). Katalog monet çaça III-VIII vv., Taşkent: Fan.
  • ŞYUVEN, P. (1995). “O vizantiyskih posol’svah k pervım tyurkskimpravitelyam Sogda (Problema onomastiki i toponimiki)”, Obtsestvennıye Nauki v Uzbekistane, 1-2-3: 33-38.
  • TABARİ (1987). İstoriya at-tabari, İzbranniye otrıvki (Per. s arab. V. İ. VELYEVA et al), Taşkent: FAN.
  • TAŞAĞIL, A. (1999). Gök-Türkler II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • THIERRY, F. (1999). “Sur les monnaies des Türgesh”, Coins, Art and Chronology, Eds. M. ALRAM; E. DEBORAH, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien: 331-349.
  • THIERRY, F. (2002). “The Currency in the Turkish Khanates from the Turgish to the Great Uygur (9th Century)”, Türkler, Eds. H. C. GÜZEL et al, Vol. 2, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara: 751-762.
  • VAISSIÈRE, É. de La (2005). Sogdian traders: a history. Translated by J. WARD, Leiden-Boston: Brill.
  • VAYNBERG, I. B. (1977). Monetı Drevnego Horezma, Moskva: Izdatel’stvo “Nauka” Glavnaya Redaktsiya Vostoçnoy Literaturı.
  • ZEYMAL’, E.V. (1994). “The Circulation of Coins in Central Asia During the Early Medieval Period (Fifth-Eighth Centuries A.D.)”, Bulleten of the Asia Institute, New Series, 8: 245-267.
  • ZUYEV, YU. A. (2002). Ranniye Tyurki: Oçerki istorii i ideologii, Almatı: Dayk-Press.
Toplam 48 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Articles
Yazarlar

Gaybullah Babayar

Yayımlanma Tarihi 24 Temmuz 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 1 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Babayar, G. (2017). İslâm Öncesi Orta Asya Sikkelerinde Görülen Çin Sikke Darbı Etkileri. Journal of Old Turkic Studies, 1(2), 8-37.