Turizm İşletmelerinde Çevre Dostu Ürün Tercihi, Çevre Hassasiyeti ve Yeşil Pazarlama Çalışmaları: Aydın İli İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 38 - 54, 31.07.2024

Mehmet Necati Cizrelioğulları Tuğrul Günay Turgut Girgin

https://doi.org/10.5281/zenodo.13152501

Öz

Bireyler ve toplumlar tarihi çağlar itibari ile farklı sebeplere bağlı olarak seyahatlerde bulunmuştur. Ulaşım araçlarının gelişimi ile turizm bu gelişimden etkilenmiş ve seyahat sayıları oldukça artış göstermiştir. Turizm ve turizm işletmelerinin sadece Türkiye’de milyonlarca kişi tarafından tercih edildiği göz önünde bulundurulduğunda, Dünya ülkeleri toplamında bu rakamın milyarlar düzeyinde olduğu düşünülmektedir. Dolayısı ile bu kapasitedeki sektörün pazarlama anlayışlarının tüketicilere ve çevreye etkisinin olacağı kaçınılmazdır. Bu çalışmanın temel amacı, turizm işletmelerindeki yöneticilerin ve çalışanların, yeşil ürünlerle ilişkilendirilen tutumlarının ve satın alma davranışlarının arasındaki ilişkiyi incelemektir. Verilerin istatistiksel analizi için Mann Whitney testi ve Kruskall Wallis testi gibi yöntemler kullanılmıştır. Araştırmaya Türkiye’de Aydın ilinde bulunan ve turizm işletmelerinde çalışan yönetici ve personelden 484 kişi katılım göstermiştir. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların yeşil ürün tercihleri, çevre hassasiyeti ve yeşil pazarlama farkındalığı, cinsiyet, yaş, eğitim seviyesi, çocuk sahibi olma durumu ve turistik tesisin konumu gibi faktörlere bağlı olarak anlamlı ölçüde farklılık göstermektedir. Ek olarak, yeşil ürün tercihindeki artışın, çevre hassasiyeti ve yeşil pazarlama farkındalığını artırdığı, çevre hassasiyetindeki artışın ise yeşil pazarlama farkındalığını artırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Davranış, Satın Alma, Turizm İşletmeleri, Yeşil Pazarlama, Yeşil Ürün

Etik Beyan

Bu çalışma, 17 Ocak 2023 tarih ve 2023/01.003 sayı ile Kıbrıs İlim Üniversitesi Etik Kurulu Kararı ile etik olarak onaylanmıştır.

Preference for Environmentally Friendly Products, Environmental Sensitivity, and Green Marketing Efforts in Tourism Industry: A Study of Aydın Province

Öz

Individuals and societies have historically traveled for various reasons throughout different eras. With the development of transportation vehicles, tourism has been influenced by this progress, leading to a significant increase in travel numbers. Considering that tourism and tourism businesses are preferred by millions of people not only in Turkey but also globally, it is believed that this figure reaches billions across the world. Therefore, it is inevitable that the marketing approaches of this sector with such capacity will have an impact on consumers and the environment. The main aim of this study is to examine the relationship between the attitudes and purchasing behaviors associated with green products among managers and employees in tourism businesses. Methods such as the Mann Whitney test and Kruskall Wallis test were used for the statistical analysis of the data. A total of 484 participants, consisting of managers and staff working in tourism businesses in Aydın province, Turkey, participated in the research. According to the research results, participants' preferences for green products, environmental sensitivity, and green marketing awareness show significant differences depending on factors such as gender, age, education level, parental status, and the location of the tourist facility. Additionally, it was found that an increase in preferences for green products increases environmental sensitivity and green marketing awareness, while an increase in environmental sensitivity also increases green marketing awareness.

Anahtar Kelimeler

Behavior, Procurement, Tourism Businesses, Green Marketing, Green Product

Etik Beyan

This study was ethically approved by the Cyprus Science University Ethics Committee Decision dated 17 January 2023 and numbered 2023/01.003.

Kaynakça

• Akehurst, G., Afonso, C., & Gonçalves, H. M. (2012). Re‐examining green purchase behaviour and the green consumer profile: new evidences. Management decision, 50(5), 972-988.
• Aktaş, A. (2002). Turizm İşletmeciliği ve Yönetimi, Ankara: Detay Yayınları.
• Aracıoğlu, B., ve Tatlıdil, R. (2009). Tüketicilerin Satın Alma Davranışında Çevre Bilincinin Etkileri. Ege Akademik Bakış, 9 (2), 435-461.
• Bahl, S., & Chandra, T. (2018). Impact of marketing mix on consumer attitude and purchase intention towards' green'products. A Journal of Research Articles in Management Science and Allied Areas (Refereed), 11(1), 1-11.
• Biner, N. (2014). Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının incelenmesi (Master's thesis, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Bozpolat, C. (2021). Çevresel Kaygının ve Algılanan Pazar Etkisinin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışındaki Rolü. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(24), 702-727.
• Chan, R. Y. (2001). Determinants of Chinese consumers' green purchase behavior. Psychology & Marketing, 18(4), 389-413. doi:10.1002/mar.1013
• Comrey, A. L., & Lee, H. B. (2013). A first course in factor analysis. Psychology press.
• Çallı, D. S. (2015). Uluslararası seyahatlerin tarihi gelişimi ve son seyahat trendleri doğrultusunda Türkiye’nin konumu. Turar Turizm ve Araştırma Dergisi, 4(1), 4-28.
• Çoban, S. ve Sönmez, Y. (2014). Yeşil Pazarlama Karmasına Yönelik Tüketici Tutumlarının Demografik Özelliklerine Göre Farklılaşması: Ahi Evran Üniversitesi Örneği, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 65-82.
• Delafrooz, N., Taleghani, M., & Nouri, B. (2014). Effect of Green Marketing on Consumer Purchase Behavior. QScience Connect, 2014 (1), 2-9, https://doi.org/10.5339/connect.2014.5
• Demirağ, B. (2021) Müşteri Tatmini ve Bağlılığının Müşteri Sadakatine Etkileri: 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Konaklama Deneyimine Sahip Tüketiciler Üzerine Bir Araştırma, Genişletilmiş Özet Bildiri Kitabı, 54.
• Doyduk, H. B. B. (2018). Asseing the effect of product innovations on consumer satisfaction: A green perspective. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 41-58.
• Duru, M. N., & Şua, E., (2013). Yeşil pazarlama ve tüketicilerin çevre dostu ürünleri kullanma eğilimleri. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 9(2), 126-136.
• Güçlü, A. (2021), Türkiye’de Turizm Politikaları Kapsamında Yerel Yönetimlerin Turizm Sektörüne Yönelik Uygulamalarına Turizm İşletmelerinin Bakış Açısı: Alanya Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Isparta.
• Güleç H, ve Ünlüönen K (2022). Çevreye Duyarlı Mutfak Uygulamaları: Ankara Yeşil Otel Restoranları Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(2), 1226 - 1251.
• Ha, H. Y., & Janda, S. (2012). Predicting consumer intentions to purchase energy‐ efficient products. Journal of Consumer Marketing, 29(7), 461-469. doi:10.1108/07363761211274974.
• Karaca, Ş. (2013). “Tüketicilerin Yeşil Ürünlere İlişkin Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 13 (1), 99-111.
• Karaman, S., & Gökalp, Z. (2010). Küresel Isınma ve İklim Değişikliğinin Su Kaynakları Üzerine Etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, (1), 59-66.Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi, (11. baskı) Ankara. Nobel Yayınevi.
• Kirazcı, T. Y. (2021). Sürdürülebilir Turizm Açısından Yeşil Nesil Restoran Uygulamalarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Koç, Z. (2021), İnovasyonun Yeşil Pazarlama Stratejileri Üzerinde Etkisi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Korkmaz, H., ve Atay, L. (2017). ‘‘Otel İşletmelerinde Yeşil Pazarlama ve Çevre Sertifikalarının Değerlendirilmesi’’. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (4): 113-126.
• Korucuk, N., & Aslan Çetin, Ü. F. (2019). Yeşil Pazarlama Bağlamında Yeşil Ürünlere İlişkin Tüketici Satın Alma Davranışı; Kafkas Üniversitesi Örneği. Kafkas University, Journal of Economics & Administrative Sciences Faculty/Kafkas Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(19).
• Kotler, P. (2011). Reinventing Marketing to Manage the Environmental Imperative. Journal of Marketing, 75, 132 –135, https://doi.org/10.1509/jmkg.75.4.132
• Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2014). Genel Turizm İlkeler Kavramlar, 12. Basım Ankara, Detay Yayıncılık,
• Kuduz, N. (2011). Yeşil Pazarlama Faaliyetlerinin Tüketicilerin Satın Alma Davranışlarına Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Kumar, P. & Ghodeswar, B.M. (2015). Factors Affecting Consumers’ Green Product Purchase Decisions. Marketing Intelligence and Planning, 33(3): 330-347, https://doi.org/10.1108/MIP-03-2014-0068
• Küçük, G. (2020). Otellerde Yeşil Pazarlamanın Oda Doluluk Oranlarına Etkileri: İstanbul Örneği. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 3(9), 694-707.
• Lai, C. K., & Cheng, E. W. (2016). Green purchase behavior of undergraduate students in Hong Kong. The Social Science Journal, 53(1), 67-76.
• Mahmoud, T.O. (2018). Impact Of Green Marketing Mix On Purchase İntention. International Journal of Advanced and Applied Sciences, 5(2): 127-135 https://doi.org/10.21833/ijaas.2018.02.020
• Maichum, K., Parichatnon, S., & Peng, K. C. (2017). The influence of environmental concern and environmental attitude on purchase intention towards green products: a case study of young consumers in Thailand. International Journal of Business Marketing and Management, 2(3), 1-8.
• Meinhold, J. L., & Malkus, A. J. (2005). Adolescent environmental behaviors: Can knowledge, attitudes, and self-efficacy make a difference? Environment and behavior, 37(4), 511-532.
• Ottmann, J. A., Edwin R. Stafford, & Cathy L. Hartman (2006). ‘‘Avoiding Green Marketing Myopia: Ways to Improve Consumer Appael for Environmentally Preferable Products”. Environment: Science and Policy for Sustainable Development, 48 (5): 22-36
• Özkaya, B. (2010). “İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Anlayışının Uzantısı Olarak Yeşil Pazarlama Bağlamında Yeşil Reklamlar”, Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 9 (34), 247-258.
• Özsaçmacı, B. (2018). Yeşil pazarlama faaliyetlerinin yeşil marka farkındalığı ve tüketici satın alma niyeti üzerindeki aracılık etkisi. Business and Economics Research Journal, 9(4), 945-960.
• Paul, J., Modi, A., & Patel, J. (2016). Predicting Green Product Consumption Using Theory Of Planned Behavior And Reasoned Action. Journal of retailing and consumer services, 29, s. 123-134, https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2015.11.006
• Ramayah, T., Lee, J. W. C., & Mohamad, O. (2010). Green product purchase intention: Some insights from a developing country. Resources, conservation and recycling, 54(12), 1419-1427.
• Rashid, N. R. N. A. (2009). Awareness Of Eco-Label İn Malaysia’s Green Marketing İnitiative. International Journal of Business and Management, 4(8), 132-141, http://dx.doi.org/10.5539/ijbm.v4n8p132
• Sert, A.N. (2017). ‘‘Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Doğa Residence Otel Örneği’’. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1): 1-20.
• Tseng SC and Hung SW (2013). A Framework İdentifying The Gaps Between Customers' Expectations And Their Perceptions in Green Products. Journal of Cleaner Production, 59: 174-184, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.06.050
• Urkut S, Cengiz E (2021). Yeşil Pazarlamanın Tüketicilerin Çevre Dostu Kozmetik Ürünleri Satın Alma Niyetine Etkisi. Journal of Research in Business (online), 6(2), 470 - 492. 10.54452/jrb.993685
• Uydacı, M. (2016). Yeşil Pazarlama. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Ünüvar, Ş., Ceyhun Kılınç, Hatice Sarı Gök, Simge Şalvarcı (2018). ‘‘Turizm Öğrencilerinin Yeşil Ürün Tercihinin Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi’’. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6 (1): 20-40.
• Yadav, R., & Pathak, G. S. (2016). Young consumers' intention towards buying green products in a developing nation: Extending the theory of planned behavior. Journal of Cleaner Production, 135(November), 732-739. doi: 10.1016/j.jclepro.2016.06.120.
• Yeşilaydın, G. (2018). Yeşil İşletme, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Yücel, M., ve Ekmekçiler Ü.S. (2008). “Çevre Dostu Ürün Kavramına Bütünsel Yaklaşım; Temiz Üretim Sistemi, Eko-Etiket, Yeşil Pazarlama”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (26): 320-333.
• Yükselen, C., (2003). Pazarlama İlkeler – Yönetim, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Yürük-Kayapınar, P., Kayapınar, Ö., & Ergan, S. (2019). Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının kuşaklar bakımından incelenmesi. OPUS International Journal of Society Research, 11(18), 2055-2070.
• Zhu, Q., Li, Y., Geng, Y., & Qi, Y. (2013). Green food consumption intention, behaviors and influencing factors among Chinese consumers. Food Quality and Preference, 28(1), 279-286. doi: 10.1016/j.foodqual.2012.10.005.