TOPLUMSAL BARIŞIN SAĞLANMASINDA UZLAŞTIRMA

Yıl 2023, , 85 - 102, 12.10.2023

Fatih Ulaşan

https://doi.org/10.46236/jovosst.1350693

Öz

Uzlaştırma mağdurun toplumsal barışın sağlanmasına yönelik olarak ihtiyaçlarını ortaya koyar ve faili neden olduğu haksızlıktan kaynaklanan zarar veya tehlikeden dolayı sorumlu tutmaktadır. 2005 yılında Türk Ceza Hukuku Mevzuatında yapılan değişiklikler sonucu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK), 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu (ÇÇK) ile uzlaştırma olarak adlandırılan bir düzenleme yapılmıştır. Bir müddet sonra açığa çıkan bazı sorunlardan mütevellit 5560 sayılı kanun ile değişikliklerin boyutu daha genişlemiş, usul hükmü gerekçesi ile uzlaştırma için yapılan düzenlemeler Türk Ceza Kanunundan ayrılmış ve Ceza Muhakemesi Kanununun içinde yerini almıştır. Uzlaştırma esas olarak soruşturma aşamasında sonlanması gereken bir sistem olarak tasarlanmış ve yargılama engeli olarak nitelendirilmiştir. Esas itibariyle soruşturma aşamasında sonlanması gereken bir kurum olmasına rağmen istisnai durumlara kovuşturma aşamasında da uygulanabileceği kabul edilmiştir. Uzlaştırma kurumu genel olarak insan haklarının daha iyi sağlanmasına katkıda bulunarak onarıcı adaleti güçlendirmektedir. Kamu kuruluşları ise amacı itibariyle halka hizmet veren, halkın işlerini kolaylaştıran yapılar olduğundan dolayı uzlaştırmanın kamu yönetimi içerisinde ayrı bir yeri vardır. Uzlaştırma genel olarak devletin halkının birbiriyle olan problemlerinin çözümüne destek olmakta ve toplum barışına hizmet etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Uzlaştırma, İnsan Hakları, Kamu Yönetimi, Onarıcı Adalet, Toplumsal Barış

Kaynakça

• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. (2022). Adalet İstatistikler 2022. Ankara. Retrieved Ağustos 26, 2023, from https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/29032023141410adalet_ist-2022cal%C4%B1sma100kapakl%C4%B1.pdf
• Akbulut, B., & Aksan, M. (2019). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma (2. b.). Seçkin Yayıncılık.
• Akgül, A. K. (2020). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akıllıoğlu, T. (2001). Adalet Kavramı ve İnsan Hakları. In A. Güriz (Ed.), Adalet Kavramı (pp. 39-48). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Albrecht, P.-A. (2011). Die Vergessene Freiheit, 3. Auflage, Berliner Wissenschafts-Verlag. Berlin.
• Alçiçek, M. (2011). Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alsammouni, J. M. (2022). Ceza Muhakemesi Hukukunda Alternatif Çözüm Yolları: Uzlaştırma, Önödeme, Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi Ve Seri Muhakeme. Yayımlanmamış Doktora Tezi . Konya: T.C. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Apaydın, C. (2019). Ceza Hukukunda Uzlaşma ve Uzlaşmacılar için Ceza Hukuku (1. b.).
• Aristoteles. (2007). Nikomakhos’a Etik. (S. Babür, Trans.) Ankara: Bilgesu.
• Aşkın, U., Topuz, V., & Bilgi, B. (2020). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma (2. b.). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Aydın, M. (2017). 6763 Sayılı Kanun ile Getirilen Uzlaşma Kurumunun Uygulanması. Terazi Hukuk Dergisi.
• Bakar, Y. E. (2022). Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Uzlaştırma ve Uzlaştırmacıların Pratikte Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: T.C. İstanbul Gedik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Bastiat, F. (2010). Hukuk (5. ed.). (A. Yıldıray, & A. Yayla, Trans.) Ankara: Liberte.
• Beccaria, C. (1963). An Essay on Crimes and Punishments. (H. Paolucci, Dü.) Indianapolis: Bobbs-Merill.
• Bozatay, Ş. A., & Ürünal, A. A. (2018). Ceza Muhakemesi Kanunu Kapsamında Uzlaştırma Kapsamına Giren Suçlar: Kuramsal ve Hukuksal Bir Değerlendirme. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 329-344.
• Cörüt, P. (2019). Ceza Muhakemesinde Uzlaşma. T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Çetintürk, E. (2017). Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Demirkol, M. (2015). Barışın İnşasında Sevgi ve Adaletin Gücü. International Journal of Science Culture and Sport.
• Ercan, İ. (2014). Ceza Hukuku Genel Hükümler (10. b.). İstanbul: On iki Levha Yayınları.
• Eriş A. Uğur. (2018). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma Ve Uzlaştırma Eğitimi. TBB Dergisi, 137. Greenawalt, K. (1983). Punishment. S. H. Kadish (Dü.) içinde, Encyclopedia of Crime and Justice (s. 1336-1338).
• Günay, F. (2019). Türk Ceza Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırmacının Önemi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yalova.
• Güngör, M. (2019). Ceza Yargılamasında Uzlaştırma (1. b.). Ankara : Adalet Yayınevi.
• Gürdal, T. (1994). Türkiye’de Ücretlerin Vergilendirilmesinin Vergi Adaleti Açısından Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İbn Haldun. (2015). İbn Haldun ve Mukaddime. (A. Köksal, Dü.) Ankara: Yason Yayıncılık.
• Kahraman, E. G. (2014). Yeterli Şüphe Kavramının İddianamenin İadesi Kurumu Bakımından Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(1), 123-150.
• Kaplan, M. (2015). Onarıcı Adalet ve Türk Ceza Hukukuna Yansımaları. Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi.
• Kuşpınar, B., & Ümütlü, A. Y. (2017). Adalet Kavramı Konusunda Gazâlî, İbn Arâbî ve Mevlânâ’nın Görüşlerinin Analizi. Beytulhikme Int Jour Phil, 7(2), 303-328.
• Küçüktaşdemir, Ö. (2017). Mitolojide adalet imgeleri. ViraVerita E-Dergi, 5, 87-132.
• Mevlana Celaleddin Rumi. (1982). The Mathnawi of Jalalu’ddin Rumi. 6 vols. Commentary. (R. A. Nicholson, Trans.) Cambridge: The E.J. W. Gibb Memorial.
• Önder, M., & Ulaşan, F. (2018). Ibn Khaldun’s Cyclical Theory on the Rise And Fall of Sovereıgn Powers: The Case of Ottoman Empire. Adam Academy Journal of Social Sciences, 8(2).
• Örtan, Y. (2018). Kovuşturma Evresinde Uzlaşmanın Sonucu Olarak Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilmesinin Yerindeliği. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1).
• Özbek, M. S. (2018). Onarıcı Adalet Anlayışının Düşünsel Temeli, Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma Eğitim Kitabı (1. b.). Ankara: Deniz Ofset ve Matbaacılık.
• Özbek, M. S., Cüni, O., & Özcan, M. (2018). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma Eğitim Kitabı. Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K., Bacaksız, P., & Tepe, İ. (2018). Ceza Muhakemesi Hukuku (11. b.). Seçkin Yayınları.
• Özdemir, M. (2019). Türk Hukukunda Uzlaştirma Kurumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı.
• Sakarya Üniversitesi. (2016, Mart 11). Bir Değer Olarak Adalet. Retrieved Mayıs 11, 2022, from Sakarya Üniversitesi Web Sitesi: https://haber.sakarya.edu.tr/bir-deger-olarak-adalet-h42407.html
• Selçuk, S. (2009). Adalet ve Yaşayan Hukuk (1. b.). Ankara.
• Soydan, B. Y. (1997). Vergi Adaleti Kuramında Soyuttan Somuta: Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları ile Okumak. XIII. Türkiye Maliye Eğitimi Sempozyumu. Antalya.
• T.C. Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü. (2017). Uzlaşma Sonucunda Belirlenen Edimin Takside Bağlandığı Hâllerde Verilen HAGB Kararlarının Takibi.
• Tan, H. (2020). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Tosun, C. M. (2018). Frederic Bastiat: Hukukun Yozlaşması ve Liberal Yaklaşım. Mavi Atlas, 6(1), 156-169.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2019). Mayıs 09, 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden alındı
• Ulaşan, F. (2023). The Decision Of No Ground for Investigation on the Basis of Right Not to Be Labelled As Criminal and Presumption Of Innocence In the Scope of Human Rights. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(1), 219-253.
• Uludağ, S. (2013). İbn Haldun Hayatı Fikirleri Eserleri Biyografi. Ankara: Harf Eğitim.
• Uludağ, Ş. (2011). Onarıcı ve Cezalandırıcı Adalet: Paradigma Değişikliğini Tetikleyen Şartlar. Polis Bilimleri Dergisi, 13(4).
• Yavuz, H. A. (2015). Onarıcı Adalet ve Uzlaştırma Kurumu Bağlamında Ceza Adalet Sisteminde Mağdurun Konumu. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi,(23), 85-115.
• Yavuz, H. A. (tarih yok). Ceza Adalet Politikası Bağlamında Alternatif Çözüm Yöntemleri. (M. Özen, M. S. Özbek, R.
• Tayfun, O. Cuni, & M. Özcan, Dü) Ceza Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri Sempozyumu, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Yılmaz, O. (2019). Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaşma Müessesesi ve Uzlaştırma Süreci (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Trabzon .
• Yılmaz, Z. (2007). Ceza Muhakemesi Kanununun Getirdiği Yenilikler ve Yargılama Sistemi (2. b.). Seçkin Yayınları.