MARKA KİŞİLİĞİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN AMAZON MARKASININ BATI MİTOLOJİSİ KADIN FİGÜRLERİNİ VE MARKA KİŞİLİK ARKETİPLERİNİ REKLAMINDA KULLANMASININ GÖSTERGEBİLİMSEL ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 17, 22 - 38

Tuğba İbiş , Bilgehan Gültekin

Öz

Marka kişiliği, markanın önemli unsurlarından biri olarak görüldüğünden, firmalar marka kişiliğini geliştirmek ve güçlü markalar yaratabilmek için çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Firmalar, reklamlarla marka kişiliğini geliştirmek veya yeniden bir marka kişiliği oluşturmak amacıyla çeşitli modellerden faydalanmaktadır. Arketip modeli de bu modellerden biri olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmada marka kişiliğini geliştirmek amacıyla Amazon markasının hangi arketipleri kullandığı ve Batı mitolojisindeki kadın figürlerinden yararlanıp yararlanmadıkları araştırılmıştır. Analizde, Amazon markasının reklamının gösterilenlerinin düz anlam ve yan anlamları incelenmiş ve firmayı ifade eden gösterilen arketiplerin hangi veya hangileri olduğu belirtilmiştir. Reklamlarda kullanılan Batı mitolojisine ait kadın figürleri de marka kişiliğini geliştirmek amacıyla kullanılıp kullanılmadığı, kullanılan kadın figürlerinin gösterilenleri düz anlam ve yan anlam olarak incelenmiş, kullanılan figürler varsa belirlenip açıklanmıştır. Bu çalışmanın analizi sonucunda, firmanın marka kişiliğini geliştirmek amacıyla kişilik arketipinden ve Batı mitolojisi kadın figürlerinden de yararlandıkları göstergebilimsel olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Marka Kişiliği, Marka Kişiliği Arketipleri, Arketip Modeli, Batı Mitolojisi Kadın Figürleri, Yunan Mitolojisi

Kaynakça

• Batı, U. (2010). Reklamın Dili, İstanbul: Alfa Basım Yayın.
• Campbell, J. (2004). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev. Sabri Gürses). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Campbell, J. (2020). Tanrıçalar ve Tanrıçanın Dönüşümü. (Çev. Nur Küçük). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Daniels, M. (2021). Bir Nefeste Dünya Mitolojisi. İstanbul: Maya Kitap.
• Elçi, D.Ö. (2018). Batı ve Doğu Mitolojilerinde Kadın İmgesi: Tanrıça’lar, Atlas Internatıonal Refereed Journal On Socıal Scıences, 4(11), 826-840.
• Emir, B. (2012). Antik Çağda Kadınların Dinsel Ritüelleri -Thesmophoria Örnek İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı, Bursa.
• Erhat, A. (1972). Mitoloji Sözlüğü (Vol. 12). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hackley, C. (2005). Advertising and Promotion (Comunicating Brands). Sage Publications.
• Hastings, C. (2018). The Timeless Myth of Medusa, a Rape Victim Turned Into a Monster. https://www.vice.com/en/article/qvxwax/medusa-greek-myth-rape-victim-turned-into-a-monster adresinden elde edildi. Erişim Tarihi:02.06.2022.
• İbiş, T. (2024). Marka Kişiliği ve Marka Arketipleri: Batı Mitolojisindeki Kadın Figürlerinin Carl Jung Arketipleri Bağlamında Reklamlarda Kullanımının Göstergebilimsel Analizi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, İzmir.
• Kurultay, A. B. (2017). Arketipler: Markaların Yeni Anlam Yaratıcıları, Global Media Journal TR Edition, 7(14), 352-370.
• Mark, M., ve Pearson, C. (2001). The Hero And The Outlaw: Building Extraordinary Brands Through The Power Of Archetypes. New York: Mcgraw-Hill.
• Merter, G. (2017). Marka Cinsiyeti ve Kozmetik Sektörüne Yönelik Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi.Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Pazarlama Bilim Dalı, Ankara.
• Özkantar, M. Ö. (2019). Türk Reklamlarında Mitolojik Esintiler:Vestel ve Casper Reklamlarının Yunan Mitolojisi Bağlamında Göstergebilimsel Analizi, Global Media Journal Tr Edition, 9 (18), 228-254.
• Şener, G.(2015). Tv Reklamlarındaki Arketipsel Karakterler Üzerine Bir Model Testi. Doktora Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Reklamcılık ve Halkla İlişkiler, İstanbul.
• Teker, U. (2002).Grafik Tasarım ve Reklam. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
• Topsümer, F., Elden, M. (1997). Reklamcılık. İstanbul:İletişim Yayıncılık.
• Yakın, V.(2013). Reklamlarda Kullanılan Arketipler Aracılığıyla Marka Kişiliğinin Oluşturulması. Doktora Tezi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Manisa.
• Yılmaz, B. (2018). Carl Gustav Jung’un Arketipleri Bağlamında “Persil, Magnum ve Eti Canga” Reklam Filmlerinin Çözümlemeleri, Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları ,99-114.
• Yılmaz, B. S.(2017). Avrupa Resim Sanatında Ölümcül Kadın Figürler, İdil Dergisi, 6(30), 667-688.
• Yılmaz, B., Sarı, B. (2019). Marka Kişiliği Oluşumunda ve Yansıtılmasında Reklamlarda Arketip Kullanımı: Türkiye’nin En Değerli İlk 10 Markasının Reklamlarına Yönelik Bir Analiz, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (32), 90-116.
• Zeytin, H. İ. (2014). Hangi Arketipler Hangi Markalar İçin Uygun?. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (12), 68-87.