YEREL YÖNETİM SİSTEMLERİNDE İTALYA ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 26, 25.09.2019

Hülya Küçük

Öz

Bir ülkedeki kamu
yönetimi sisteminin iki temel kademesini oluşturan merkezi yönetim ve yerel
yönetim arasındaki ilişki oldukça önemlidir. Yerel yönetimler, merkezi
yönetimin daha iyi işlemesi, yerel demokrasinin var olabilmesi, halkın istek ve
ihtiyaçlarına daha hızlı ve etkin cevap verilebilmesi için hizmet veren özerk
kuruluşlardır.

Yerel yönetimlerin
merkezi yönetim içerisinde önemli bir yere sahip olması bu kuruluşların
özerkliğinin sınırlarını da ön plana çıkarmaktadır. Yerel yönetimlerin özerk
olabilmesinde; idarenin bütünlüğünü sağlamak için yerel yönetimlerin merkezi
yönetim tarafından denetlendiği idari vesayet denetiminin sınırlarının net bir
şekilde belirlenmiş olması özerkliğin korunması için çok önemlidir. Merkez ve
yerel arasındaki bu ilişki ülkeden ülkeye göre farklılık göstermektedir. Her
ülkede merkezi yönetim ve yerel yönetim arasındaki ilişkinin boyutu, yerel
yönetimlerin yasal hakları birbirinden farklıdır. Bu bağlamda geçmişinde
katı merkeziyetçi bir yönetim yapısına sahip bir ülkeyken geçirdiği dönüşümle
bugün üniter yönetim yapısını koruyarak beşi özel statülü on beşi olağan
statülü olmak üzere toplamda yirmi özerk bölgeli bir yapıya dönüşen İtalya’nın
yerel yönetim birimlerini incelemek bu dönüşümü anlayabilmek açısından
önemlidir. 1948 İtalyan Anayasası’nın Beşinci Bölümünde yerel yönetimler;
bölgeler, iller ve belediyeler olarak sayılmaktadır. Yerel ve bölgesel
yönetimlerin yasal dayanak kazanması verilen önemli mücadeleler sonunda
olmuştur. İtalya 1990, 2001 ve 2003 yıllarında yaptığı yerel yönetim reformları
ile yerel yönetimlerin özerkliğini önemli ölçüde genişletmiştir.

Bu
çalışmanın amacı, İtalya’daki yerel yönetim sisteminin tarihsel sürecini, bugün
yerel yönetimlerin nasıl bir özerkliğe sahip olduğunu ve bu dönüşümünü ayrıntılı
bir şekilde irdelemektir. Bu çalışmanın ilk bölümünde merkez-çevre kuramı ile
kavramsal çerçeve oluşturularaktır. 
Çalışmanın ikinci bölümünde İtalya’nın yerel yönetim tarihi incelenecektir.
Çalışmanın üçüncü bölümünde ise İtalya’nın yerel yönetim sistemi (iller ve
belediyeler) ve yerel yönetimlerin mali kaynakları merkez-çevre kuramı
bağlamında ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Merkez-Çevre İlişkisi, Yerel Yönetimler, Yerel Yönetim Tarihi

Kaynakça

• KAYNAKÇABaccetti, Carlo (2013). ‘‘L’Ente Intermedio in Europa-Caratteri istituzionali e politici del governo locale di secondo livello in alcuni paesi europei (Belgio, Francia, Germania, Polonia, Regno Unito, Spagna e Italia)’’, http://www.upinet.it/docs/contenuti/2013/03/Relazione-perAssembleaUPI-26-27%20VI.pdf (20.05.2016). Bozan, Mahmut (2017), “Üniter Yapıda Merkeziyet ve Adem-i Merkeziyetin Uyumu”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 8, Sayı 16.
• Celata, F. & Coletti, R. (2014) “Place-Based Strategiesor Territorial Cooperaton?Regional Development in Transnational Perspective in Italy”, Local Economy, Volume 29, No 4-5, pp.394-411.
• Con, Emre (2008) “Alman ve İtalyan Modelleri Bağlamında Faşist Devlet Sistemi (1922-1945)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Geray, Cevat (1997), Ülke Ülke Yerel Yönetimler: İtalya’da Yerel Yönetimler, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, Ocak 1997, ss. 53-76.
• Hine, David (1993), Governing Italy: The Politics of Bargained Pluralism, Clarendon Press Oxford, United States.
• Huysseune, Michel, (2009) “Contemporary Centrifugal Regionalism: Comparing Flandersand Nothern Italy”, Konınklıjke Vlaamse Academie Van Belgie Voor Wetenschappen En Kusten Contactforum 19-20 June, Brussel.
• Iannello, C. (t.y.) Italian Republic, United Cities and Local Governments- Country Public: Italy, University of Naples, (Çevrimiçi),(http://www.citieslocalgovernments. org/gold/Upload/Italy.pdf), (Erişim Tarihi: 20.12.2014).
• Karabaş, Erdal (1991), ‘’Avrupa Topluluğu Ülkelerinde Yerel ve Bölgesel Yönetimlerin Yapısı’’, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koçak, Yüksel (2013), Türkiye’de Yerel Yönetimler, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Koşar, Neslihan (2013) “İtalya’da Yerel Yönetimler ve Merkezi Yönetim- Yerel Yönetimler Arası Mali İlişkiler”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 2013.
• Loughlin, John (2001), Subnational Democracy in the European Union, Oxford University Press, United States.
• Marchetti, Gloria (2010), “Italian Regions and Local Authorities within the framework of a new Autonomist System”, Perspectives on Federalism, Vol. 2, Issue 1.
• Musto, Stefan A. (2016), “Core-Periphery Relations in the European Union-Power and Conflict in a Dualist Political Economy”, Routledge/UACES Contenporary European Studies, pp. 181-187..
• Nalbant, Atilla (1996), ‘’Bölgesel Devlet Yeni Bir Devlet Biçimi Mi?’’, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 29, Sayı 3, Eylül 1996.
• Nalbant, Atilla (2012), Üniter Devlet, , 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Olivetti, Marco (2014), ‘’Centralization vs. Decentralization: The Current Trends in Italy’’, Korel Göymen ve Onur Sazlak (Ed.), Centralization Decentralization Debate Revisited, İstanbul.
• Onuf, Nicholas (2017), “Center-Periphery Relations: What Kinf of Rule and Does It Matter?”, All Azimuth, V.6, January 2017, pp.5-16.
• Toksöz, Fikret ve diğerleri (2009), Yerel Yönetim Sistemleri, TESEV Yayınları, İstanbul.
• Tabossi, R. (2007) “İtalya’da Avrupa Birliği Bölgesel Politikalarının Evrimi - 2000-2006 Yapısal Fonlar Programlama Dönemindeki İtalyan Deneyimi”, 2. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, 25- 26 Ekim 2007, İzmir.
• Tortop, Nuri (1996), “Ülke Ülke Yerel Yönetimler- İtalya’da Yerel Yönetimlerin Yapısı ve Son Düzenlemeler”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, Mayıs 1996, ss. 63-70.
• Tuncer, Aziz (2010), “Avrupa Birliği’nde Bölgesel Yönetimler ve Bölge Politikaları”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türker, Muammer (2002) İtalya Yönetim Sistemi, (Çevrimiçi), http://www.arem.gov.tr/ortak_icerik/arem/Projeler/ 21yy/italya.pdf ,(Erişim Tarihi: 15.11.2017)
• Ulusoy, Ahmet ve Akdemir, Tekin (2013), Mahalli İdareler, Seçkin Yayıncılık, 8. Baskı, Ankara.
• UCLG (2004) Republic of Italy, UCLG Country Profiles, ss.1-9, (http://www.citieslocalgovernments.org/gold/Uplo ad/Italy.pdf), 09.08.2016.
• UCLG (2004) “Commune di Capannori, Italy: The First Case of the Application of the ‘Zero Waste Strategy’ in Italy (and Other Measures to Reduce our Ecological Footprint)”, ss.1-12,(http://www.uclgcisdp. org/sites/default/files/Capannori_2010_en_FI NAL.pdf), 09.08.2016.
• Vesperini, Giulio (2011) “Regional and Local Government in Italy: An Overview”,Universita Degli Studi Della Tuscia, Viterbo- Italy, (Çevrimiçi), (http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_i d=1332762), (Erişim Tarihi: 3.10.2014).
• Zarycki, Thomas (2007), “An Interdisiplinary Model Of Centre-Perihpery Relations: A Theoretical Proposition”, Regional and Local Studies, Special Issue, pp.110-130.
• İtalya Cumhuriyeti Anayasası, http://www.adalet.gov.tr/, (10/12/2015).
• https://en.wikipedia.org/wiki/Metropolitan_cities_of_Italy, (Erişim Tarihi: 20.12.2016)
• https://www.oecd.org/regional/regional-policy/profile-Italy.pdf, (Erişim Tarihi: 10.05.2018).http://www.formez.it/sites/default/files/azioni_di_sistema_38_web.pdf, (Erişim Tarihi: 8.06.2018).