America and the Making of Modern Türkiye: Science, Culture and Political Alliances

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 73 - 77, 05.07.2025

Umut Turgut Yıldırım

Öz

Ali Erken's book stands as a significant study examining the multifaceted aspects of American influence on Türkiye's modernization efforts during the period extending from the foundation of the Republic to the 1970s. Erken's book elucidates dimensions of the Turkish modernization phenomenon that are often overlooked or oversimplified, drawing upon meticulous archival study and a wealth of primary sources. The book addresses the American dimension of Turkish modernization across a broad spectrum, encompassing educational institutions such as Robert College, the activities of influential organizations like the Rockefeller and Ford Foundations, the training received by Turkish academics and experts in the USA, and the efforts to adapt American models to Turkish institutions. This book review discusses the main arguments, strengths, weaknesses, and contributions to the field presented in Erken's book.

Anahtar Kelimeler

Turkish Modernisation , Turkish-American Relations , American Foundations , Republican Era

Amerika ve Modern Türkiye’nin Oluşumu: Bilim, Kültür ve Siyasal İttifaklar

Öz

Ali Erken'in eseri, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan 1970'lere uzanan süreçte, Amerikan etkisinin Türkiye'nin modernleşme çabaları üzerindeki çok yönlü veçhelerini inceleyen önemli bir çalışmadır. Erken'in çalışması, Türk modernleşmesi olgusunun analizinde genellikle göz ardı edilen ya da basite indirgenen boyutları, titiz bir arşiv araştırması ve çok sayıda birincil kaynağa dayanarak ortaya koymaktadır. Eser, Robert Koleji gibi eğitim kurumlarından, Rockefeller ve Ford Vakıfları gibi etkili kuruluşlarının faaliyetlerine, Türk akademisyenlerin ve uzmanların ABD’de aldıkları eğitimden, Amerikan modelinin Türk kurumlarına uyarlanma çabalarına kadar geniş bir yelpazede, Türk modernleşmesinin Amerikan boyutunu ele almaktadır. Bu inceleme de Erken'in çalışmasının ana hatlarını, güçlü ve zayıf yönlerini ve alana katkılarını tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk Modernleşmesi , Türk-Amerikan İlişkileri , Amerikan Vakıfları , Cumhuriyet Dönemi

Kaynakça

• Ayata, A., & Ercan, M. (2007). Soğuk savaş sonrası ortaya çıkan bölgesel sorunlar bağlamında Türkiye-ABD ilişkilerinin kazandığı yeni boyutlar. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 18-32.
• Doğan, Z. (2019). Türkiye-ABD ilişkilerinin temel dinamikleri ve stratejik ittifak boyutu. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 133-156.
• Erken, A. (2020). Amerika ve modern Türkiye’nin oluşumu: Bilim, kültür ve siyasal ittifaklar, E. Kılıç (Çev.), Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Orçan, M. (2007). Modern Türk gündelik hayatında alamerikanlaşma eğilimleri. Tezkire, (46-47), 178-202.