Gençlerin Mental Sağlığının Korunmasında Halk Sağlığı Hemşirelerinin Rolü

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 3, 213 - 222, 29.12.2020

Deniz S. Yorulmaz , Havva Karadeniz

Öz

Özet
Sağlık bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali olarak kabul edilmektedir. Sağlığı oluşturan temel bileşenlerin birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Dünyada ve Türkiye’de giderek artış gösteren mental sağlık problemleri, hayatın her döneminde ve her yaş grubunda görülebilmektedir. Dünya nüfusunun yaklaşık beşte birini oluşturan 14-24 yaş arası gençler içinde bulundukları gelişimsel dönem nedeniyle mental sağlık problemleri açısından daha riskli bir gruptur. Gençler işsizlik, ekonomik sebepler, sınav endişesi, aile içi problemler, gelecek endişesi gibi sebepler nedeniyle çeşitli ruh sağlığı problemleri yaşamaktadır. Ruh sağlığı problemleri sonucunda uyku bozuklukları, sigara, alkol, uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımları, depresyon ve daha ileriki dönemlerde cinayet ve intiharlar görülebilmektedir. Dünyada ve Türkiye’de yapılan çalışmalarda gençlerin beşte birinin mental sağlık problemi yaşadığı tespit edilmiştir. Halk sağlığı hemşiresi, gençlerde görülen mental sağlık problemlerini erken dönemde tespit ederek ilaç ve madde kullanımlarını, uyku ve yeme bozukluklarını, şiddet olaylarını önemli ölçüde azaltabilir. Bu derlemede gençlerde mental sağlığın önemi, mental sağlık problemleri ve halk sağlığı hemşiresinin bu alandaki rollerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Genç, Mental Sağlık

Destekleyen Kurum

Destekleyen herhangi bir kurum yoktur.

Proje Numarası

herhangi bir projeden destek almamış; proje yazısı/raporu değildir.

Teşekkür

Kaynak tarama ve yazma süresince beni destekleyen danışman hocam Dr. Öğr. Üyesi Havva Karadeniz'e teşekkür ederim.

Kaynakça

• KAYNAKLAR Arslantaş, H., Koyak, H.Ç., Sarı, E. (2019). Lise öğrencisi ergenlerin ruhsal hastalıklara yönelik inanç ve sosyal mesafelerini etkileyen faktörler. Cukurova Medical Journal, 44(4), 1272-1283.
• Austrilian Government (2015) The Mental Health of Children and Adolescents 2015. Erişim adresi:https://www1.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/Content/9DA8CA21306FE6EDCA257E2700016945/$File/child2.pdf Erişim tarihi: 01.04.2020.
• Chang, S., Abdin, E., Shafie, S., Sambasivam, R., Vaingankar, J. A., Ma, S., ... & Subramaniam, M. (2019). Prevalence and correlates of generalized anxiety disorder in Singapore: Results from the second Singapore Mental Health Study. Journal of anxiety disorders, 66, 102106.
• Chida, Y., Steptoe, A. (2008). Positive psychological well-being and mortality: a quantitative review of prospective observational studies. Psychosomatic medicine, 70(7), 741-756.
• Çakmak, C., Konca, M. (2019). Seçilmiş OECD Ülkelerinin Ruh Sağlığı Hizmetleri Performansının Değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 51-56.
• Demir, H., Çakmak, C. (2017). Halk sağlığı problemi olarak intiharlar: Türkiye Örneği. Sağlık ve Sosyal Politikalara Bakış Dergisi, 2(1), 94-117.
• Durukan, İ., Erdem, M., Türkbay, T., Cöngöloğlu, M.A. (2009). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların klinik belirtilerinin annelerinin öfke düzeyleri ve öfke ifade tarzları ile ilişkisi. Gülhane Tıp Dergisi, 51, 101-104.
• Durukan, İ., Karaman, D., Kara, K., Türker, T., Tufan, A. E., Yalçın, Ö., & Karabekiroğlu, K. (2011). Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniğine Başvuran Hastalarda Tanı Dağılımı. Dusunen Adam: Journal of Psychiatry & Neurological Sciences, 24(2).
• Dyrbye, L. N., Harper, W., Moutier, C., Durning, S. J., Power, D. V., Massie, F. S., ... & Shanafelt, T. D. (2012). A multi-institutional study exploring the impact of positive mental health on medical students’ professionalism in an era of high burnout. Academic Medicine, 87(8), 1024-1031.
• Ersin, F., Eroğlu, K. (2019). Ergenlerde (Adölesanlarda) Sağlığı Geliştirme. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 5(1), 24-29.
• Farrer, L.M., Gulliver, A., Katruss, N., Fassnacht, D.B., Kyrios, M., Batterham, P. J. (2019). A novel multi-component online intervention to improve the mental health of university students: Randomised controlled trial of the Uni Virtual Clinic. Internet interventions, 18, 100276.
• Fledderus, M., Bohlmeijer, E.T., Pieterse, M.E., Schreurs, K.M.G. (2012). Acceptance and commitment therapy as guided self-help for psychological distress and positive mental health: a randomized controlled trial. Psychological medicine, 42(3), 485-495.
• Gültekin, B.K. (2010). Ruhsal bozuklukların önlenmesi: Kavramsal çerçeve ve sınıflandırma. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(4), 583-594.
• Hacıalioğlu, N., Tedik, S. E., Yaralı, S. (2019). Hemşirelik öğrencilerinin ruhsal sorunları ve ilişkili faktörler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(3), 196-204. Hendekçi, A. (2019). Dezavantajlı adöselanlara özel sağlık sorunları. Anne Çocuk Sağlığı ve Eğitimi, 50,85-109.
• İkegami, K., Nozawa, H., Michii, S., Sugano, R., Ando, H., Hasegawa, M., ... & Ogami, A. (2016). Investigation of the working behavior of part-time occupational physicians using practical recording sheets. Journal of occupational health, 58(6), 251-259.
• Karadağ, F. (2019). Çocuk ve ergen ruh sağlığı polikliniğinde sosyal hizmet uygulamaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62), 1426-1430.
• Karakaş, S.A. (2019). Pozitif Ruh Sağlığı ve Yaşam Kalitesi. Turkiye Klinikleri Psychiatric Nursing-Special Topics, 5(1), 17-21.
• Kerman, K.T., Bahar, Z. (2019). Stresle Baş Etmede Hemşirelerin Kullandığı Kanıt Çalışmaları. Turkiye Klinikleri Public Health Nursing-Special Topics, 5(1), 78-83.
• Kıcır, B. (2018). İş yerinde psikolojik bozukluklar, nedenleri, yaygınlığı ve etkileri. International Journal of Tourism, Economics and Business Sciences, 2(2), 234-244.
• Köroğlu, E. (2014). Klinik psikiyatri (2. Baskı). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Mete, B., Söyiler, V., Pehlivan, E. (2020). Psikiyatrik bozukluklar ile özkıyım arasındaki ilişkinin incelenmesi: 2013-2018 yılları için kayıtlara dayalı geriye dönük bir araştırma. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23, 92-100.
• Nozawa, H., Ikegami, K., Michii, S., Sugano, R., Ando, H., Kitamura, H., Ogami, A. (2019). Peer counseling for mental health in young people–Randomized clinical trial. Mental Health & Prevention, 14, 200164, 1-7
• Öztürk, G.K., Çam, M.O. (2017). Ebeveyninde Bipolar Bozukluk Olan Gençlerin Benlik Tasarımlarının İncelenmesi. Journal of Psychiatric Nursing, 8(2), 66-71.
• OECD (2018a) Children & Young People’s Mental Health in the Digital Age 2018. Erişim adresi: http://www.oecd.org/els/health-systems/Children-and-Young-People-Mental-Health-in-the-Digital-Age.pdf Erişim Tarihi: 01.04.2020.
• OECD (2018b) Health At A Glance: Europe: 2018. Erişim adresi: http://www.oecd.org/health/health-systems/OECD-Factsheet-Mental-Health-Health-at-a-Glance-Europe-2018.pdf Erişim tarihi: 01.04.2020
• OECD (2019) Mental Health. Erişim adresi: http://www.oecd.org/els/health-systems/mental-health.htm. Erişim tarihi: 01.04. 2020.
• TC Sağlık Bakanlığı (2007) 21 Hedefte Türkiye Sağlıkta Gelecek. Erişim adresi: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/200801212206080_hedef.pdf. Erişim tarihi: 01.04.2020.
• TC Sağlık Bakanlığı (2011) Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı 2011-2023. Erişim adresi: https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/30333,ulusal-ruh-sagligi-eylem-planipdf.pdf?0 Erişim tarihi: 01.04.2020.
• TC Sağlık Bakanlığı (2018) Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018. Erişim adresi: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/36134,siy2018trpdf.pdf?0 Erişim tarihi: 01.04.2020.
• TÜİK (2013) İntihar İstatistikleri. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16049 Erişim tarihi: 01.04.2020.
• TÜİK (2016) Ölüm İstatistikleri. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do;jsessionid=ylp1hGjWX7SZ1xThql80JHTDssKr82YhMDTlX7KL3DZTp3LgqyxS!19865403?id=24649Erişim tarihi: 01.04.2020.
• Ulupınar, S. (2019). Psikiyatri Hastalarının Fiziksel Sağlığını Geliştirmede Hemşirenin Eğitimci Rolü. Turkiye Klinikleri Psychiatric Nursing-Special Topics, 5(3), 38-48.
• United Nation (2014) Mental Health Matters Social Inclusion of Youth With Mental Health Conditions. Erişim adresi: http://www.un.org/esa/socdev/documents/youth/youth-mental-health.pdf Erişim tarihi: 01.04.2020.
• WHO (2013a) Investing in Mental Health: Evidence For Action 2013. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/87232/9789241564618_eng.pdf?sequence=1 Erişim tarihi: 01.04.2020.
• WHO (2013b) Mental Health Action Plan 2013-2020. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/89966/9789241506021_eng.pdf?sequence=1 Erişim tarihi: 01.04. 2020.
• WHO (2014) Preventing Suicide A Global İmperative. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/131056/9789241564779_eng.pdf?sequence=1 . Erişim tarihi: 01.04. 2020.
• WHO (2017) Depresion and other common mental disorders global health estimate. Erişim adresi: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/254610/WHO-MSD-MER-2017.2-eng.pdf;sequence=1 Erişim tarihi: 01.04. 2020.
• WHO (2019) Mental Health. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/facts-in-pictures/detail/mental-health Erişim tarihi: 01.04. 2020.
• Yılmaz, M. (2019). Adölesanda Ruh Sağlığının Korunması ve Geliştirilmesi. Turkiye Klinikleri Pediatric Nursing-Special Topics, 5(1), 18-22.